DĄBROWA GÓRNICZA

Miasto na prawach powiatu (129,6 tys. mieszk. w 2005) położone w dolinach Czarnej i Białej Przemszy leżące głównie na Wyżynie Śląskiej (Garb Tarnogórski i Wyżyna Katowicka), ale niektóre jej dzielnice graniczą z Jurą. Kopalnia węgla kamiennego. Kombinat metalurgiczny "Huta Katowice" (uruchomiony w 1976), Zakłady Koksownicze "Przyjaźń", Mikrohuta "Baildon", przemysł maszynowy (obrabiarki), metalowy, elektrochemiczny, szklarski, odzieżowy, spożywczy. Węzeł kolejowy i autobusowy. Wyższa Szkoła Biznesu. Podstrefa Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Aquapark.

Przez północne i wschodnie dzielnice przebiegają szlaki turystyczne: Pustynny /Błędów/, Szwajcarii Zagłębiowskiej /Błędów, Okradzionów/, dawniej również Zamonitu /początek szlaku przeniesiony z Ząbkowic do  Niegowonic/, szlaki czarny Metalowców i zielony XXV-lecia PTTK /Gołonóg/.

Swoją obecną nazwę i rozwój zawdzięcza górnictwu i związanym z nim hutnictwu żelaza. Od nazwy tego miasta natomiast wzięła się geograficzna nazwa nazwa regionu przemysłowego - Zagłębie Dąbrowskie.

przeł. XI/XII w. -  znaleziska w Łosieniu wskazują, że jest to jeden z najstarszych za ziemiach polskich obiektów związanych z przeróbką rud ołowiu

XV w. - pierwsze wzmianki o osadnictwie na terenie Starej Dąbrowy

1443 - wzmianka o wsiach Sikorka i Ujejsce /ob. dz. Dąbrowy Górniczej/ 

XV-XVIII w. - na terenie Łosienia istniał folwark i dwór biskupów krakowskich

XVIII w. - wg miejscowych podań w tym wieku starostowie będzińscy postawili na terenie Dąbrowy pierwszą kapliczkę 

pocz. XVIII w. - prawdopodobny okres założenia Dąbrowy zwanej wówczas Starą Dąbrową. Nie jest znana dokładna data powstania wsi 

1755 - pierwsza historyczna wzmianka o Dąbrowie pochodząca z ksiąg starostwa siewierskiego

poł. XVIII w. - Stara Dąbrowa wchodzi w skład dóbr królewskich zarządzanych przez starostę będzińskiego.

1765 - król Stanisław August zainteresował się złożami węgla kamiennego i w celu zbadania możliwości wydobycia go sprowadził saskich specjalistów, on też był inicjatorem powstania na tym terenie spółki węglowej

1783 -król Stanisław August Poniatowski zachęcał już wówczas kupców i górników do utworzenia spółki akcyjnej kopalni węgla kamiennego na tym terenie, jednak wówczas pomysł ten nie został zrealizowany. 

koniec XVIII w. - rozwój wsi związany z eksploatacją węgla kamiennego

1785 - odkrycie pokładów węgla w Dąbrowie 

1786 - eksploatację węgla kamiennego podjęli będzińscy mieszczanie, zaś wyrobiska między Dąbrową a Gołonogiem eksploatowała odkrywkowo miejscowa ludność.

1787 - Dąbrowa po raz pierwszy dokładniej wymieniona w spisie ludności diecezji krakowskiej

1789 - wzmianki o wsi w ilustracji województwa krakowskiego

1795 - po III rozbiorze Polski wieś znalazła się w granicach zaboru pruskiego w granicach tzw. Nowego Śląska. Krótko po tym z inicjatywy hr. Fryderyka Wilhelma Redena rozpoczęto intensywne badania geologiczne i industrializację w okolicy Dąbrowy co dało początek zagłębiu przemysłowemu. Pokłady węgla z Dąbrowy przejęte zostały przez Urząd Górniczo-Hutniczy w Tarnowskich Górach /1795-1807/. Powstawały wówczas rządowe i prywatne kopalnie. 

