IT-JURA.PL
   Główna | Wstecz | Mapa | Startowa | Ulubione | Szukaj      
 
Dąbrowa Górnicza - rys miejscowości

DĄBROWA GÓRNICZA

Miasto na prawach powiatu (129,6 tys. mieszk. w 2005) położone w dolinach Czarnej i Białej Przemszy leżące głównie na Wyżynie Śląskiej (Garb Tarnogórski i Wyżyna Katowicka), ale niektóre jej dzielnice graniczą z Jurą. Kopalnia węgla kamiennego. Kombinat metalurgiczny "Huta Katowice" (uruchomiony w 1976), Zakłady Koksownicze "Przyjaźń", Mikrohuta "Baildon", przemysł maszynowy (obrabiarki), metalowy, elektrochemiczny, szklarski, odzieżowy, spożywczy. Węzeł kolejowy i autobusowy. Wyższa Szkoła Biznesu. Podstrefa Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Aquapark.

Przez północne i wschodnie dzielnice przebiegają szlaki turystyczne: Pustynny /Błędów/, Szwajcarii Zagłębiowskiej /Błędów, Okradzionów/, dawniej również Zamonitu /początek szlaku przeniesiony z Ząbkowic do  Niegowonic/, szlaki czarny Metalowców i zielony XXV-lecia PTTK /Gołonóg/.

Swoją obecną nazwę i rozwój zawdzięcza górnictwu i związanym z nim hutnictwu żelaza. Od nazwy tego miasta natomiast wzięła się geograficzna nazwa nazwa regionu przemysłowego - Zagłębie Dąbrowskie.

przeł. XI/XII w. -  znaleziska w Łosieniu wskazują, że jest to jeden z najstarszych za ziemiach polskich obiektów związanych z przeróbką rud ołowiu

XV w. - pierwsze wzmianki o osadnictwie na terenie Starej Dąbrowy

1443 - wzmianka o wsiach Sikorka i Ujejsce /ob. dz. Dąbrowy Górniczej/ 

XV-XVIII w. - na terenie Łosienia istniał folwark i dwór biskupów krakowskich

XVIII w. - wg miejscowych podań w tym wieku starostowie będzińscy postawili na terenie Dąbrowy pierwszą kapliczkę 

pocz. XVIII w. - prawdopodobny okres założenia Dąbrowy zwanej wówczas Starą Dąbrową. Nie jest znana dokładna data powstania wsi 

1755 - pierwsza historyczna wzmianka o Dąbrowie pochodząca z ksiąg starostwa siewierskiego

poł. XVIII w. - Stara Dąbrowa wchodzi w skład dóbr królewskich zarządzanych przez starostę będzińskiego.

1765 - król Stanisław August zainteresował się złożami węgla kamiennego i w celu zbadania możliwości wydobycia go sprowadził saskich specjalistów, on też był inicjatorem powstania na tym terenie spółki węglowej

1783 -król Stanisław August Poniatowski zachęcał już wówczas kupców i górników do utworzenia spółki akcyjnej kopalni węgla kamiennego na tym terenie, jednak wówczas pomysł ten nie został zrealizowany. 

koniec XVIII w. - rozwój wsi związany z eksploatacją węgla kamiennego

1785 - odkrycie pokładów węgla w Dąbrowie 

1786 - eksploatację węgla kamiennego podjęli będzińscy mieszczanie, zaś wyrobiska między Dąbrową a Gołonogiem eksploatowała odkrywkowo miejscowa ludność.

1787 - Dąbrowa po raz pierwszy dokładniej wymieniona w spisie ludności diecezji krakowskiej

1789 - wzmianki o wsi w ilustracji województwa krakowskiego

1795 - po III rozbiorze Polski wieś znalazła się w granicach zaboru pruskiego w granicach tzw. Nowego Śląska. Krótko po tym z inicjatywy hr. Fryderyka Wilhelma Redena rozpoczęto intensywne badania geologiczne i industrializację w okolicy Dąbrowy co dało początek zagłębiu przemysłowemu. Pokłady węgla z Dąbrowy przejęte zostały przez Urząd Górniczo-Hutniczy w Tarnowskich Górach /1795-1807/. Powstawały wówczas rządowe i prywatne kopalnie. 

