DĄBROWA GÓRNICZA - Gołonóg

Dawne osiedle górnicze, położone na stokach wapiennego Wzgórza Gołonoskiego (335 m n.p.m.). Obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej znana głównie z istnienia sanktuarium św. Antoniego z klasztorem franciszkanów. Nazwa Gołonogi funkcjonująca w 1861 r. nawiązywała do legendy o pustelniku bosym, który niegdyś mieszkał na górze gołonoskiej.

Przez Gołonóg prowadzi zielony Szlak XXV-lecia PTTK oraz swój początek bierze czarny Szlak Metalowców

5500 p.n.e. - 4000 p.n.e. - ślady bytności człowieka ze środkowej epoki kamienia w okolicy Gołonoga 

XIV w./XV w. - wieś Gołonóg była wymieniana przez Długosza

1673 - na wzgórzu gołonoskim istniał już kościółek a wcześniej prawdopodobnie kaplica

17 września 1675 - założenie parafii przez biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebnickiego i budowa kościoła

17 września 1678 - konsekracja kościoła parafialnego p.w. Narodzenia NMP i św. Andrzeja Apostoła. Fundator uposażył świątynię, wyznaczył dziesięciny dla utrzymania Kościoła i parafii, do której należały wszystkie miejscowości, stanowiące dzisiejsze dzielnice Dąbrowy Górniczej: Gołonóg, Strzemieszyce Wielkie i Małe, wydzielone z parafii Sławków i Ząbkowice, wyłączone z parafii Chruszczobród

1753 - remont kościoła parafialnego oraz rozbudowa o wieżę z barokowym hełmem

1800 - założenie cmentarza na wzgórzu za kościołem parafialnym

5 kwietnia 1801 - na podstawie konwencji podpisanej przez zaborców w Petersburgu jeszcze w 1797 r. dokonano inkorportowania terytorium Nowego Śląska do diecezji wrocławskiej. W ten sposób parafia w Gołonogu weszła w skład dekanatu siewierskiego 

1850 - ks. Józef Gąsiorowski powiększył świątynię, ponieważ była zbyt mała dla coraz większej liczby wiernych

poł. XIX w. - eksploatacja węgla kamiennego

1890 - ks. Tadeusz Konarski dobudował do kościoła parafialnego nawy boczne i przedłużył prezbiterium

26 maja 1892 - ponowna konsekracja kościoła przez biskupa kieleckiego ks. Tomasza Kulińskiego. Kościół pozostał pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego Padewskiego, w miejsce tytułu św. Andrzeja Apostoła.

13 września 1930 - akt poświęcenia dwóch dzwonów w kościele ufundowanych przez parafian

lipiec 1939 - OKR PPS rozpoczyna tworzyć "trójki" - cywilne grupy dywersyjne. Pierwsze z nich powstały m.in. w Sosnowcu, Będzinie, Dąbrowie Górniczej, Ząbkowicach, Gołonogu, Czeladzi i Zawierciu. Ostatecznie ich utworzenie nie przyniosło oczekiwanych efektów

wrzesień 1939 - w Dąbrowie Górniczej został naprędce zorganizowany 204 pułk Obrony Narodowej pod dowództwem ppłka. W. Eichlera, który dołączył do 55 dywizji oddziału "Śląsk" będącego w odwrocie. Dąbrowski pułk miał na swym uzbrojeniu 1990 kb, 2 cekaemów, 27 erkaemów i 3 działek ppanc.

1945 - w trakcie walk o wyzwolenie Gołonoga hitlerowcy wykorzystywali wieżę kościoła do celów obronnych

28 stycznia 1945 - ks. Zygmunt Flisowski odprawił pierwszą Mszę św. w Kościele gołonoskim w wolnej Polsce

15 sierpnia 1951 - decyzją ówczesnego biskupa częstochowskiego do Gołonoga zostali sprowadzeni bracia Prowincji Zakonnej św. Antoniego z Padwy i bł. Jakuba Strzemię z Krakowa /franciszkanie/. Pierwszym przełożonym i jednocześnie administratorem placówki został o. Apolinary Uchman

1960 - przyłączenie Gołonogu do Dąbrowy Górniczej

1981 - budowa nowych zabudowań klasztornych

13 czerwca 1997 - decyzją Biskupa Ordynariusza Diecezji Sosnowieckiej ks. Adama Śmigielskiego kościół pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i św. Antoniego został podniesiony do rangi sanktuarium

Warto zobaczyć:

Na szczycie wzgórza gołonoskiego wznosi się najcenniejszy i najbardziej charakterystyczny dla tej dzielnicy zabytek - Sanktuarium św. Antoniego z klasztorem franciszkanów. 

Szczyt wzgórza i sanktuarium znalazły się w obrębie użytku ekologicznego "Wzgórze Gołonoskie"

Interesującym, choć zaniedbanym zabytkiem Gołonoga jest również dworzec PKP 

Zobacz także