PAJĘCZNO

Miasto powiatowe (7.000 mieszk. w 1998) położone na Wyżynie Wieluńskiej. Przemysł odzieżowy, drzewny, spożywczy.

1 okres żelaza - już wówczas w pobliskim współcześnie występującym lesie istniało osadnictwo 

wczesne średniowiecze - starożytna osada powstała wśród rozległych borów na północ i wschód od obecnej miejscowości. Była wówczas rozłożona po obydwu stronach traktu, wiodącego ze wschodu na zachód. Istnieje legenda o pająku niebywałych rozmiarów, który przed wiekami miał się tu zagnieździć i był plagą dla mieszkańców. Prawdopodobnie od legendarnego pająka wzięła nazwę osada, która tu powstała, choć współczesna nazwa krystalizowała się wiele wieków.

1140 - zapiska kronikarska wymienia wieś "Pageuchno"

1265 - Leszek Czarny, książę sieradzki, nadaje osadzie przywilej lokacyjny

1274 - pierwsza wzmianka o Pajęcznie, posiadającym prawa miejskie według dokumentów kujawskich i kaliskich - jak podaje B. Ulanowski. Miasto posiadało herb wyobrażający mur forteczny z otwartą bramą, zakończony trzema basztami zwieńczonymi blankami. Faktycznie było miastem nieobronnym gospodarczo uzależnionym od starostwa brzeźnickiego, w skład którego wchodziło.

1277 - budowa pierwszego kościoła jakoby fundacji Piotra Dunina

1401 - król Władysław Jagiełło przeznacza Pajęczno wraz z bogatym probostwem na uposażenie Akademii Krakowskiej. Odtąd administratorami parafii bywali przeważnie profesorowie Akademii.

poł. XVI w. - miasto otrzymało przywilej cotygodniowego targu i dwóch jarmarków w roku

22 września 1528 - król Zygmunt Stary wydzielił z ekonomii książęcej 60 łanów ogólnego obszaru złożonego z gruntów, lasów i łąk z zaroślami zwanych "Uboga" nadając je miastu i jego mieszkańcom w bezpłatne użytkowanie

XVI-XVII w. - liczne przywileje królewskie podnosiły gospodarcze znaczenie Pajęczna

1655 - wojny szwedzkie spowodowały zahamowanie rozwoju miasta

XVIII w. - budowa obecnego kościoła parafialnego

1717 - Pajęczno wraz ze starostwem brzeźnickim, w skład którego wchodziło, zostało nadane zakonowi paulinów w Częstochowie na utrzymanie w stanie obronnym klasztoru jasnogórskiego, który w tym czasie spełniał rolę twierdzy ze stacjonującym garnizonem wojsk królewskich i posiadał znaczenie ogólnopaństwowe.

1793 - pożar strawił zabudowania w Rynku i część kościoła. W mieście było wówczas 130 domów i liczyło 643 mieszkańców, z czego 20 osób trudniło się rzemiosłem, a 2 handlem

1794 - po upadku powstania listopadowego dobra pajęczańskie zostały przez zaborcę skonfiskowane i przeszły na własność rządową

XIX w. - "Uboga" darowana w 1528 przez króla stała się przysłowiową kością niezgody i długotrwałego procesu pomiędzy miastem a hr. Starczewskim. 

4 września 1810 - wielki pożar znów nawiedził miasto, spłonął częściowo kościół, zniszczeniu uległy akta parafialne wraz z kroniką miasta, pisaną przez proboszczów oraz grobowiec Marcina Bielskiego kronikarza z pobliskiej Białej Szlacheckiej. Ogień strawił ratusz miejski w Rynku wraz z księgami miejskimi, gorzelnię i browar. Po tak licznych pożarach miasto zubożało i nie odzyskało dawnej świetności.

1820 - w mieście było 176 domów i 1077 mieszkańców

1837 - ukazem carskim z ekonomii pajęczańskiej wydzielono obszar 1718 morgów z folwarków Barany i Pajęczno oraz osad leśnych Siedlec i Zajączki nadając go rosyjskiemu generałowi Giecewiczowi za "wierną służbę" a dobra poduchowne sprzedano włościanom

1850 - miasto zamieszkiwało 1253 osób

po 1863 - rząd carski przemianował miasto na osadę

1870 - Pajęczno formalnie utraciło samorząd miejski, osada stała się siedzibą urzędu gminnego

1880 - w mieście zanotowano 195 domów i 2057 mieszkańców

1908 - miasto liczy 1756 mieszkańców

przed 1914 - mieszczanie w obronie przed wyzyskiem założyli w Pajęcznie spółdzielczy sklep spożywczy "Zgoda"

1914 - w pierwszych dniach wojny przez Pajęczno wycofywały się nadgraniczne garnizony wojsk rosyjskich. W okolicy miały miejsce potyczki z wkraczającymi wojskami niemieckimi i austriacko-węgierskimi

1921 - według pierwszego powszechnego spisu ludności osada liczyła 2609 mieszkańców

l. 30-te XX w. - prowadzone były badania archeologiczne w okolicy Pajęczna mające ustalić m.in. historie osadnictwa na tym terenie

1935 - osada ma 3500 mieszkańców

1939-45 - podczas II wojny światowej Pajęczno znaczniejszych zniszczeń nie doznało, w pryeciwieństwie do ludności cywilnej, zwłaszcza pochodzenia żydowskiego.

1956 - Pajęczno zostało siedzibą władz powiatu

1958 - ponowne uzyskanie praw miejskich, co spowodowało, że stało się lokalnym centrum gospodarczym i kulturalnym, przeżywało okres intensywnej urbanizacji. Powstały tu m.in. nowe obiekty kulturalne, handlowe, zakłady pracy.

1971 - miasto posiada 4000 mieszkańców

1975 - reforma administracyjna rozbiła ziemie pajęczańską między 3 województwa: częstochowskie, sieradzkie i piotrkowskie. Rozwój miasta został przyhamowany.

1999 - miasto ponownie zostało siedzibą powiatu

Warto zobaczyć:

Barokowy kościół z XVIII w.

Przy plebani rośnie 600-letnia lipa drobnolistna - pomnik przyrody

Zobacz także