1796 - powstanie pierwszej kopalni rządowej "Reden" wydobywającej węgiel kamienny metodą odkrywkową (obecny rejon parku "Śródmieście"). Prusacy wznieśli przy niej budynek administracji, cechownię, domy mieszkalne dla urzędników i koszary dla robotników 

1799 - powstała pierwsza znana obecnie mapa okolic Dąbrowy. W tym czasie Gołonóg (ob. dzielnica Dąbrowy Górniczej) wymieniany już przez Długosza pełnił większą rolę niż Dąbowa. Widnieje na niej dawna nazwa osady - Stara Dąbrowa, która leżała przy trakcie Kielc na Śląsk. Znajdowały się w niej karczma starościńska, kuźnia, studnia i kapliczka. Wieś rozciągała się w okolicy obecnej ul. Struga i nieco dalej na południe. 

przełom XVIII i XIX w. - na terenie m.in. wsi Łosień odkryto bogate złoża galmanu. 

pocz. XIX w. - uruchomienie kopalni "Flora"

1 połowa XIX w. - powstaje tu kilkanaście kolejnych małych kopalń. Od rozwijającego się intensywnie kopalnictwa wieś Dąbrowa uzyskuje przymiotnik Górnicza. Wraz z rozwojem górnictwa i hutnictwa /tu znajdowały się władze górnicze, administracyjne i nadzorujące największych zakładów/ wokół Dąbrowy zaczęły powstawać niezależne osiedla robotnicze: Reden, Huta Bankowa, Mydlice itd. które później zostały połączone w jeden organizm 

po 1807 - w czasach Księstwa Warszawskiego Dąbrowa weszła w skład reaktywowanego Księstwa Siewierskiego

październik 1809 - Olkusz i Dąbrowa Górnicza zostają włączone do Galicji na mocy pokoju w Schönbrunn zawartego pomiędzy Napoleonem I i Austrią

1815 - wieś Dąbrowa Górnicza należała do parafii Będzin

1816-22 (wg innych źródeł w l. 1815-23) - z inicjatywy Stanisława Staszica zbudowano tu hutę cynku "Konstanty", pierwszy tego typu zakład przemysłowy w Królestwie Polskim, który wkrótce rozrósł się do zespołu czterech hut.

1816-24 - Stanisław Staszic zarządzający wówczas górnictwem i hutnictwem Królestwa zakłada dużą przemysłową osadę Reden

lata 20-te XIX w. - minister skarbu Drucki-Lubecki przeznaczył znaczne kapitały w rządowy przemysł ciężki rozlokowany m.in. w Zagłębiu Dąbrowskim. Mimo ogromnych inwestycji Banku Polskiego (m.in. Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej /1839/) przemysł ten pozostał mało wydajny

1825 - powstaje kopalnia węgla "Xawery" /od imienia ministra skarbu księcia Xawerego Druckiego-Lubeckiego/ później przemianowana na "Koszelew"

1831 - wg podań kapliczka postawiona przez starostów będzińskich w XVIII . została odrestaurowana przez niejakiego Śmielewskiego

1833 - powstaje kolejna kopalnia - "Hieronim". Po kryzysie gospodarczym jaki miał miejsce w tym roku zadłużony przemysł rządowy został przejęty przez Bank Polski, który kontynuował inwestycje Lubeckiego, skupiając się jednakże na rozwoju hutnictwa żelaza

1833-39 - z inicjatywy hr. Henryka Łubieńskiego Bank Polski wybudował hutę żelaza - "Bankowa" pierwszą w Królestwie Polskim pracującą na koksie i wykorzystującą parową siłę napędową

1837 - w Dąbrowie Górniczej przebywał znany architekt Franciszek Maria Lanci

1837-38 - wśród młodzieży górniczej i robotniczej na terenie Dąbrowy powstała silna komórka Konfederacji Powszechnej Narodu Polskiego

