BIAŁA DOLNA I GÓRNA

Wsie położone w gminie Kłobuck i powiecie kłobuckim na Wyżynie Wieluńskiej. Nazwa wsi wywodzi się prawdopodobnie od rzeczki Kocinki, która w swoim dolnym biegu znana była w średniowieczu jako Biała.

paleolit - stwierdzono tu ślady pobytu gromad ludzkich

około 4.500 - 1.650 lat p.n.e. [młodsza epoka kamienna/neolit] - obszar ten był terenem intensywnego osadnictwa o bardzo długim horyzoncie czasowym. Najstarsze osadnictwo wykorzystywało przede wszystkim cyple wysoczyzny nad doliną rzeki

1404 - wzmiankowana była po raz pierwszy dzisiejsza wieś Biała Górna, znana w średniowieczu i czasach nowożytnych jako Biała Wielka /Byala Magna, Byala Maior/, a także jako Byala Ridzconis, Biała /Bala/ Semkowska oraz Byalavyerusch parochialis /tj. „Biała Wieruszowa Parafialna”/. Była to wówczas wieś szlachecka, o którą w 1404 r. toczyli ze sobą spór Biel z Błeszna i Marcin z Trzebienic / nazwę wsi zapisano wtedy jako Byala Ridzconis/. W późniejszych czasach wieś występowała jako jedna z posiadłości Bielów z Błeszna herbu Ostoja.

1405 - wzmiankowana była wieś Biała Dolna znana w średniowieczu jako Biała Mała /Byala Minor, Byala Parva/, a także jako Biała /Bala/ Biczkowska i Biała /Byala/ Trepczyna. Wieś ta, leżąca w ziemi krakowskiej i dystrykcie krzepickim, stanowiła wówczas własność królewską, pozostającą, na mocy specjalnego przywileju, w posiadaniu Hryćka Kierdejewicza. W 1405 r. Władysław Jagiełło poświadczył sprzedaż wsi przez Hryćka na rzecz Biela z Błeszna za sumę 1250 grzywien, z zastrzeżeniem prawa wykupienia wsi za tę samą sumę. Z tytułu posiadania wsi Biel został zobowiązany do służby na wyprawach wojennych z kopią i dwiema włóczniami, tj. w sile trzyosobowego pocztu rycerskiego

1407 - biskup krakowski Piotr Wysz zatwierdził dokument wystawiony przez Abla Biela z Błeszna, dotyczący ufundowania i uposażenia przezeń kościoła parafialnego w Białej, noszącego wezwanie św. św. Katarzyny, Małgorzaty, Doroty, Jadwigi i Stanisława

pocz. XV w. - ze wsi Biała Wielka wyodrębniła się wieś Kopiec

Po 1474 - Biała Dolna, wraz z innymi dobrami Bielów herbu Ostoja, z wyjątkiem Białej Wielkiej (ob. Górnej) i Libidzy, przeszła w ręce Trepków herbu Topór

1598 - wzmiankowany był kościół p.w. św. Stanisława, stanowiący siedzibę parafii obejmującej Białą Małą i Wielką

1658 - Biała Królewska (Wielka?) weszła w skład dóbr starostwa niegrodowego kłobuckiego, nadanego klasztorowi paulinów na Jasnej Górze. Paulini założyli tutaj wytwórnię papieru, produkującą na potrzeby słynnej drukarni jasnogórskiej.

1962 - na grodzisku przeprowadzone zostały sondażowe badania archeologiczne

Warto zobaczyć:

Nad łąkami na lewym brzegu Kocinki (w sąsiedztwie gospodarstwa nr 56, u wylotu ul. Małej, odchodzącej w lewo od głównej drogi przez wieś, w odległości około 1 km na południowy wschód od skrzyżowania z drogą do Częstochowy) w Białej Dolnej znajduje się niewielkie wzniesienie - grodzisko stożkowate.

Rzeczka Kocinka w okolicy Białej i Kopca płynie podmokłym dnem szerokiej doliny, której brzegi są rozczłonkowane w formie licznych cyplów wysoczyzny, tworzących charakterystyczny element krajobrazu tej części Wyżyny Wieluńskiej.

Zobacz także