ZAMEK RYCERSKI W CZĘSTOCHOWIE-BŁESZNIE

Przy zbiegu ul. Szkolnej i Grobli znajdują się mokradła, na których w latach 90-tych odkryto murowane ślady gotyckiego zamku z XIV w. należącego prawdopodobnie do rodu Bielów herbu Ostoja. W średniowieczu Błeszno było wsią leżącą nieopodal Częstochowy. O zamku istnieją w dokumentach jedynie nieliczne wzmianki i w zasadzie dokładniejsza historia zamku nie jest obecnie znana.

Niestety ok. 3 lat temu niemal na naszych oczach ten mało znany nawet częstochowianom obiekt przestał istnieć ( przynajmniej jako charakterystyczna forma terenowa). Dawniej ślady zamku były mocno zarośnięte ale wprawne oko mogło zauważyć relikty fosy i wałów. Niestety prywatny właściciel terenu, na którym znajdowało się grodzisko, nosił się z zamiarem sprzedaży gruntu pod zabudowę i w związku z tym przy pomocy ciężkiego sprzętu zniwelował cały teren. Plany sprzedaży gruntu nie zostały ostatecznie zrealizowane, ponieważ służby konserwatorskie nie zgodziły się na żadne roboty budowlane w rejonie grodziska. Niestety samo grodzisko zostało już do tego czasu zniszczone. 

Grodzisko w Blesznie podzieliło zatem los grodziska w Starym Koniecpolu, które zostało w podobny sposób unicestwione dwadzieścia tak temu.

Wg stanu z marca 2006 r. jedynym widocznym śladem grodziska są duże ilości gruzu głównie kamiennego obficie rozsianego po całym terenie grodziska. Fakt tak obfitego występowania gruzu na powierzchni ziemi każe obawiać się, ze przy okazji niwelowania terenu mogło również dojść do zniszczenia lub znacznego uszkodzenia zachowanych w ziemi murów fundamentowych. W latach 2000-2001 na grodzisku brak było tak dużych ilości gruzu, lecz widoczna była tylko jedna duża bryła - być może fragment muru - leżąca na centralnym kopcu grodziska.

W latach 2000-2001 grodzisko w Błesznie było dobrze zachowanym grodziskiem stożkowatym, złożonym z centralnego kopca i otaczającej go fosy. Obiekt ten był wyjątkowo interesującym przykładem zespolenia form budownictwa obronnego z warunkami naturalnymi. Grodzisko sąsiadowało ze źródełkiem, z którego wypływał niewielki strumyk. Strumyk ten przepływał przez fosę grodziska i nieco dalej łączył się z większym potokiem. Wszystko to uległo niestety unicestwieniu. Po grodzisku został tylko gruz. Zniszczone zostało również pierwotne łożysko strumyka, który obecnie spływa w dół skrajem ulicy, której część zamieniła się na skutek tego w grzęzawisko. 

Grodzisko w Błesznie było obiektem dość niepozornym, ale ważnym ze względu na swoje miejsce w historii regionu częstochowskiego, a także bardzo ciekawym z uwagi na opisane powyżej unikalne zespolenie form budownictwa obronnego z warunkami przyrodniczymi. Zniszczenie tego grodziska oznacza poważne zubożenie historyczno-kulturowego krajobrazu Częstochowy. Jest to także poważna strata o znaczeniu ogólniejszym, ponieważ grodzisko w Błesznie było jedynym dobrze zachowanym grodziskiem stożkowatym typu nizinnego na wyżynnych terenach jurajskich (grodziska w Żurawiu i Podlesiu leżą już zasadniczo poza tym obszarem). 

Opracował: Zbigniew Bereszyński

Zobacz także