1796 - powstanie pierwszej kopalni rządowej "Reden" wydobywającej węgiel kamienny metodą odkrywkową (obecny rejon parku "Śródmieście"). Prusacy wznieśli przy niej budynek administracji, cechownię, domy mieszkalne dla urzędników i koszary dla robotników 

1799 - powstała pierwsza znana obecnie mapa okolic Dąbrowy. W tym czasie Gołonóg (ob. dzielnica Dąbrowy Górniczej) wymieniany już przez Długosza pełnił większą rolę niż Dąbowa. Widnieje na niej dawna nazwa osady - Stara Dąbrowa, która leżała przy trakcie Kielc na Śląsk. Znajdowały się w niej karczma starościńska, kuźnia, studnia i kapliczka. Wieś rozciągała się w okolicy obecnej ul. Struga i nieco dalej na południe. 

przełom XVIII i XIX w. - na terenie m.in. wsi Łosień odkryto bogate złoża galmanu. 

pocz. XIX w. - uruchomienie kopalni "Flora"

1 połowa XIX w. - powstaje tu kilkanaście kolejnych małych kopalń. Od rozwijającego się intensywnie kopalnictwa wieś Dąbrowa uzyskuje przymiotnik Górnicza. Wraz z rozwojem górnictwa i hutnictwa /tu znajdowały się władze górnicze, administracyjne i nadzorujące największych zakładów/ wokół Dąbrowy zaczęły powstawać niezależne osiedla robotnicze: Reden, Huta Bankowa, Mydlice itd. które później zostały połączone w jeden organizm 

po 1807 - w czasach Księstwa Warszawskiego Dąbrowa weszła w skład reaktywowanego Księstwa Siewierskiego

październik 1809 - Olkusz i Dąbrowa Górnicza zostają włączone do Galicji na mocy pokoju w Schönbrunn zawartego pomiędzy Napoleonem I i Austrią

1815 - wieś Dąbrowa Górnicza należała do parafii Będzin

1816-22 (wg innych źródeł w l. 1815-23) - z inicjatywy Stanisława Staszica zbudowano tu hutę cynku "Konstanty", pierwszy tego typu zakład przemysłowy w Królestwie Polskim, który wkrótce rozrósł się do zespołu czterech hut.

1816-24 - Stanisław Staszic zarządzający wówczas górnictwem i hutnictwem Królestwa zakłada dużą przemysłową osadę Reden

lata 20-te XIX w. - minister skarbu Drucki-Lubecki przeznaczył znaczne kapitały w rządowy przemysł ciężki rozlokowany m.in. w Zagłębiu Dąbrowskim. Mimo ogromnych inwestycji Banku Polskiego (m.in. Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej /1839/) przemysł ten pozostał mało wydajny

1825 - powstaje kopalnia węgla "Xawery" /od imienia ministra skarbu księcia Xawerego Druckiego-Lubeckiego/ później przemianowana na "Koszelew"

1831 - wg podań kapliczka postawiona przez starostów będzińskich w XVIII . została odrestaurowana przez niejakiego Śmielewskiego

1833 - powstaje kolejna kopalnia - "Hieronim". Po kryzysie gospodarczym jaki miał miejsce w tym roku zadłużony przemysł rządowy został przejęty przez Bank Polski, który kontynuował inwestycje Lubeckiego, skupiając się jednakże na rozwoju hutnictwa żelaza

1833-39 - z inicjatywy hr. Henryka Łubieńskiego Bank Polski wybudował hutę żelaza - "Bankowa" pierwszą w Królestwie Polskim pracującą na koksie i wykorzystującą parową siłę napędową

1837 - w Dąbrowie Górniczej przebywał znany architekt Franciszek Maria Lanci

1837-38 - wśród młodzieży górniczej i robotniczej na terenie Dąbrowy powstała silna komórka Konfederacji Powszechnej Narodu Polskiego

1839 - rozpoczęto budowę gmachu przeznaczonego na lazaret wg proj. F. M. Lanciego, jednak wkrótce zmieniono plany i wybudowany został pałac Zarządu Górniczego. Uruchomienie Huty "Bankowa"

1845-48 - budowa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w Ząbkowcach