1839 - rozpoczęto budowę gmachu przeznaczonego na lazaret wg proj. F. M. Lanciego, jednak wkrótce zmieniono plany i wybudowany został pałac Zarządu Górniczego. Uruchomienie Huty "Bankowa"

1845-48 - budowa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w Ząbkowcach

1859 - stację Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej w Ząbkowicach połączono przez Dąbrowę, Będzin i Sosnowiec z Szopienicami

II poł. XIX w. - w Dąbrowie zaczynają pojawiać się inwestorzy francuscy, którzy zbudowali szyb "Paryż", od nazwy którego zaczerpnięto nazwę okolicznych kopalni.

noc z 6 na 7 lutego 1863 - w wyniku walk powstańców o Sosnowiec udało się przejąć miasto. W walce uczestniczyli dąbrowscy górnicy i hutnicy, nieświadomi tego po raz pierwszy w historii zastosowali pociąg do walki zbrojnej, opanowując go i przejeżdżając do Sosnowca w celu wsparcia powstańców.

7 lutego 1863 - po zdobyciu Sosnowca już bez walk zajęto m.in. Dąbrowę Górniczą. 

14 lutego 1863 - na wieść od nadciągających rosyjskich oddziałach wojskowych stacjonujących w Częstochowie /pod dowództwem płk. Ostrowskiego/ i w Miechowie /pod dowództwem gen. mjr. ks. Aleksandra Szachowskiego/ Kurowski polecił Cieszkowskiemu opuścić Zagłębie i dołączyć na kierunku miechowskim. W czasie gdy Rosjanie maszerując przez Sławków, Dąbrowę, Siewierz i Koziegłowy zawrócili na Olkusz Kurowski korzystając z opuszczenia Miechowa przez siły rosyjskie podjął się natarcia na miasto w wyniku którego doznał druzgocącej klęski.  

1864 - po zniesieniu pańszczyzny Dąbrowę wraz z okolicznymi wioskami włączono do gminy olkusko-siewierskiej i utworzono z nich osobną gminę osad górniczych pod nazwą Górnicza

1865 - powstają kopalnie "Nowa" /eksploatująca pokłady węgla byłych kopalni "Cieszkowski" i "Koszelew"/, "Hieronim" i "Łabęcki"

1870 - zaborczy rząd rosyjski nadał przedsiębiorstwom górniczym prawo przymusowego wykupu posiadłości prywatnych na potrzeby przemysłu i ustalił cło ochronne na węgiel, co spowodowało dalszy rozwój tej gałęzi przemysłu

l. 70-te XIX w. - przemysł Dąbrowy Górniczej znajdujący się głównie w rękach państwowych stawał się coraz mniej konkurencyjny wobec rozwijających się nowoczesnych koncernów prywatnych wspieranych proprzemysłową polityką rządu pruskiego. Własność rządowa została przekształcona w Francusko-Włoskie Towarzystwo Dąbrowskich Kopalń Węgla i francuskie Bezimienne Towarzystwo Kopalń i Hut "Huta Bankowa" 

29 lipca 1875 - poświęcenie kamienia węgielnego i rozpoczęcie budowy w centrum Dąbrowy niewielkiego kościoła p.w. św. Aleksandra wg proj. Polcera

k. XIX w. - założenie parku przy domu zarządcy Huty "Bankowa". Budowa drogi Czeladź - Dąbrowa - Sławków

1877-1890 - nasila się napływ obcych kapitałów szukających wyższej stopy zysku w Królestwie Polskim. Kapitały francuskie i włoskie przenikają do hutnictwa i metalurgii (Huta Bankowa w Dąbrowie Górniczej) i francuskie do kopalń węgla (Dąbrowskie Kopalnie Węgla, Sosnowieckie Towarzystwo Kopalń Węgla).

