IT-JURA.PL
   Główna | Wstecz | Mapa | Startowa | Ulubione | Szukaj      
 
Kruszyna - rys miejscowości

KRUSZYNA

Wieś leżąca na Wyżynie Wieluńskiej

1337 - pierwsza wzmianka w źródłach historycznych, z której wiadomo, że istniała już wcześniej

XVI w. i pocz. XVII w. - wieś należała do Koniecpolskich

XVII w. - wzniesiono mury obronne wokół kościoła

pocz. XVII w. - własność możnowładczej rodziny Denhoffów. Była to rodzina pochodzenia inflanckiego, której przedstawiciele piastowali w ówczesnej Polsce wysokie stanowiska. Pierwszym z nich, który otrzymał Kruszynę jako wiano żony Aleksandry Koniecpolskiej, był Kacper Denhoff, wojewoda sieradzki oraz wpływowy polityk w czasach Zygmunta III Wazy. Kruszyna stanowiła wówczas część ziemi wieluńskiej i razem z nią wchodziła w skład województwa sieradzkiego.

1630-32 - Kacper Denhoff zbudował tu pałac o charakterze warownym i otoczył parkiem założonym na wzór francuski. Pałac zaprojektował włoski architekt Tomasz Poncini. Zbudował tu również okazałą oranżerię oraz prawdopodobnie pierwszy w Polsce prywatny budynek teatralny. Do Kruszyny kilkakrotnie przyjeżdżali królowie Jan Kazimierz i Władysław IV (m.in. przybył tu z żoną Cecylią Renatą jako gość weselny Anny z Denhoffów i Bogusława Leszczyńskiego, podskarbiego wielkiego koronnego).

około 1650 - w parku pałacowym powstał pawilon zwany później "Pustelnią Denhoffa"

1661 - Denhoffowie zlecili budowę kościoła

1669 - po ślubie w kościele na Jasnej Górze w pałacu tutejszym odbyły się uroczystości weselne króla Michała Korybuta Wiśniowieckiego i arcyksiężniczki austriackiej Eleonory Marii.

1670 - powstało prezbiterium kościoła

1673 - po śmierci męża królowa Eleonora przez pewien czas mieszkała w pałacu w Kruszynie nim na stałe nie opuściła Polski.

XIX w. - częściowa przebudowa parku pałacowego w układzie krajobrazowym

pocz. XIX w. - pałac uległ ruinie

1 poł. XIX w. - jeden z kolejnych właścicieli wsi - Martini odbudował zrujnowany pałac i dobudował nowe pawilony. Park pałacowy częściowo przebudowano na krajobrazowy.

2 poł. XIX w. - obszerny majątek w Kruszynie znalazł się w rękach Lubomirskich

1863 - w czasie powstania mieścił się tu szpital polowy. Na polach pobliskich wsi Nieznanice, Zdrowa i Baby stoczona została walka z wojskami rosyjskimi

1863-69 - budowa nawy w kościele

1867 - Eugeniusz Lubomirski po zniszczeniach powstania przeprowadził gruntowny remont i częściową rekonstrukcję pałacu

1874 - przebudowano górne partie wież kościelnych

1939-45 - zespół pałacowy został częściowo zdewastowany i splądrowany przez Niemców

4 wrzesień 1939 - podczas masowych egzekucji zginęło tu 44 osób

1946-68 - dzieła zniszczenia pałacu dokonali gospodarze Państwowego Domu Dziecka, który się tu wówczas mieścił

maj 1963 - wmurowanie płyty pamiątkowej 

1971-72 - wykonano częściowe prace zabezpieczające pałac

1984 - z dekoracji stiukowych ścian pałacu pozostały tylko nieznaczne resztki

1985 - przeprowadzono prace konserwatorskie pałacu

Warto zobaczyć:

Zespół pałacowy

Kościół parafialny p.w. św. Macieja Apostoła

Grupa 3 drzew przy ul. Przemysłowej stanowi pomnik przyrody (nr 31/156 - 1994)

Przy ul. Kmicica znajduje się płyta pamiątkowa ku czci zamordowanych w dniu 4 IX 1939 - 44 osób.

Wg Sienkiewiczowskiego "Potopu" w karczmie w Kruszynie Kmicic miał podsłuchać rozmowę Wrzeszczowicza o zamiarze Szwedów napadu na Jasną Górę.

Na miejscowym cmentarzu stoi niewielki grób z pomnikiem kobiety obejmującej oburącz krzyż. Jest to grób powstańców styczniowych, którzy zginęli w bitwie z wojskami rosyjskimi na polach pobliskich wsi Nieznanice, Zdrowa i Baby. Obok stoi symboliczny grób poległych w II wojnie światowej.

Niedaleko od wsi w kierunku Borowna na polach tej wsi stoi kamienna kolumna.

powiększ
Kościół parafialny w Kruszynie, fot. Z. Bereszyński

powiększ
Pałac w Kruszynie, fot. Z. Bereszyński

powiększ
Stary pałac w Kruszynie. Po lewej, w głębi, skrzydło zachodnie zespołu, fot. Z. Bereszyński

powiększ
Kaplica Sobieskiego w Kruszynie, fot. Z. Bereszyński

powiększ
Pustelnia Denhoffa w Kruszynie, fot. Z. Bereszyński

powiększ
Kruszyna. Budynek z reliktami dworu obronnego Koniecpolskich, fot. Z. Bereszyński

Zobacz także

zespół pałacowy w Kruszynie
kościół w Kruszynie

Borowno
IT-JURA.PL - serwis jurajski
Początek strony Copyright © 2000-2011 Dariusz Orman | Autor | Kontakt Początek strony