IT-JURA.PL
   Główna | Wstecz | Mapa | Startowa | Ulubione | Szukaj      
 
Myszków - rys miejscowości

MYSZKÓW

Miasto powiatowe (34 000 mieszk. w 1998) nad Wartą i jej niewielkimi dopływami - Potokiem Parkoszowickim, Leśniówką, Bożym Stokiem, Czarną Strugą z Potokiem Jaworznickim oraz Potokiem Budzisko, leżące na Wyżynie Śląskiej (w Dol. Górnej Warty), w odległości kilku kilometrów na zach. od kuesty jurajskiej. Myszków leży na obszarze Częstochowskiego Okręgu Przemysłowego i stanowi jeden z największych jego ośrodków. Dzięki dogodnej komunikacji autobusowej docierającej stąd do wielu wspaniałych zakątków Jury oraz połączeniom kolejowym, Myszków stanowi doskonałą bazę wypadową na tereny centralnej części Wyżyny. W Myszkowie krzyżuje się również droga Siewierz-Żarki, którą można się dostać z południa Polski w północne tereny Jury, z drogą z Koziegłowy-Zawiercie, która prowadzi na południe Jury z północy Polski. W wyniku przyłączenia do miasta okolicznych wsi i osiedli miasto to stanowi zlepek luźno ze sobą związanych osiedli, przy czym Mijaczów, Stary i Nowy Myszków (wg niektórych mieszkańców oddzielone linią kolejową a wg innych rzeką Wartą) stanowią obecnie zwarte centrum miasta. Przemysł metalowy (odlewnia, fabryka naczyń emaliowanych), papierniczy, wełniany a obecnie głównie obuwniczy i spożywczy (Sokpol, OSM Myszków). PKP, PKS, komunikacja miejska, stacje benzynowe, warsztaty samochodowe, restauracje, szpital, ośrodek zdrowia. 

Przez Myszków poprowadzone został kilka szlaków rowerowych. Przy dworcu PKP początek biorą: niebieski szlak rowerowy Szlakiem Hutnictwa, (przez dzielnice Pohulanka, Mrzygłód i Będusz); czerwony rowerowy Myszków-Poraj (przez dzielnice Nowy Myszków i Nowa Wieś Żarecka); zielony Jurajski Szlak Rowerowy im. Z. Krasińskiego (przez Nowy Myszków i Osińska Górę); przy stacji PKP Myszków Światowit w dz. Pohulanka rozpoczyna swój bieg czarny szlak rowerowy Myszków-Siewierz; a na rynku w dz. Mrzygłód rozpoczynają się szlaki piesze: czarny przez Porębę do przysiółka Zazdrość i zielony Szlak Rzędkowicki.

Nazwa Myszków wywodzi się albo od nazwiska Myszek które występowało w dokumentach w 1428 r. lub od rodu Myszkowskich h. Jastrzębiec którzy w XV w. byli właścicielami dóbr mitrowsko-żareckich. 

XII-XVIII w. - na wschód od Siewierza do rzeki Warty w miejscu ujścia strumienia Ciszówka w pobliżu osady o tej samej nazwie i dalej  wzdłuż Warty aż do ujścia lewobrzeżnego potoku Kamieniczka biegła granica między Królestwem Polskim i Śląskiem a następnie między Królestwem Polskim i Księstwem Siewierskim. W ten sposób okolice Będusza i Mijaczowa wchodziły w skład Księstwa Siewierskiego natomiast Stary Myszków, Ciszówka, Mrzygłód i Nowa Wieś leżały w Królestwie Polskim w woj. krakowskim, powiecie lelowskim.

1373 - po raz pierwszy wymieniana jest parafia Mrzygłód [ob. dzielnica Myszkowa - przyp. autora]

XV w. - powstają osady Mijaczów, Potasznia, Smudzówka, osada młyńska Kręciwilk i Nierada i Czarna Struga znana z kuźnictwa.