1882-85 - budowa nadwiślańskiej linii kolejowej łączącej Dąbrowę Górniczą z Dęblinem

1885 - ukończono budowę szerokotorowej Kolei Żelaznej Iwanogrodzko-Dąbrowskiej łączącej Hutę Bankowa w Dąbrowie z Dęblinem

1889 - dzięki usilnym staraniom St. Staszica do Dąbrowy przeniesiona została z Kielc Szkoła Akademiczno-Górnicza /założona w 1816 r./ zwana "Sztygarką", która przez szereg lat była poważnym ośrodkiem naukowym w dziedzinie górnictwa i hutnictwa. Na działalność "Sztygarki" udostępniono pałac Za rządu Górniczego

l. 90-te XIX w. - w Hucie "Bankowa" rozpoczęto wytop stali w 6 wielkich piecach z miechami cylindrycznymi. Oprócz tego huta wówczas posiadała piec rafineryjny, piec odlewniczy oraz walcownię i warsztaty mechaniczne

5 lutego 1891 - biskup Kuliński erygował parafię św. Aleksandra 

1893-96 - w Dąbrowie Górniczej, Sosnowcu i Zawierciu (obok Warszawy, Łodzi, Żyrardowa, Białegostoku, Starachowic i Radomia) Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) miała mocne punkty oparcia. W Dąbrowie doszło nawet do swoistego mariażu PPS i SDKPiL w ramach Dąbrowskiego Komitetu Robotniczego 

1897 - w czasie strajku w Hucie Bankowej w wyniku masakry urządzonej przez władze carskie zginęło 5 a rannych było wielu robotników.

1900-03 - kryzys przemysłowy, w wyniku którego niektóre olbrzymie przedsiębiorstwa skupiały znaczną część produkcji w swoim ręku. Tak więc Huta Bankowa produkowała 1/4 wytwórczości metalurgicznej całego byłego Królestwa Polskiego.

1901 - w wyniku wzrostu nastrojów rewolucyjnych dokonano zamachu na prokuratora Szancenberga i prowokatora Mazura, w wyniku czego carska policja dokonała aresztować ponad 100 osób w Sosnowcu, Dąbrowie i Zawierciu

19 marca 1901 - podniesienie kościoła MB Anielskiej do rangi bazyliki

16 marca 1902 - dąbrowaska bazylika otrzymała przywilej obchodzenia odpustów

1903 - gmina zyskuje nazwę Dąbrowa Gornicza

1905 - strajk robotników Huty "Bankowej" i wielomiesięczne walki robotników ponownie pochłonęły wiele ofiar

styczeń 1905 - na wieść o "krwawej niedzieli" w Petersburgu cała społeczność robotników wystąpiła w strajkach. Rewolucja o podłożu socjalnym i narodowym  powodowała, że robotnicy chętnie niszczyli rosyjskie emblematy i napisy. Na prośby wystraszonych właścicieli fabryk władze carskie zgromadziły w tym czasie na terenie Zagłębia silne oddziały wojska. Znaczne ich siły rozlokowane były we wszystkich większych miastach tego regionu w tym również Dąbrowy

5 lutego 1905 - strajk generalny

1 maja 1905 - kolejna fala strajków w Dąbrowie i innymi miastach Zagłębia

30 października 1905 - na wezwanie Zarządu Głównego SDKPiL i CKR PPS do walki proletariatu polskiego z caratem strajk powszechny objął m.in. Dąbrowę Górniczą, Sosnowiec i Zawiercie

31 października 1905 - wszystkie ośrodki robotnicze Zagłębia stały się terem masowych demonstracji, które doprowadziły do utworzenia "Republiki Zagłębiowskiej"

listopad 1905 - w Zagłębiu  ogłoszono stan wyjątkowy , który spowodował upadek "Republiki Zagłębiowskiej"

1906 - powstaje tu jedna z najstarszych w Zagłębiu bibliotek publicznych

1908  - utworzenie kopalni "Paryż" po przemianowaniu kopalni "Nowa"

1909 - oficjalne ustanowienie obecnej nazwy miejscowości - Dąbrowa Górnicza z połączenia nazw gminy Górnicza i silnie uprzemysłowionej wsi Dąbrowa Stara

