ŻARKI LETNISKO

Znana miejscowość letniskowa w gminie Poraj położona na piaszczystych gruntach, wśród obszernego lasu sosnowego nad dopływem Warty - Czarką. Tereny leśne stanowią ponad 70% powierzchni miejscowości. Znajduje się tu basen kąpielowy na wolnym powietrzu. Obecnie popularne miejsce wypoczynku wakacyjnego. Stacja PKP.

Przez Żarki Letnisko przebiega pieszy żółty Szlak Żarecki oraz szlaki rowerowe: czerwony Myszków - Poraj, czarny Myszków - Siewierz oraz zielony Wokół Poraja.

przełom XVIII i XIX w. - miejscowość powstała z osady leśno-młynarskiej

ok. 1928 - na prośbę właścicieli terenu - hr. Karola i Stefanii z książąt Czertwertyńskich hrabiów Raczyńskich herbu Nałęcz starostwo zawierciańskie zezwoliło na rozparcelowanie 100 ha lasów na działki budowlane w tym miejscu.

1931 (lub około 1930) - powstały jako Blok Żarki - miejsce wczasów świątecznych. Raczyńscy poprosili o zezwolenie na parcelację dalszych 133 ha lasu. Administratorem majątku była hrabina Stefania. To ona, z uwagi na odkryte rewelacyjne właściwości lecznicze miejscowego mikroklimatu, szczególnie w schorzeniach dróg oddechowych, zaplanowała utworzenie osiedla letniskowo - wypoczynkowego z wyznaczonymi miejscami pod budynki użyteczności publicznej, park, boiska sportowe, kąpielisko. Szybko przystąpiono do budowy pensjonatu z kawiarenką "Nałęcz". W pensjonacie znajdowały się dwie sale widowiskowe ze sceną, a tuż obok pobudowano korty tenisowe.

1936 – budowa murowanego kościoła Matki Boskiej Nieustającej Pomocy (przy ul. Grunwaldzkiej) o ciekawej architekturze wnętrza ufundowany przez właścicieli Potoku Złotego – Karola i Stefanię Raczyńskich

7 lipca 1936 - poświęcenie kościoła przez dziekana żareckiego ks. Augustyna Kańtocha

do 1939 - istniało tu ok. 30 domów mieszkalnych, w tym słynna "Szubertówka". Wybudowana przed wojną miała służyć przyjezdnym jako ośrodek gastronomiczny oraz mini hotel.

27 listopada 1940 - biskup Teodor Kubina utworzył tu filię parafii w Przybynowie, gdyż kościół parafialny w Przybynowie znalazł się w Generalnej Guberni a Żarki Letnisko w III Rzeszy. W skład tej filii wchodziły: tzw. Żarki-Blok, Piec Masłoński i część wsi Ostrów

1945 - grunty o pow. 1170 ha położone w Żarkach Letnisko a będące własnością hr Karola Raczyńskiego w trakcie reformy rolnej uległy parcelacji

1947 - podczas pierwszego po wojnie obozu harcerze wybudowali kapliczkę istniejącą do dzisiaj

1948 - Towarzystwo Przyjaciół Żarek Bloku wystąpiło z inicjatywą zmiany nazwy osiedla na Żarki Letnisko i nadania nazw ulicom; większość zachowała się do dnia dzisiejszego

30 kwietnia 1948 - filia parafii przybynowskiej w Żarkach Letnisko została ekspozyturą

15 marca 1956 - do ekspozytury w Żarkach Letnisko przyłączono tzw. Kacze Błoto - część wsi Ostrów należące dotąd do parafii w Choroniu

1 kwietnia 1957 - biskup Zdzisław Goliński powołał parafię w Żarkach Letnisko, a pierwszym proboszczem parafii został ks. Aleksander Cugowski

11 maja 1959 - do parafii Żarki Letnisko dołączono Pustkowie Nową Wieś i Pustkowie Dzierżno - wydzielone z parafii Żarki Miasto

po 1960 - Żarki Letnisko stały się popularnym miejscem turystycznych eskapad. Powstał tu wówczas również basen kąpielowy zasilany wodą z czystej rzeki Czarki. Żarki Letnisko stały się najmodniejszym miejscem wypoczynku sobotnio-niedzielnego

19-20 sierpnia 1961 - biskup Zdzisław Goliński konsekrował miejscowy kościół

1968 - na mapie z tego roku miejscowość występuje jako Kol. Żarki i rozpoczyna się w niej niebieski pieszy szlak turystyczny przez Ostrężnik do Mstowa

1972 - przebudowa prezbiterium kościoła

l. 1957-60 - budowa plebani

1970 - budowa dzwonnicy z ołtarzem polowym przy kościele

1973 - parafia w Żarkach Letnisko zakupiła 1 ha gruntu z przeznaczeniem na powiększenie cmentarza grzebalnego 

1976 - zakup domu parafialnego

1980 - ks. Marian Dewudzki zbudował mur otaczający kościół

Warto zobaczyć:

W centrum miejscowości znajduje się znane w regionie kąpielisko utworzone na potoku Czarka. 

We wschodniej części miasteczka stoi interesująca willa Nałęcz.

Z l. 20-tych XX w. pochodzą m.in.: drewniane wille letniskowe w stylu witkiewiczowskim przy ul. PCK, Cichej, Długiej, Zielonej i Kąpielowej, altana parkowa i budynek dróżnika, pamiętający okres rozkwitu kolei warszawsko-wiedeńskiej.

Na północ od peronu PKP przy ul. Grunwaldzkiej 14 wznosi się budowla kościoła p.w. Najświętszej Maryi Panny Nieustającej Pomocy z 1936 r. 

W gospodarstwie Państwa Okularczyków istnieją zabudowania starego młyna wodnego ze sprawną do dzisiaj turbiną wodną firmy Siemens pochodzącą z I dekady XX wieku.

Obok starego młyna warto odwiedzić kapliczkę wybudowaną w 1947 roku przez harcerzy na pierwszym po II wojnie światowej obozie.

Na południe od miejscowości przy torach kolejowych na wysokości Dzierżna znajduje się mogiła partyzantów.

Zobacz także