1437 - po raz pierwszy wzmiankowana była Ciszówka, na terenie której istniał staw i młyn, później rozwinęła się za sprawą istnienia w niej kuźnicy i kopalni rudy. Jednym z jej pierwszych właścicieli byli Bonerowie z Ogrodzieńca

1443 - wzmianka o wsi Bandusch położonej na terytorium Księstwa Siewierskiego

XV w. – kuźnica żelaza na Warcie

1519-1790 - wieś Myszków znajdowała się w granicach Księstwa Siewierskiego

2 poł. XVI w. - na terenie Myszkowa na Warcie istniały kuźnica Ciszówka i kuźnica Zawadzka należące do zespołu kuźnic niweckich

1629 - pierwszy raz wymieniana jest nazwa "Myszków" jako niewielkiej wioski zwanej dawniej kuźnicą Żarki [lub 1692 - strona internetowa miasta Myszkowa podaje w dwóch miejscach dwie różne daty. Spotkałem również datę 1442 jako pierwszą wzmiankę o Myszkowie - przyp. autora]

XVIII - Joachim Borowski wybudował pałac z kaplicą w Mijaczowie. W Mijaczowie urzędował konny strażnik w przykomórce komory celnej w Koziegłowach

1782- w dzielnicy Mijaczów powstaje pierwszy zakład hutniczy na terenie Myszkowa z wielkim piecem Gordona i odlewnią (późniejsze Zakłady Metalurgiczne)

1783 - wzmianka o wsi Smuzewka (ob. dz. Smudzówka), wywodząca się od nazwy osobowej Smudz lub Smudza

koniec XVIII w. - wieś Mijaczów stanowi oddzielny klucz dóbr

1790 - w wyniku likwidacji Księstwa siewierskiego oddzielone dotychczas granicą obecne dzielnice miasta znalazły się w jednym państwie - Królestwie Polskim.

1795 - w wyniku rozbiorów tereny Myszkowa zostały włączone do zaboru pruskiego do tzw. "Nowego Śląska"

1807-13 - Myszków należał do powiatu lelowskiego (z siedzibą władz w Żarkach) w departamencie kaliskim, później krakowskim

1815 - Myszków wraz z powiatem lelowskim został włączony do obwodu olkuskiego w woj. krakowskim w Królestwie Polskim

1837 - w Mijaczowie dawny zakład hutniczy został uzupełniony przez braci Bauerertz o fryszerkę tworząc fabrykę machin i odlewów żelaznych (późniejsze Zakłady Metalurgiczne)

1839 - wzmiankowana jest wieś Smudzowka (ob. dz. Smudzówka)

1847 - przez ówczesną wieś przeprowadzona została nitka kolei Warszawsko-Wiedeńskiej, co stało się głównym czynnikiem dalszego szybkiego rozwoju przemysłu w tej miejscowości, a to spowodowało znaczny przyrost ludności Myszkowa. W ciągu XIX w. liczba mieszkańców wzrosła z 200 do ponad 1 tys. Przeprowadzki ludności wiejskiej do miast z rozwijającym się przemysłem umożliwiła również reforma uwłaszczeniowa przeprowadzona przez carski rząd w 1864 r. Budowa Drogi Żelaznej Warszawsko-Wiedeńskiej trwała w l. 1845-48

2 poł. XIX w. - na terenie obecnego Myszkowa i Będusza powstają niewielkie kopalnie węgla brunatnego „Hanna”, „Nierada”, „Adolf” i „Adela”

przeł. sierpnia i września 1863 - w okolicy Myszkowa operował ok. 400-osobowy oddział powstańczy zorganizowany przez Węgra hr. Otto Eszterhazy (walczył na Węgrzech m.in. z gen. Bemem, zmarł w wyniku doznania ciężkich ran pod Włoszczową )

1866 - Myszków wszedł do Guberni Kieleckiej powiatu będzińskiego

1883 - założenie w Mijaczowie fabryki przędzy wigoniowej Augusta Schmeltzera (późniejsze Zakłady Przemysłu Zgrzebnego, następnie Fabryka "Wartex", ob. teren Sokpol)

1885 - na pograniczu Myszkowa Starego i Ciszówki jako pierwsza w Polsce powstała fabryka sztucznego jedwabiu istniejąca jeszcze w okresie międzywojennym