1912 - biskup kielecki dokonał konsekracji kościoła  p.w. Matki Boskiej Anielskiej. W tym samym roku w budynku Resursy "Sztygarki" powstało Muzeum im. Zygmunta Glogera. 

przed 1914 - do kopalni "Paryż" włączono kopalnie "Reden" i "Flora"

1914 - w Dąbrowie Górniczej początkowo skoszarowano ochotników do Legionów Polskich, z których utworzono kompanię, która weszła w skład II Brygady Legionów
W Dąbrowie urodził się Michał Spisak - światowej sławy kompozytor
proboszcz w Dąbrowie Górniczej ks. Grzegorz Augustyniak  z mianowania nuncjatury papieskie w Wiedniu stał się administratorem części diecezji kieleckiej /m.in. z Pilicą/ odciętej kordonem austriackim

od stycznia 1915 - Dąbrowa w czasie I wojny światowej znalazła się pod okupacją niemiecką a później austro-węgierską

18 września 1916 - Dąbrowa Górnicza uzyskuje z nadania austriackiego prawa miejskie i jest jednym z największych ośrodków przemysłowych na ziemiach polskich. Od nazwy miasta bierze nazewnictwo całego regionu - Zagłębie Dąbrowskie. Pierwszym burmistrzem mianowanym przez władze austriackie został Edward Kosiński. Miasto liczyło wówczas 30 tys. mieszkańców.

30 września 1916 - zatwierdzenie trójdzielnego herbu miasta

1917 - w powszechnych wyborach wybrano pierwszego prezydenta miasta - Adama Piwowara  

1918 - strajki górników w Zagłębiu Dąbrowskim i w Częstochowie. 

4 kwietnia 1918 - strajk w kopalni "Paryż"

połowa kwietnia 1918 - strajk w kopalni "Paryż" staje się strajkiem powszechnym

październik 1918 - wybuch wielkiego powszechnego strajku górników Zagłębia Dąbrowskiego. Kopalnie zamarły na 3 tygodnie

8 listopada 1918 - powstaje Rada Delegatów Robotniczych Zagłębia Dąbrowskiego, której stworzenie zostało przez robotników zadecydowane już 2 listopada. Rada w Dąbrowie przejęła i przez 9 miesięcy faktycznie sprawowała władzę w mieście.
Rada delegatów powstaje również w Częstochowie. Rada Zagłębiowska wprowadza 8-godzinny dzień roboczy, organizuje komitety fabryczne i wojskowe i powołuje do życia siłę zbrojną pod nazwą Czerwona Gwardia. W czasie demonstracji robotniczej w Dąbrowie Górniczej zastrzelony został robotnik Eugeniusz Furman, co lewicowa propaganda wykorzystała do walki z nowym rządem Moraczewskiego.

21 listopada 1918 - dochodzi do krwawych starć w Zagłębiu Dąbrowskim w kopalniach Czeladź i Saturn, w czasie których ginie pięciu robotników. 
Rozwiązana zostaje Czerwona Gwardia Zagłębia Dąbrowskiego

1918-1939 - w mieście duże wpływy wywiera KPP

od 1919 - rozpoczęto porządkowanie miasta. Opracowane wówczas zostały plany regulacyjne, rozpoczęto budowę wodociągów, uruchomiono linię tramwajową, wprowadzono zmiany w zabudowie centrum itd.

6 stycznia 1919 - rząd Moraczewskiego wprowadza stan wyjątkowy w Zagłębiu Dąbrowskim i w Warszawie, czyli w najbardziej rewolucyjnych ośrodkach. Stan wyjątkowy, przedłużany systematycznie co trzy miesiące, trwał formalnie do maja 1921 roku. Miało to na celu stłumienie strajków podżeganych przez lewicowych przywódców.

październik 1919 - wybucha strajk powszechny w Zagłębiu Dąbrowskim

1921-22 - Komisja Centralna Związków Zawodowych rozwiązała sześć oddziałów Związków Metalowców m.in. w Dąbrowie Górniczej, dwa oddziały Związku Górników, zawiesiła również oddział Związku Włókniarzy w Krakowie

1924 - Józef Piłsudski zezwolił Dąbrowie Górniczej jako jedynemu miastu na postawienie obelisku upamiętniającego 10. rocznicę wymarszu I Brygady.