1859 - stację Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w Ząbkowicach połączono przez Dąbrowę, Będzin i Sosnowiec z Szopienicami

II poł. XIX w. - w Dąbrowie zaczynają pojawiać się inwestorzy francuscy, którzy zbudowali szyb "Paryż", od nazwy którego zaczerpnięto nazwę okolicznych kopalni.

noc z 6 na 7 lutego 1863 - w wyniku walk powstańców o Sosnowiec udało się przejąć miasto. W walce uczestniczyli dąbrowscy górnicy i hutnicy, nieświadomi tego po raz pierwszy w historii zastosowali pociąg do walki zbrojnej, opanowując go i przejeżdżając do Sosnowca w celu wsparcia powstańców.

7 lutego 1863 - po zdobyciu Sosnowca już bez walk zajęto m.in. Dąbrowę Górniczą. 

14 lutego 1863 - na wieść od nadciągających rosyjskich oddziałach wojskowych stacjonujących w Częstochowie /pod dowództwem płk. Ostrowskiego/ i w Miechowie /pod dowództwem gen. mjr. ks. Aleksandra Szachowskiego/ Kurowski polecił Cieszkowskiemu opuścić Zagłębie i dołączyć na kierunku miechowskim. W czasie gdy Rosjanie maszerując przez Sławków, Dąbrowę, Siewierz i Koziegłowy zawrócili na Olkusz Kurowski korzystając z opuszczenia Miechowa przez siły rosyjskie podjął się natarcia na miasto w wyniku którego doznał druzgocącej klęski.  

1864 - po zniesieniu pańszczyzny Dąbrowę wraz z okolicznymi wioskami włączono do gminy olkusko-siewierskiej i utworzono z nich osobną gminę osad górniczych pod nazwą Górnicza

1865 - powstają kopalnie "Nowa" /eksploatująca pokłady węgla byłych kopalni "Cieszkowski" i "Koszelew"/, "Hieronim" i "Łabęcki"

1870 - zaborczy rząd rosyjski nadał przedsiębiorstwom górniczym prawo przymusowego wykupu posiadłości prywatnych na potrzeby przemysłu i ustalił cło ochronne na węgiel, co spowodowało dalszy rozwój tej gałęzi przemysłu

l. 70-te XIX w. - przemysł Dąbrowy Górniczej znajdujący się głównie w rękach państwowych stawał się coraz mniej konkurencyjny wobec rozwijających się nowoczesnych koncernów prywatnych wspieranych proprzemysłową polityką rządu pruskiego. Własność rządowa została przekształcona w Francusko-Włoskie Towarzystwo Dąbrowskich Kopalń Węgla i francuskie Bezimienne Towarzystwo Kopalń i Hut "Huta Bankowa" 

29 lipca 1875 - poświęcenie kamienia węgielnego i rozpoczęcie budowy w centrum Dąbrowy niewielkiego kościoła p.w. św. Aleksandra wg proj. Polcera

k. XIX w. - założenie parku przy domu zarządcy Huty "Bankowa". Budowa drogi Czeladź - Dąbrowa - Sławków

1877-1890 - nasila się napływ obcych kapitałów szukających wyższej stopy zysku w Królestwie Polskim. Kapitały francuskie i włoskie przenikają do hutnictwa i metalurgii (Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej) i francuskie do kopalń węgla (Dąbrowskie Kopalnie Węgla, Sosnowieckie Towarzystwo Kopalń Węgla).

1882-85 - budowa nadwiślańskiej linii kolejowej łączącej Dąbrowę Górniczą z Dęblinem

1885 - ukończono budowę szerokotorowej Kolei Żelaznej Iwanogrodzko-Dąbrowskiej łączącej Hutę Bankowa w Dąbrowie z Dęblinem

1889 - dzięki usilnym staraniom St. Staszica do Dąbrowy przeniesiona została z Kielc Szkoła Akademiczno-Górnicza /założona w 1816 r./ zwana "Sztygarką", która przez szereg lat była poważnym ośrodkiem naukowym w dziedzinie górnictwa i hutnictwa. Na działalność "Sztygarki" udostępniono pałac Za rządu Górniczego

l. 90-te XIX w. - w Hucie "Bankowa" rozpoczęto wytop stali w 6 wielkich piecach z miechami cylindrycznymi. Oprócz tego huta wówczas posiadała piec rafineryjny, piec odlewniczy oraz walcownię i warsztaty mechaniczne