1889 - wzmiankowana jest już prawidłowa nazwa ob. dzielnicy Smudzówka  

1894 - spółka akcyjna Artur Steihagen i Ludwik Wehr zbudowała w Mijaczowie fabrykę wysokiej jakości papieru bezdrzewnego (Myszkowskie Zakłady Papiernicze)

1899 - powstaje przędzalnia "Włodowice" w Pohulance

1905 - istniejąca w Pohulance przędzalnia "Włodowice" została przekształcona na fabrykę naczyń emaliowanych "Włodowice" później o nazwie "Światowit Myszków"

1906 - fabryka papieru w Mijaczowie rozpoczyna produkcję papieru drzewnego

1908-14 - budowa kościoła św. Stanisława [wg wyd. Compass i Ośrodka Dokumentacji Zabytków, spotykana również data 1907 - przyp. autora]

1911 - 8 wrzesień 1914 - funkcję kościoła parafialnego parafii św. Stanisława w Myszkowie pełniła d. kaplica dworska w Mijaczowie

listopad 1918 - jako efekt Rewolucji Październikowej w Rosji w Polsce ożywił się ruch rewolucyjny. W wyniku tego ruchu m.in. w myszkowskich zakładach powstawała Rada Delegatów Robotniczych

12 lutego 1919 - w zakładach w mieście wybuchł strajk powszechny do którego nawoływały KPRP i PPS

12-13 marca 1919 - jako echa dwudniowego strajku powszechnego w kraju w Myszkowie doszło do drobnych incydentów

koniec maja i czerwiec 1919 - w trakcie wojny polsko-bolszewickiej prorosyjska KPRP rozrzucała w Myszkowie masowo ulotki nawołujące do obalenia istniejącego "burżuazyjnego" ustroju, do tworzenia rad żołnierskich i uchylania się od poboru do wojska 

od 1919 - żydowska społeczność Myszkowa podlegała pod gminę żydowską w Zawierciu

do 1920 - w Myszkowie mieściły się zakłady naprawcze samochodów

1920-30 - rozbudowa kościoła św. Stanisława

od 1924 - w Pohulance mieściła się: fabryka naczyń ocynkowanych, aluminiowych i emaliowanych (ob. Fabryka Naczyń Emaliowanych "Światowit")

1925 - powołanie gminy Myszków. Budowa wieży przy kościele św. Stanisława

1926-28 - w Myszkowie powstał terenowy sekretariat Centralnego Międzypartyjnego Komitetu

1927 - Myszków zostaje włączony do nowo utworzonego powiatu zawierciańskiego

1 maja 1936 - podobnie jak w innych miastach regionu również w Myszkowie odbyły się potężne manifestacje pierwszomajowe, w których uczestniczyli komuniści, socjaliści, bezpartyjni, robotnicy i chłopi. Manifestacji mającej charakter antyfaszystowski pilnowała milicja porządkowa 

2 września 1939 - o poranku piechota 2 niemieckiej dywizji lekkiej natarła na pozycję Krakowskiej Brygady Kawalerii pod Woźnikami. W wyniku zdecydowanej przewagi militarnej najeźdźcy wyposażonego m.in. w ok. 40 czołgów wojska polskie nie mając możliwości uzyskania dodatkowego wsparcia rozkazem gen. Piaseckiego zostały wycofane ok. godz. 9 na linię rzeki Warta w rejonie Myszkowa i Zawiercia. Wkrótce linia Warty właśnie w rejonie Myszkowa została zdobyta przez wojska niemieckie a wojska polskie wycofały się w rejon Pradeł

26 październik 1939 - w wyniku dekretu Hitlera tworzącego z fragmentu Polski Generalną Gubernię, Myszków został wcielony do rejencji opolskiej w III Rzeszy . Dotychczasowe struktury konspiracyjne  podporządkowane były pod Częstochowę jednak zaistniała zmiana wymusiła na organizatorach ruchu oporu reorganizację i tak rejon myszkowski zaczął podlegać pod organizację zawierciańską 

grudzień 1939 - jedną z organizacji walczących z okupantem na terenie Myszkowa była lewicowa PPS "Wolność - Równość - Niepodległość", która z Myszkowa, Koziegłów, Poraja, Pińczyc, Koziegłówek i Żarek utworzyła obwód myszkowski. Na czele lokalnej WRN stali Teodor Wolski ps. "Michał" - kierownik polityczny i Mieczysław Stelmach ps. "Zawierucha" - dowódca batalionu Gwardii Ludowej

zima 1939-40 - Szare Szeregi działały w miastach: Zawiercie, Olkusz, Myszków i Częstochowa. Na terenie Myszkowa znajdował się również nasłuch radiowy organizacji "Służba Zwycięstwu Polski" Komendantem myszkowskiej placówki SZP był Dudziński  