1926 - demonstracje bezrobotnych w Zagłębiu

1927 - budowa Kopalni Ćwiczebnej

1 maja 1928 - na ulice miast Zagłębia Dąbrowskiego wyszły pod sztandarem KPP zastępy robotnicze. Policja i bojówki PPS zaatakowali demonstrantów w wyniku czego jedna osoba zginęła a wiele zostało rannych.

1931 - strajk 20 tysięcy górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim przeciw prośbie narzucenia im 15% obniżki płac. Podczas strajku doszło do licznych starć z policją, w czasie których 6 robotników zostało zabitych, a kilkudziesięciu ciężko rannych. W wyniku strajku rząd cofnął zapowiedzianą obniżkę i przedłużył obowiązującą umowę.

1932 - po raz kolejny wybucha strajk górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim. Był to strajk powszechny, w którym wzięło udział prawie 40 tysięcy górników.

lipiec 1939 - OKR PPS rozpoczyna tworzyć "trójki" - cywilne grupy dywersyjne. Pierwsze z nich powstały m.in. w Sosnowcu, Będzinie, Dąbrowie Górniczej, Ząbkowicach, Gołonogu, Czeladzi i Zawierciu. Ostatecznie ich utworzenie nie przyniosło oczekiwanych efektów

4 września 1939 - do miasta wkroczyły oddziały niemieckie

1939 - zniszczenie przez Niemców obelisku upamiętniającego 10. rocznicę wymarszu I Brygady Legionów

26 październik (listopad) 1939 - Dąbrowa Górnicza została wcielona do III Rzeszy i przyłączona do rejencji katowickiej

1944 - osoby uznane na podstawie ustaleń wywiadu AK za "spalone", przerzucano z Zagłębia Dąbrowskiego na teren powiatu olkuskiego

1939-45 - obóz pracy przymusowej dla jeńców brytyjskich i włoskich, getto. 

27 styczeń 1945 - miasto zostało wyzwolone spod okupacji niemieckiej

1945 - kościół należący do Ewangelicko-Augsburskiego Kościoła w Sosnowcu stojący w centrum Dąbrowy został zakupiony przez Kościół Rzymsko-Katolicki z przeznaczeniem na rektoracki kościół Szkoły Górniczej "Sztygarka"

po 1945 - modernizacji i rekonstrukcji po zniszczeniach wojennych poddano istniejące już zakłady przemysłowe /kopalnia "Paryż" Dąbrowska Fabryka  Obrabiarek, Zakłady Metalowe, Zakład Przerobu Złomu, Zakłady Naprawcze Maszyn Elektrycznych, Dąbrowskie Zakłady Naprawcze Przemysłu Węglowego/ i zbudowano nowe. Przy okazji przejęcia władzy przez komunistów stopniowo dokonuje się przemianowania fabryk, i tak np. huta "Bankowa" została zmieniona na hutę im. F. Dzierżyńskiego, a kopalnia "Paryż" na "Generał Zawadzki". Kontynuatorem działalności muzealnej po Muzeum im. Glogera było Muzeum Mineralogiczno-Geologiczne przeniesione do Pawilonu II. 