5 lutego 1891 - biskup Kuliński erygował parafię św. Aleksandra 

1893-96 - w Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu i Zawierciu (obok Warszawy, Łodzi, Żyrardowa, Białegostoku, Starachowic i Radomia) Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) miała mocne punkty oparcia. W Dąbrowie doszło nawet do swoistego mariażu PPS i SDKPiL w ramach Dąbrowskiego Komitetu Robotniczego 

1897 - w czasie strajku w Hucie Bankowej w wyniku masakry urządzonej przez władze carskie zginęło 5 a rannych było wielu robotników.

1900-03 - kryzys przemysłowy, w wyniku którego niektóre olbrzymie przedsiębiorstwa skupiały znaczną część produkcji w swoim ręku. Tak więc Huta Bankowa produkowała 1/4 wytwórczości metalurgicznej całego byłego Królestwa Polskiego.

1901 - w wyniku wzrostu nastrojów rewolucyjnych dokonano zamachu na prokuratora Szancenberga i prowokatora Mazura, w wyniku czego carska policja dokonała aresztować ponad 100 osób w Sosnowcu, Dąbrowie i Zawierciu

19 marca 1901 - podniesienie kościoła MB Anielskiej do rangi bazyliki

16 marca 1902 - dąbrowaska bazylika otrzymała przywilej obchodzenia odpustów

1903 - gmina zyskuje nazwę Dąbrowa Gornicza

1905 - strajk robotników Huty "Bankowej" i wielomiesięczne walki robotników ponownie pochłonęły wiele ofiar

styczeń 1905 - na wieść o "krwawej niedzieli" w Petersburgu cała społeczność robotników wystąpiła w strajkach. Rewolucja o podłożu socjalnym i narodowym  powodowała, że robotnicy chętnie niszczyli rosyjskie emblematy i napisy. Na prośby wystraszonych właścicieli fabryk władze carskie zgromadziły w tym czasie na terenie Zagłębia silne oddziały wojska. Znaczne ich siły rozlokowane były we wszystkich większych miastach tego regionu w tym również Dąbrowy

5 lutego 1905 - strajk generalny

1 maja 1905 - kolejna fala strajków w Dąbrowie i innymi miastach Zagłębia

30 października 1905 - na wezwanie Zarządu Głównego SDKPiL i CKR PPS do walki proletariatu polskiego z caratem strajk powszechny objął m.in. Dąbrowę Górniczą, Sosnowiec i Zawiercie

31 października 1905 - wszystkie ośrodki robotnicze Zagłębia stały się terem masowych demonstracji, które doprowadziły do utworzenia "Republiki Zagłębiowskiej"

listopad 1905 - w Zagłębiu  ogłoszono stan wyjątkowy , który spowodował upadek "Republiki Zagłębiowskiej"

1906 - powstaje tu jedna z najstarszych w Zagłębiu bibliotek publicznych

1908  - utworzenie kopalni "Paryż" po przemianowaniu kopalni "Nowa"

1909 - oficjalne ustanowienie obecnej nazwy miejscowości - Dąbrowa Górnicza z połączenia nazw gminy Górnicza i silnie uprzemysłowionej wsi Dąbrowa Stara

1912 - biskup kielecki dokonał konsekracji kościoła  p.w. Matki Boskiej Anielskiej. W tym samym roku w budynku Resursy "Sztygarki" powstało Muzeum im. Zygmunta Glogera. 

przed 1914 - do kopalni "Paryż" włączono kopalnie "Reden" i "Flora"

1914 - w Dąbrowie Górniczej początkowo skoszarowano ochotników do Legionów Polskich, z których utworzono kompanię, która weszła w skład II Brygady Legionów
W Dąbrowie urodził się Michał Spisak - światowej sławy kompozytor
proboszcz w Dąbrowie Górniczej ks. Grzegorz Augustyniak  z mianowania nuncjatury papieskie w Wiedniu stał się administratorem części diecezji kieleckiej /m.in. z Pilicą/ odciętej kordonem austriackim

od stycznia 1915 - Dąbrowa w czasie I wojny światowej znalazła się pod okupacją niemiecką a później austro-węgierską

18 września 1916 - Dąbrowa Górnicza uzyskuje z nadania austriackiego prawa miejskie i jest jednym z największych ośrodków przemysłowych na ziemiach polskich. Od nazwy miasta bierze nazewnictwo całego regionu - Zagłębie Dąbrowskie. Pierwszym burmistrzem mianowanym przez władze austriackie został Edward Kosiński. Miasto liczyło wówczas 30 tys. mieszkańców.

