IT-JURA.PL
   Główna | Wstecz | Mapa | Startowa | Ulubione | Szukaj      
 
Zamek w Krzepicach

ZAMEK KRÓLEWSKI W KRZEPICACH

W kronikach Janka z Czarnkowa i Długosza wspomniany jest zamek w Krzepicach. Wzniesiony on został od podstaw (na surowym korzeniu) w 1364 przez Kazimierza Wielkiego na wzniesieniu usypanym na bagnach w dolinie Liswarty nieopodal miasta. 
Miał prawdopodobnie dwie wieże - mieszkalną i narożną lub bramną. Budowa zamku mogła wynikać z konieczności zastępowania upadającego lub już upadłego systemu okolicznych drewnianych grodów. 
W 1356 o raz pierwszy wymieniony został burgrabia krzepicki Prandota, dokumencie dokumencie "Terminus ante quem" mówiącym o lokacji dóch wsi m.in. Częstochowy. Dokument ten został sporządzony właśnie na zamku w Krzepicach, w czasie pobytu tam króla ze swą świtą. Już wówzas zamek istniał prawdopodobnie od kilkunastu lat.
Pierwsza przebudowa średniowiecznego zamku nastąpiła przed 1526 r. Starosta Mikołaj Szydłowiecki przebudować miał zamek od fundamentów. 
Po 1588 r. nowy starosta, Mikołaj Wolski herbu Półkozic, przebudował zamek na renesansową rezydencję obronną, w której posiadał duży zbiór obrazów, głównie włoskich słynnych w całej Rzeczypospolitej. 
Według opisu z 1636 r. zamek był nieduży, miał ogród włoski i zwierzyniec (najpewniej poza terenem fortyfikacji). Posiadał mały dziedziniec wewnętrzny otoczony z trzech stron skrzydłami mieszkalnymi. Z czwartej strony dziedziniec zamykały krużganki pełniące funkcję klatki schodowej, łączącej dwupiętrowe skrzydła mieszkalne oraz kaplicę i wysoki parter. Zamek miał cztery narożne baszty. Budowla renesansowa została zbudowana na prostokątnym rzycie gotyckiego dziedzińca. Stare mury obwodowe stały się zewnętrznymi ścianami budynków mieszkalnych. Na środku frontowej fasady znajdowała się wysoka wieża z bramą prowadzącą na dziedziniec.
Ziemne fortyfikacje bastionowe zostały wzniesione na planie kwadratu w latach 1650-1670 przez starostę Jacka Michowskiego. Miały cztery narożne bastiony. Wjazd był usytuowany od strony północno-zachodniej. 
Po śmierci Stefana Batorego zamek stał się widownią starć zbrojnych (Byczyna) stronnictw politycznych dwóch pretendentów do korony polskiej. 
W 1655 r. Krzepice zostały opanowane przez Szwedów. W okresie szturmu Jasnej Góry przez Szwedów zamek w Krzepicach zajęty przez najeźdźcę spełniał funkcję bazy zabezpieczającej działania oblężnicze w Częstochowie. 
W 1656 r. zamek był bezskutecznie atakowany przez oddziały szlachty i górali. Zdobyty wkrótce przez Polaków, ponownie został odbity przez Szwedów, a następnie odzyskany przez kasztelana krakowskiego Stanisława Warszyckiego. 
Po wojnie szwedzkiej w l. 1657-71 zamek szybko odbudowano z inicjatywy starosty J. Michałowskiego  rozbudowując przy tym fortyfikacje ziemne, palisady i przedpiersia artyleryjskie z drewnianych bali na wałach i bastionach. Drewniane zapory wzmocnione były basztami. Dojście do zamku prowadziło po moście łączącym się z drewnianym pomostem o długości jednego kilometra przebiegającym przez całą dolinę Liswarty. 
W XVIII w. starostwo krzepickie należało do rodziny Mączyńskich. Zamek uległ wówczas ostatecznemu zniszczeniu. 
Ruiny rozebrano na materiał budowlany około 1840 r.


Z fortyfikacji bastionowych pozostały jedynie wzniesienia ziemne. Nie wiadomo dokładnie, w którym miejscu na terenie osłoniętym wałami stał właściwy zamek, gdyż został bardzo starannie rozebrany. Jego fundamenty oczekują na odkrycie przez archeologów.

 

powiększ
Fot. Zbigniew Bereszyński - Krzepice. Relikty twierdzy bastionowej

powiększ
Rys. Dariusz Orman - plan założeń ziemnych fortyfikacji zamku w Krzepicach

Zobacz także

Krzepice
IT-JURA.PL - serwis jurajski
Początek strony Copyright © 2000-2011 Dariusz Orman | Autor | Kontakt Początek strony