1950-60 - rozbudowa Kopalni Ćwiczebnej

1951-58 - budowa Pałacu Kultury Zagłębia /ob. Dąbrowski Pałac Kultury/

1957 - kardynał Wyszyński ogłosił Matkę Boską Anielską patronką Dąbrowy Górniczej. W tym samym roku erygowana został parafia św. Barbary

1960 - przyłączenie Gołonogu do miasta

1966-78 - na terenach wyrobisk i zwałów utworzono park "Centrum"

1967 - założenie kopalni piasku "Kuźnica Warężyńska"

1968-83 - w budynku "Sztygarki" umiejscowiono filię Politechniki Śląskiej w Gliwicach

1968 - prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wraz z metropolita krakowskim kard. Karolem Wojtyłą /późniejszym papieżem Janem Pawłem II/  za zgodą ówczesnego papieża Pawła VI koronowali papieskimi koronami słynącą łaskami figurę Matki Bożej Anielskiej - Matki Zagłębia

1972 - rozpoczęcie największej inwestycji w mieście - budowa huty "Katowice".
Wpisanie Dąbrowskiego Pałacu Kultury do rejestru zabytków

1973 - początek działalności PBP "Budostal-4" jako generalnego wykonawcy Huty "Katowice"

1975 - przyłączenie Strzemieszyc do miasta

przed 1976 - w Hucie "Katowice" przygotowano wydziały: przygotowania rud i koksu, spiekalni, wielkich pieców i walcowni półwyrobów

11 grudzień 1976 - pierwszy wytop surówki z wielkiego pieca w kombinacie hutniczym Huta "Katowice"

1978 - w Hucie "Katowice" rozpoczęły pracę wydziały walcowni średniej /kształtowniki/ i dużej /kształtowniki i szyny kolejowe/. 

1985 - powrót "Sztygarki" do swej dawnej siedziby

1987 - uruchomienie Zakładów Koksowniczych "Przyjaźń" - najnowocześniejszej w Polsce koksowni o zdolności produkcyjnej 2,8 mln ton koksu na rok

1988 - dobudowa lewej nawy do kościoła św. Barbary

1990 - powstanie przedsiębiorstwa "Montostal" produkującym  stolarkę budowlaną

1991 - w Hucie "Katowice" uruchomiono Wydział Przerobu Żużla

1 września 1991 - otwarcie Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Michała Spisaka

1994 - w wyniku prywatyzacji części kopalni "Paryż" powstał Zakład Przeróbki Mechanicznej Węgla "Dąbrowa"

październik 1994 - miasto odwiedził Minister Zdrowia i Opieki Społecznej prof. Jacek Żochowski

1 października 1995 - utworzenie Wyższej Szkoły Biznesu w Dąbrowie Górniczej - pierwszej wyższej uczelni w mieście

1996 - wpisanie bazyliki dąbrowskiej do rejestru zabytków

1998 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 131 tys. mieszkańców

1998-99 - badania archeologiczne w Łosieniu

2003/4 - prywatyzacja Polskich Hut Stali w tym Huty Katowice. Po wejściu indyjskiego holdingu stalowego LNM jako inwestora strategicznego grupa PHS zaczęła funkcjonować jako Ispat Polska Stal, później Mittal Poland. 

2004 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 133.546 osób

9 kwiecień 2004 - otwarto warsztaty terapii zajęciowej pierwszą tego typu placówkę w mieście. Powstały dzięki inicjatywie Dąbrowskiego Stowarzyszenia Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych " Otwarte serca" i pieniądzom PFRON-u. Terapia realizowana jest tu w 9 pracowniach m.in. ceramicznej, plastycznej, technicznej. Dzięki zaprzyjaźnionej fundacji Godne życie, podopieczni mają tez pracownię komputerową. Terapia odbywa się pod czujnym okiem terapeutów, psychologów, pedagogów.

2005 - w Dąbrowie Górniczej mieszkało 129.612 osób 

Warto zobaczyć:

W centrum miasta nieopodal dworca PKP przy pl. Wolności stoi wielki gmach Dąbrowskiego Pałacu Kultury z l. 1951-58. Wybudowany w stylu socrealistycznym wg proj. Zbigniewa Rzepackiego. Wpisany do rej. zabytków w 1972 r. Budynek posiada bogaty wystrój wnętrza z elementami marmurowymi i porcelanową majoliką. Pełni funkcje prężnego centrum kulturalnego /sale teatralno-kinowe, biblioteka, kluby itd./. 