30 września 1916 - zatwierdzenie trójdzielnego herbu miasta

1917 - w powszechnych wyborach wybrano pierwszego prezydenta miasta - Adama Piwowara  

1918 - strajki górników w Zagłębiu Dąbrowskim i w Częstochowie. 

4 kwietnia 1918 - strajk w kopalni "Paryż"

połowa kwietnia 1918 - strajk w kopalni "Paryż" staje się strajkiem powszechnym

październik 1918 - wybuch wielkiego powszechnego strajku górników Zagłębia Dąbrowskiego. Kopalnie zamarły na 3 tygodnie

8 listopada 1918 - powstaje Rada Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego, której stworzenie zostało przez robotników zadecydowane już 2 listopada. Rada w Dąbrowie przejęła i przez 9 miesięcy faktycznie sprawowała władzę w mieście.
Rada delegatów powstaje również w Częstochowie. Rada Zagłębiowska wprowadza 8-godzinny dzień roboczy, organizuje komitety fabryczne i wojskowe i powołuje do życia siłę zbrojną pod nazwą Czerwona Gwardia. W czasie demonstracji robotniczej w Dąbrowie Górniczej zastrzelony został robotnik Eugeniusz Furman, co lewicowa propaganda wykorzystała do walki z nowym rządem Moraczewskiego.

21 listopada 1918 - dochodzi do krwawych starć w Zagłębiu Dąbrowskim w kopalniach Czeladź i Saturn, w czasie których ginie pięciu robotników. 
Rozwiązana zostaje Czerwona Gwardia Zagłębia Dąbrowskiego

1918-1939 - w mieście duże wpływy wywiera KPP

od 1919 - rozpoczęto porządkowanie miasta. Opracowane wówczas zostały plany regulacyjne, rozpoczęto budowę wodociągów, uruchomiono linię tramwajową, wprowadzono zmiany w zabudowie centrum itd.

6 stycznia 1919 - rząd Moraczewskiego wprowadza stan wyjątkowy w Zagłębiu Dąbrowskim i w Warszawie, czyli w najbardziej rewolucyjnych ośrodkach. Stan wyjątkowy, przedłużany systematycznie co trzy miesiące, trwał formalnie do maja 1921 roku. Miało to na celu stłumienie strajków podżeganych przez lewicowych przywódców.

październik 1919 - wybucha strajk powszechny w Zagłębiu Dąbrowskim

1921-22 - Komisja Centralna Związków Zawodowych rozwiązała sześć oddziałów Związków Metalowców m.in. w Dąbrowie Górniczej, dwa oddziały Związku Górników, zawiesiła również oddział Związku Włókniarzy w Krakowie

1924 - Józef Piłsudski zezwolił Dąbrowie Górniczej jako jedynemu miastu na postawienie obelisku upamiętniającego 10. rocznicę wymarszu I Brygady.

1926 - demonstracje bezrobotnych w Zagłębiu

1927 - budowa Kopalni Ćwiczebnej

1 maja 1928 - na ulice miast Zagłębia Dąbrowskiego wyszły pod sztandarem KPP zastępy robotnicze. Policja i bojówki PPS zaatakowali demonstrantów w wyniku czego jedna osoba zginęła a wiele zostało rannych.

1931 - strajk 20 tysięcy górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim przeciw prośbie narzucenia im 15% obniżki płac. Podczas strajku doszło do licznych starć z policją, w czasie których 6 robotników zostało zabitych, a kilkudziesięciu ciężko rannych. W wyniku strajku rząd cofnął zapowiedzianą obniżkę i przedłużył obowiązującą umowę.

