CZATKOWICE

Dawna wieś obecnie północne osiedle należące od Krzeszowic leżące u wylotu Doliny Eliaszówki. W miejscowości działa duży kilkupoziomowy kamieniołom Kopalni Wapienia "Czatkowice" Sp. z o.o. oraz znany dystrybutor wody "Eden" firma "Eden Springs" Sp. z o.o.

Nazwa wywodzi się prawdopodobnie od słowa "czaty", czyli pilnowanie, czatowanie. 

Przez Czatkowice przebiega żółty Szlak Dolinek Jurajskich oraz czerwony Rowerowy Szlak Orlich Gniazd i okrężny niebieski szlak rowerowy

VIII-IX w. – założenie grodziska obok: Wawelu, Tyńca, Piekar, Mnikowa, Chełma i Damic

1254 - pierwsza wzmianka o wsi Crathkowicze, która to stanowiła część dóbr klasztoru Norbertanek ze Zwierzyńca w Krakowie

2 poł. XV w. - Długosz wymienia wieś pod nazwą Czadkowycze

1458 - niejaki Mikołaj herbu Topór z pobliskich Paczółtowic nabył część Czatkowic od Mikołaja z Płazy, również posiadający herb Topór. Dzięki temu zakupowi Mikołaj stał się właścicielem folwarku rycerskiego, dwóch ogrodów i pól w Czatkowicach ale że wieś była własnością klasztoru Norbertanek zmuszony był płacić dziesięciny w naturze na rzecz podległemu temu klasztorowi kościołowi w Krzeszowicach 

1490 - we wsi było 3,5 łanów kmiecych, zaś właścicielem części wsi był syn Mikołaja - Stanisław Paczółtowski

1581 - Czatkowice dziedziczył Jan Zebrzydowski, było tutaj 8 półłanków, 2 zagrodników z rolą, 2 komorników z bydłem, 3 komorników bez bydła, 1 rzemieślnik, 5 czynszowników i 1 karczmarz

1655-57 - król Karol Gustaw nakazał zbudować na Bartlowej Górze obszerny umocniony obóz i gościniec z Krzeszowic do Nowej Góry [zwany obecnie "Szwedzką Drogą" - przyp. autora]

XVII w. - wieś zwie się Czastkowice

1870 - we wsi mieszkało 398 osób

1890 - wieś szybko rozwijała się a zaludnienie wzrosło do 472 osób

1910 - w 100 domach mieszkało tu 612 osób (w tym sześciu Żydów), a wieś obejmowała 462,2 ha powierzchni

1912 - wieś nabrała charakteru wypoczynkowego. Na pocz. XX w. mieszkańców nazywano "Czapkami" zaś wieś "latowiskiem". Na jej terenie funkcjonowało kilkanaście domków wczasowych goszczących ok. 150 wczasowiczów rocznie

1920 - utworzona została Ochotnicza Straż Pożarna w Czatkowicach a pierwszym jej naczelnikiem został Jan Kurdziel

1928 - dzierżawcą miejscowego dworu był Józef Seweryński

1946 - w tym roku miała miejsce rozbiórka blisko 120-letniego drewnianego budynku remizy strażackiej

1955 - powołany został komitet budowy nowej remizy strażackiej OSP

1956-65 - budowa nowej remizy wg projektu inż. arch. Zygmunta Nowaka

koniec XX w. - we wczesnotriasowej brekcji kostnej znalezionej w kamieniołomie czatkowickim jeszcze 1982 r. badacze Instytutu Paleobiologii PAN dokonali sensacyjnego odkrycia szczątków prażaby (Czatkobatrachus polonicus). Był to bezogonowy płaz starszy niż dinozaury. Co ciekawe był to drugi w świecie podobny okaz po Triadobatrachus massinoti odkrytym w Piveteau na Madagaskarze w 1936r. Jest on równocześnie pierwszym znaleziskiem odkrytym na kontynentach północnych. 

Warto zobaczyć:

We wsi duży kamieniołom wapienia "Czatkowice"

Na Bartlowej Górze, na zachód od wsi znajdują się pozostałości grodziska "szwedzkie okopy" a u jego stóp biegnie trakt do Nowej Góry zwany "Szwedzką Drogą" utworzony przez Szwedów w XVII w..

Na północ od zabudowań wsi leży Dolina Eliszówki z rezerwatem przyrody oraz klasztorem w Czernej 

Na wschód od wsi wzdłuż torów dojazdowych do kamieniołomu znajdują się liczne źródła w tym: źródło Chuderskiego, źródło Wróbla, źródło Nowe czy też źródła Teofili. Dawniej woda z miejscowych źródeł zasilała nawet pałac Potockich w Krzeszowicach

Na południowym skraju kamieniołomu wznosi się Krzyż Milenijny.

Zobacz także