W sąsiedztwie Pałacu po przeciwnej stronie al. Kościuszki znajduje się Park "Śródmiejski" - pozostałość parku założonego w końcu XIX w. przy domu zarządcy Huty "Bankowa", dalej na zachód widoczne pozostałości zabudowań historycznej Huty "Bankowa"

Nieco dalej na południowy-wschód od Pałacu przy ul. Królowej Jadwigi wznosi się najbardziej charakterystyczny zabytek - neogotyckie Sanktuarium  p.w. Matki Boskiej Anielskiej z 1912 r.

W centrum miasta na południe od Pałacu Kultury i wspomnianej probazyliki między ulicami Królowej Jadwigi Legionów Polskich rozciąga się d. park "Centrum", ob. Park im. gen. J. Hallera, zakładany stopniowo w latach 1966-78 na terenach wyrobisk i zwałów pokopalnianych. Najmłodsza część parku położona jest na wyrobiskach pocegielnianych. Obecnie w miejscu widocznego w terenie wyrobiska znajduje się m.in. dąbrowski Park Wodny "Nemo" i nowoczesna Hala Sportowo-Widowiskowa. Przez park poprowadzona została ścieżka rowerowa

Przy ul. Królowej Jadwigi za blokami widoczne pozostałości ruin kopalni "Reden" - najstarszej kopalni węgla kamiennego w Zagłębiu. W dzielnicy Reden znajdują się również stara oberża i koszary górnicze z pocz. XIX w. 

W południowej części miasta tzw. Starej Dąbrowie przy ul. Legionów Polskich znajdują się zabudowania Technikum Górniczego im. S. Staszica (d. Szkoła Górnicza) tzw. "Sztygarka" z placówką Muzeum Miejskiego. Frontowy budynek szkoły to dawny pałac Zarządu Górniczego z 1841 zaprojektowany przez F. M. Lanciego. Naprzeciwko budynku technikum po drugiej stronie ul. Legionów Polskich w małym parku u szczytu rozległych schodów prowadzących do ul. Górniczej i 3 Maja stoi pomnik Staszica. Poniżej Sztygarki przy ul. Górniczej stoi neogotycki kościół św. Barbary i wejście do sztolni ćwiczebnej.

W  zachodniej części miasta przy ul.  Sobieskiego na terenie kopalni "Generał Zawadzki" utworzony rezerwat geologiczny. Znajduje się w nim naturalna wychodnia jednego z najgrubszych na świecie pokładów węgla kamiennego (o miąższości ok. 20 metrów), ze szczątkami wymarłych roślin tzw. formacji węglowej.

Dalej od centrum:

Na północ od centrum w dzielnicy Korzeniec znajduje się Park "Zielona" - jeden z najpiękniejszych i najstarszych dąbrowskich parków. Stanowi on pozostałość po dawnych zwartych kompleksach leśnych otaczających niegdyś Dąbrowę. Park ten znajduje się pod ochroną Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Rośnie w nim cenny starodrzew, w składzie którego przeważa dąb.

Na północ od ścisłego centrum po drugiej stronie linii kolejowej Częstochowa-Katowice w dzielnicy Łęknice znajduje się kompleks trzech sztucznych jezior Pogoria, powstałych w miejscu odkrywkowych kopalń piasku podsadzkowego dla miejscowych kopalń węgla kamiennego. Największe z jezior - Pogoria III o pow. 74 ha stanowi miejsce letniego wypoczynku i charakteryzuje się dużą czystością wody. Najmniejszy zbiornik - Pogoria II oraz okoliczne łąki objęto ochroną jako użytek ekologiczny "Pogoria II". W okolicy wschodniego brzegu Pogorii I utworzono również użytek ekologiczny "Młaki nad Pogorią". 
Przez Łęknice przebiega zielony szlak pieszy XXV-lecia PTTK a wokół zbiornika Pogoria III wyznakowany zostały szlak rowerowy.

Zobacz także