1932 - po raz kolejny wybucha strajk górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim. Był to strajk powszechny, w którym wzięło udział prawie 40 tysięcy górników.

lipiec 1939 - OKR PPS rozpoczyna tworzyć "trójki" - cywilne grupy dywersyjne. Pierwsze z nich powstały m.in. w Sosnowcu, Będzinie, Dąbrowie Górniczej, Ząbkowicach, Gołonogu, Czeladzi i Zawierciu. Ostatecznie ich utworzenie nie przyniosło oczekiwanych efektów

4 września 1939 - do miasta wkroczyły oddziały niemieckie

1939 - zniszczenie przez Niemców obelisku upamiętniającego 10. rocznicę wymarszu I Brygady Legionów

26 październik (listopad) 1939 - Dąbrowa Górnicza została wcielona do III Rzeszy i przyłączona do rejencji katowickiej

1944 - osoby uznane na podstawie ustaleń wywiadu AK za "spalone", przerzucano z Zagłębia Dąbrowskiego na teren powiatu olkuskiego

1939-45 - obóz pracy przymusowej dla jeńców brytyjskich i włoskich, getto. 

27 styczeń 1945 - miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej

1945 - kościół należący do Ewangelicko-Augsburskiego Kościoła w Sosnowcu stojący w centrum Dąbrowy został zakupiony przez Kościół Rzymsko-Katolicki z przeznaczeniem na rektoracki kościół Szkoły Górniczej "Sztygarka"

po 1945 - modernizacji i rekonstrukcji po zniszczeniach wojennych poddano istniejące już zakłady przemysłowe /kopalnia "Paryż" Dąbrowska Fabryka  Obrabiarek, Zakłady Metalowe, Zakład Przerobu Złomu, Zakłady Naprawcze Maszyn Elektrycznych, Dąbrowskie Zakłady Naprawcze Przemysłu Węglowego/ i zbudowano nowe. Przy okazji przejęcia władzy przez komunistów stopniowo dokonuje się przemianowania fabryk, i tak np. huta "Bankowa" została zmieniona na hutę im. F. Dzierżyńskiego, a kopalnia "Paryż" na "Generał Zawadzki". Kontynuatorem działalności muzealnej po Muzeum im. Glogera było Muzeum Mineralogiczno-Geologiczne przeniesione do Pawilonu II. 

1950-60 - rozbudowa Kopalni Ćwiczebnej

1951-58 - budowa Pałacu Kultury Zagłębia /ob. Dąbrowski Pałac Kultury/

1957 - kardynał Wyszyński ogłosił Matkę Boską Anielską patronką Dąbrowy Górniczej. W tym samym roku erygowana został parafia św. Barbary

1960 - przyłączenie Gołonogu do miasta

1966-78 - na terenach wyrobisk i zwałów utworzono park "Centrum"

1967 - założenie kopalni piasku "Kuźnica Warężyńska"

1968-83 - w budynku "Sztygarki" umiejscowiono filię Politechniki Śląskiej w Gliwicach

1968 - prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wraz z metropolita krakowskim kard. Karolem Wojtyłą /późniejszym papieżem Janem Pawłem II/  za zgodą ówczesnego papieża Pawła VI koronowali papieskimi koronami słynącą łaskami figurę Matki Bożej Anielskiej - Matki Zagłębia

1972 - rozpoczęcie największej inwestycji w mieście - budowa huty "Katowice".
Wpisanie Dąbrowskiego Pałacu Kultury do rejestru zabytków

1973 - początek działalności PBP "Budostal-4" jako generalnego wykonawcy Huty "Katowice"

1975 - przyłączenie Strzemieszyc do miasta

przed 1976 - w Hucie "Katowice" przygotowano wydziały: przygotowania rud i koksu, spiekalni, wielkich pieców i walcowni półwyrobów

11 grudzień 1976 - pierwszy wytop surówki z wielkiego pieca w kombinacie hutniczym Huta "Katowice"

1978 - w Hucie "Katowice" rozpoczęły pracę wydziały walcowni średniej /kształtowniki/ i dużej /kształtowniki i szyny kolejowe/. 