1942 - w Myszkowie i pobliskim Zawierciu działalność prowadziła Armia Krajowa

noc z 12 na 13 kwietnia 1944 - w wyniku udanej akcji GL PPS (później AK) na fabrykę w Porębie m.in. w fabrykach w Myszkowie rozlegają się syreny alarmowe

20 stycznia 1945 - wojska rosyjskie z jednostki 21 Armii gen. Gusajewa wyzwoliły Myszków spod okupacji hitlerowskiej 

1945 - w połowie lutego powstał lewicowy Związek Walki Młodych (ZWM), które w Myszkowie posiadało swoje koło terenowe 

6 marzec 1945 - formalnie ukonstytuowała się Tymczasowa Powiatowa Rada Narodowa, w której Myszków reprezentowali Stanisław Finkelsztajn i Tadeusz Krajewski z PPR

marzec 1945 - na skutek reformy rolnej parcelacji poddano folwark w Będuszu i grunty w Mijaczowie, z których do końca kwietnia tego roku utworzono ok. 1560 działek o pow. 46,8 ha i 645 ogródków przydomowych

kwiecień/maj 1945 - normalną produkcję podjęła m.in. fabryka "Braci Bauerertz"

1945-55 - gmina Myszków (bez Mrzygłodu, który był osobną gminą) w powiecie zawierciańskim. W tym czasie Zarząd Osiedli Robotniczych w Zawierciu wybudował m.in. bloki mieszkalne w Myszkowie

1946 - Myszków liczył już 9 tys. mieszkańców. Powstaje tu również koło lewicowej Organizacji Młodzieży Towarzystwa Uniwersytetu Robotniczego (OM TUR)

1 styczeń 1950 - rozporządzeniem Ministra Administracji Publicznej z dnia 8 września 1949 r. Myszków uzyskuje prawa miejskie będąc w pow. zawierciańskim, woj. katowickie (do czerwca 1975 r.)

1955 - w pobliżu fabryki "Światowit" powstaje nowoczesny na ówczesne czasy oddział Zakładów Metalurgicznych - odlewnia Myszkowskich Zakładów Metalurgicznych Mystal

1 styczeń 1956 - z pn. części powiatu zawierciańskiego utworzono powiat myszkowski istniejący do 31 maja 1975 r. Do tego powiatu weszły miasta Myszków, Koziegłowy i Żarki oraz gromady: Będusz, Choroń, Cynków, Gniazdów, Góra Włodowska, Jastrząb, Jaworznik, Koziegłówki, Kuźnica Stara, Lgota Górna, Ludwinów, Masłońskie, Mzurów, Niegowa, Nowa Wieś Żarecka, Osiek, Pińczyce, Przybynów, Poraj, Siedlec, Sokolniki, Tomiszowice i Zawada. 

1970 - Myszków liczył 19,7 tys. mieszkańców

1 czerwiec 1975 - w wyniku kolejnej reformy administracyjnej i likwidacji powiatów w całym kraju, Myszków zostaje włączony do nowo powstałego woj. częstochowskiego jako drugie po Częstochowie miasto pod względem wielkości

1977 - Myszków zamieszkiwało 25 tys. mieszkańców

1983 - znaczne poszerzenie obszaru miasta

1984 - uruchomienie miejskiej komunikacji

pocz. 90. l. XX w. - Mystal - największy zakład przemysłowy miasta zatrudniał 4,5 tys. pracowników

