DĄBROWA GÓRNICZA - Sanktuarium Matki Boskiej Anielskiej

Pierwotnie rozpoczęto budowę kościoła w centrum wsi w 1875 r. [wg niektórych źródeł w 1885 r. - przyp. autora]. Miał on wezwanie św. Aleksandra a projekt wykonał Polcera. Takie wezwanie kościoła miało uzasadnienie w łatwiejszym uzyskaniu od władz carskich pozwolenia na budowę świątyni, której nazwa nawiązywała do cara Aleksandra. Kamień węgielny został wmurowany 29 lipca 1875 r. zaś parafia została erygowana 5 lutego 1891 r. przez biskupa Kulińskiego. 

Pierwszą mszę święta odprawiono tu już 4 lutego 1877 r. jednak w trakcie budowy świątyni stwierdzono, że jest ona zbyt mała na potrzeby szybko rozrastającego się osiedla więc postanowiono zbudować nową, większą świątynię. Tym razem władze carskie uzależniły realizację budowy nowego kościoła od przekazania kościoła św. Aleksandra na potrzeby cerkwi. W przedsięwzięcie zaangażował się kapłan robotników - ks. Grzegorz Augustyniak z Zagórza. Dzięki jego umiejętnościom negocjacyjnym oraz pomysłowi rozbudowy obecnej świątyni zamiast budowy nowego kościoła udało mu się wpłynąć na decyzję zaborcy, który ostatecznie zrezygnował ze swoich dotychczasowych żądań. Budowa neogotyckiej okazałej świątyni trwała 7 lat. Koncepcja świątyni została zrealizowana w ten sposób, że dotychczasowy kościół został włączony w bryłę nowego, zaprojektowanego przez Józefa Stefana Pomian-Pomianowskiego jako boczna kaplica. 
Kościół Matki Bożej Anielskiej dzięki inicjatywie ks. Grzegorza Augustynika został podniesiony do godności bazyliki wg brewe Leona XIII z dnia 19 marca 1901 r. i odtąd nosi tytuł probazyliki. W dniu 16 marca 1902 r. bazylika otrzymała przywilej obchodzenia odpustów: 3 maja, 13 listopada i 2 sierpnia.

W 1912 kościół Matki Boskiej Anielskiej został konsekrowany przez biskupa kieleckiego. W 1957 r. na prośbę ks. prob. Jana Domarańczyka Matka Boża została ogłoszona, dekretem prymasa Polski ks. kard. Stefana Wyszyńskiego, patronką miasta Dąbrowy Górniczej.

W dniu 19 maja 1968 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński wraz z metropolita krakowskim kard. Karolem Wojtyłą /późniejszym papieżem Janem Pawłem II/  za zgodą ówczesnego papieża Pawła VI koronowali papieskimi koronami słynącą łaskami figurę Matki Bożej Anielskiej - Matki Zagłębia. Niestety w latach powojennych przez część terenu należącego do bazyliki poprowadzona została jedna z głównych dróg miasta co wpłynęło na pogorszenie się stanu budowli. 

W 1996 r. bazylika została wpisana do rejestru zabytków

Kościół został wybudowany w stylu neogotyckim z czerwonej cegły. Najbardziej charakterystycznym elementem architektonicznym budowli jest wyniosła 86-metrowej [wg niektórych źródeł 83,5-metrowej - przyp. autora] wysokości wieża górującą nad miastem. Sanktuarium ma długość 68 metrów, szerokość 30 metrów i wysokość wnętrz 30 metrów. 

We wnętrzu kościoła znajduje się czczona przez wiernych figura Matki Bożej Anielskiej wyrzeźbiona z cyprysowego drewna w 1901 r. i koronowana w 1968 r. przez prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego i metropolitę krakowskiego kard. Karola Wojtyłę

W kaplicy postawionej przez ks. Augustynika obok bazyliki na pamiątkę otrzymania odpustu Porcjunkuli w 1902 r. znajduje się jego grobowiec.

Zobacz także