1985 - powrót "Sztygarki" do swej dawnej siedziby

1987 - uruchomienie Zakładów Koksowniczych "Przyjaźń" - najnowocześniejszej w Polsce koksowni o zdolności produkcyjnej 2,8 mln ton koksu na rok

1988 - dobudowa lewej nawy do kościoła św. Barbary

1990 - powstanie przedsiębiorstwa "Montostal" produkującym  stolarkę budowlaną

1991 - w Hucie "Katowice" uruchomiono Wydział Przerobu Żużla

1 września 1991 - otwarcie Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Michała Spisaka

1994 - w wyniku prywatyzacji części kopalni "Paryż" powstał Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla "Dąbrowa"

październik 1994 - miasto odwiedził Minister Zdrowia i Opieki Społecznej prof. Jacek Żochowski

1 października 1995 - utworzenie Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej - pierwszej wyższej uczelni w mieście

1996 - wpisanie bazyliki dąbrowskiej do rejestru zabytków

1998 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 131 tys. mieszkańców

1998-99 - badania archeologiczne w Łosieniu

2003/4 - prywatyzacja Polskich Hut Stali w tym Huty Katowice. Po wejściu indyjskiego holdingu stalowego LNM jako inwestora strategicznego grupa PHS zaczęła funkcjonować jako Ispat Polska Stal, później Mittal Poland. 

2004 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 133.546 osób

9 kwiecień 2004 - otwarto warsztaty terapii zajęciowej pierwszą tego typu placówkę w mieście. Powstały dzięki inicjatywie Dąbrowskiego Stowarzyszenia Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych " Otwarte serca" i pieniądzom PFRON-u. Terapia realizowana jest tu w 9 pracowniach m.in. ceramicznej, plastycznej, technicznej. Dzięki zaprzyjaźnionej fundacji Godne życie, podopieczni mają tez pracownię komputerową. Terapia odbywa się pod czujnym okiem terapeutów, psychologów, pedagogów.

2005 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 129.612 osób 

Warto zobaczyć:

W centrum miasta nieopodal dworca PKP przy pl. Wolności stoi wielki gmach Dąbrowskiego Pałacu Kultury z l. 1951-58. Wybudowany w stylu socrealistycznym wg proj. Zbigniewa Rzepackiego. Wpisany do rej. zabytków w 1972 r. Budynek posiada bogaty wystrój wnętrza z elementami marmurowymi i porcelanową majoliką. Pełni funkcje prężnego centrum kulturalnego /sale teatralno-kinowe, biblioteka, kluby itd./. 

W sąsiedztwie Pałacu po przeciwnej stronie al. Kościuszki znajduje się Park "Śródmiejski" - pozostałość parku założonego w końcu XIX w. przy domu zarządcy Huty "Bankowa", dalej na zachód widoczne pozostałości zabudowań historycznej Huty "Bankowa"

Nieco dalej na południowy-wschód od Pałacu przy ul. Królowej Jadwigi wznosi się najbardziej charakterystyczny zabytek - neogotyckie Sanktuarium  p.w. Matki Boskiej Anielskiej z 1912 r.

W centrum miasta na południe od Pałacu Kultury i wspomnianej probazyliki między ulicami Królowej Jadwigi Legionów Polskich rozciąga się d. park "Centrum", ob. Park im. gen. J. Hallera, zakładany stopniowo w latach 1966-78 na terenach wyrobisk i zwałów pokopalnianych. Najmłodsza część parku położona jest na wyrobiskach pocegielnianych. Obecnie w miejscu widocznego w terenie wyrobiska znajduje się m.in. dąbrowski Park Wodny "Nemo" i nowoczesna Hala Sportowo-Widowiskowa. Przez park poprowadzona została ścieżka rowerowa

Przy ul. Królowej Jadwigi za blokami widoczne pozostałości ruin kopalni "Reden" - najstarszej kopalni węgla kamiennego w Zagłębiu. W dzielnicy Reden znajdują się również stara oberża i koszary górnicze z pocz. XIX w. 

W południowej części miasta tzw. Starej Dąbrowie przy ul. Legionów Polskich znajdują się zabudowania Technikum Górniczego im. S. Staszica (d. Szkoła Górnicza) tzw. "Sztygarka" z placówką Muzeum Miejskiego. Frontowy budynek szkoły to dawny pałac Zarządu Górniczego z 1841 zaprojektowany przez F. M. Lanciego. Naprzeciwko budynku technikum po drugiej stronie ul. Legionów Polskich w małym parku u szczytu rozległych schodów prowadzących do ul. Górniczej i 3 Maja stoi pomnik Staszica. Poniżej Sztygarki przy ul. Górniczej stoi neogotycki kościół św. Barbary i wejście do sztolni ćwiczebnej.