1993 - odkrycie złóż rud molibdenu, wolframu i miedzi

1995 - uruchomienie przejścia podziemnego dla pieszych przy dworcu PKP i jednoczesne zamknięcie niebezpiecznego przejazdu przez tory

1996 - otwarcie krytego basenu

1997 - podpisanie umowy partnerskiej z Kopřivnice w Czechach

1998 - odlewnia upadłych Myszkowskich Zakładów Metalurgicznych "Mystal" została kupiona przez Odlewnie Polskie S.A. ze Starachowic [patrz 2001 r. - przyp. autora]

1999 - w wyniku kolejnej reformy administracyjnej przywracającej istnienie powiatów ponowne utworzenie powiatu myszkowskiego. Podpisanie umowy partnerskiej z Los Alcázares w Hiszpanii

przeł. XX/XXI w. - nadbudowa wieży kościoła św. Stanisława

2001 - Myszkowskie Zakłady Odlewnicze Mystal postawiono w stan upadłości. Stalownię i wydział obróbki kupiły odlewnie Polskie S.A. ze Starachowic i utworzono Zakład Odlewniczy Mystal S.A. później na jej bazie powstała spółka Mistal a następnie Nowy Mystal [wg dziennika Naszemiasto.pl]. Urząd Miasta podpisał umowę partnerską z miastem Zwönitz w Niemczech

2002 - Odlewnie Polskie sprzedały prywatnemu inwestorowi myszkowską odlewnię. Powstała spółka została nazwana Mistal. 

2002 - podpisanie umowy partnerskiej z Námestovem na Słowacji

2004 - syndyk upadłego Mistalu sprzedał odlewnię rosyjskiej spółce Ałtajwagon

2005 - oddanie do użytku miejskiej oczyszczalni ścieków wartej blisko 17 mln zł.

2008 - Odlewnia Nowy Mystal należąca do Ukraińskiego właściciela zatrudnia 180 pracowników

Warto zobaczyć:

Nad miastem góruje sylwetka wieży neogotyckiego kościoła św. Stanisława

W centrum miasta stoi zabytkowy zespół dworca kolejowego z XIX w. [g Ośrodka Dokumentacji Zabytków z pocz. XX w. - [przyp. autora] składający się z budynku dworca i budynku nastawni.

Na miejscowym cmentarzu znajdują się groby powstańców z 1863 r. oraz groby partyzantów i cywilów którzy zginęli 27 czerwca 1944 r. w Mrzygłódce  

W dz. Połomia Myszków przy ul. Kościuszki (droga na Żarki) po jej lewej stronie rozłożone są mało znane turystom, a bardzo ciekawe bagna Połomia biorące nazwę od położonej nieopodal dzielnicy tego miasta.

W dzielnicy Nowa Wieś przy ul. Gołębiej 8 rośnie pomnik przyrody - cis pospolity (nr 4/24 - 1973)

W dolinie Warty w pobliżu Nowej Wsi Żareckiej zachował się układ biocenoz zbliżony do naturalnych z rzadkimi gatunkami m.in. storczyków. Nad brzegami potoków i w pobliżu źródeł zachowały się podmokłe łąki na których występuje chroniony pełnik europejski. Z kolei w kompleksie leśnym we wschodniej części miasta stwierdzono występowanie stanowisk konwalii majowej i widłaka goździstego.

Herb Myszkowa
Rys. Herb Myszkowa

powiększ
Kościół św. Stanisława w Myszkowie, fot. D. Orman

powiększ
Pałac Schmeltzera, fot. D. Orman

powiększ
Zabytkowa kaplica w Mijaczowie, fot. D. Orman

powiększ
Willa Steinhagena, fot. D. Orman

powiększ
Budynek ZUS przy ul. Sikorskiego, fot. E. Zdeb

powiększ
Wieczór nad bagnami Połomia, fot. E. Zdeb

Zobacz także

dz. Będusz
dz. Mijaczów
dz. Mrzygłód
dz. Pohulanka (Światowid)

kościół św. Stanisława
pałac Schmeltzera

Częstochowa
Olkusz
Zawiercie
IT-JURA.PL - serwis jurajski
Początek strony Copyright © 2000-2011 Dariusz Orman | Autor | Kontakt Początek strony