W  zachodniej części miasta przy ul.  Sobieskiego na terenie kopalni "Generał Zawadzki" utworzony rezerwat geologiczny. Znajduje się w nim naturalna wychodnia jednego z najgrubszych na świecie pokładów węgla kamiennego (o miąższości ok. 20 metrów), ze szczątkami wymarłych roślin tzw. formacji węglowej.

Dalej od centrum:

Na północ od centrum w dzielnicy Korzeniec znajduje się Park "Zielona" - jeden z najpiękniejszych i najstarszych dąbrowskich parków. Stanowi on pozostałość po dawnych zwartych kompleksach leśnych otaczających niegdyś Dąbrowę. Park ten znajduje się pod ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Rośnie w nim cenny starodrzew, w składzie którego przeważa dąb.

Na północ od ścisłego centrum po drugiej stronie linii kolejowej Częstochowa-Katowice w dzielnicy Łęknice znajduje się kompleks trzech sztucznych jezior Pogoria, powstałych w miejscu odkrywkowych kopalń piasku podsadzkowego dla miejscowych kopalń węgla kamiennego. Największe z jezior - Pogoria III o pow. 74 ha stanowi miejsce letniego wypoczynku i charakteryzuje się dużą czystością wody. Najmniejszy zbiornik - Pogoria II oraz okoliczne łąki objęto ochroną jako użytek ekologiczny "Pogoria II". W okolicy wschodniego brzegu Pogorii I utworzono również użytek ekologiczny "Młaki nad Pogorią"
Przez Łęknice przebiega zielony szlak pieszy XXV-lecia PTTK a wokół zbiornika Pogoria III wyznakowany zostały szlak rowerowy.

Herb Dąbrowy Górniczej
Herb Dąbrowy Górniczej

powiększ
Sanktuarium w Dąbrowie Górniczej, fot. D. Orman

powiększ
Pałac Kultury - widok z ul. Górników Redenu, fot. D. Orman

powiększ
Fronton pałacu kultury na pierwszym planie pl. Wolności, fot. D. Orman

powiększ
Fragment elewacji pałacu - balkon na konsolach, fot. D. Orman

powiększ
Fragment elewacji pałacu - głowice kolumn biegnących przez I i II piętro, fot. D. Orman

powiększ
Wschodnia elewacja pałacu, fot. D. Orman

powiększ
Hala widowiskowo-sportowa w Dąbrowie Górniczej, fot. D. Orman

powiększ
Sztygarka, fot. D. Orman

powiększ
Wieża kościoła w Gołonogu, fot. o. Leszek Rześniowiecki

powiększ
Kościół i klasztor franciszkanów w Gołonogu, fot. o. Leszek Rześniowiecki

powiększ
Kościół św. Barbary w Dąbrowie Górniczej- widok z ul. Górniczej, fot. D. Orman

powiększ
Baszta narożna w ogrodzeniu przy kościele. św. Barbary, fot. D. Orman

powiększ
Pomnik Staszica w parku przed Sztygarką, fot. D. Orman

powiększ
Pomnikowe drzewo w parku naprzeciwko sztygarki przy ul. Legionów Polskich, fot. D. Orman

powiększ
Pogoria I, fot. T. Kluk

powiększ
Pogoria II, fot. T. Kluk

Zobacz także

dz. Antoniów
dz. Błędów

dz. Bugaj
dz. Gołonóg 
dz. Łęka
dz. Łosień
dz. Okradzionów 
dz. Sikorka
dz. Strzemieszyce 
dz. Trzebiesławice 
dz. Ujejsce
dz. Ząbkowice

Sanktuarium MB Anielskiej 
kościół św. Barbary
Muzeum Miejskie "Sztygarka"

Częstochowa
Kraków
Olkusz
Siewierz
Zawiercie
IT-JURA.PL - serwis jurajski
Początek strony Copyright © 2000-2011 Dariusz Orman | Autor | Kontakt Początek strony