Ochrona przyrody

Poprawiono: piątek, 16 czerwiec 2017 Opublikowano: czwartek, 15 czerwiec 2017

Teren Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej w związku z pięknem krajobrazu i zachowaniem się tu wielu rzadkich roślin i gatunków zwierząt uznano za szczególnie cenne walory i podjęto ochroną przed zniszczeniem. Za najważniejszy dzień z tym związany uznać należy dzień ustanowienia Parku Narodowego w Dolinie Prądnika. Ojcowski Park Narodowy, pomimo swojej niewielkiej powierzchni (1590 ha) jest jednym z najważniejszych punktów na mapie dla botaników i zoologów.

W 1981 roku utworzono Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych (na mocy uchwał: Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20.06.1980, Rady Narodowej Miasta Krakowa z dnia 2.12.1981 i Wojewódzkiej Rady Narodowej w Częstochowie z dnia 17.06.1982), który wraz z otaczającym go Jurajskim Obszarem Chronionego Krajobrazu (149.430 ha) i Ojcowskim Parkiem Narodowym (1.590 ha) obejmuje obszar chroniony o powierzchni aż 254.830 (lub 254.932) ha. Jest to zatem największy w kraju teren chroniony. Projekty utworzenia tu ZJPK sięgają do 1948 r., kiedy to prace nad nimi podjął prof. Zygmunt Novák wraz ze swoim zespołem w Politechnice Krakowskiej. Na IX Kongres Międzynarodowej Unii Architektów w Pradze w 1967 został przygotowany folder: Jurajski Park Krajobrazowy "Jura". Ostateczny zasięg w woj. katowickim został opracowany przez arch. Elżbietę Tomaszewską z Biura Planowania Przestrzennego w Katowicach. Wobec reform administracyjnych jakie miały miejsce w 1999 r. doszło do podziału przynależności poszczególnych parków krajobrazowych. Obecnie zarząd parków krajobrazowych znajdujących się terytorialnie na obszarze objętym niniejszym serwisem sprawują Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie oraz Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w Będzinie. 

Zespół Jurajskich Parków Krajobrazowych obecnie obejmuje 70780 ha powierzchni /wraz z otuliną 70958 ha/ następujących parków krajobrazowych:

Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego obejmują następujące parki krajobrazowe /wymienione wyłącznie z terenów opisanych w serwisie/:

Uzupełnieniem form ochrony przyrody występującej na Jurze jest ochrona poprzez tworzenie rezerwatów przyrody oraz pomników przyrody. 

Rezerwaty w niniejszym serwisie zostały wyodrębnione w osobnym dziale natomiast pomniki przyrody zostały przedstawione przy opisie poszczególnych miejscowości, w których one występują. 

Pomniki przyrody są jedną z form ochrony przewidzianą w ustawie o ochronie przyrody. Stosuje się ją dla zachowania zarówno tworów, jak i skupisk przyrody żywej i nieożywionej, które mają szczególną wartość przyrodniczą, naukową, kulturową, historyczną lub krajobrazową, wyróżniającą je spośród innych tworów. Pomnika przyrody nieożywionej nie wolno niszczyć ani uszkodzić. Nie wolno również przekształcać obszaru, na którym się on znajduje. Nie można wykonywać prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym albo budową, odbudową, utrzymaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych. Nie wolno też zanieczyszczać lub uszkadzać glebę, dokonywać zmian stosunków wodnych – jeżeli te zmiany nie służą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej. Nie wolno likwidować, zasypywać i przekształcać naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych. Zabronione jest też wylewanie gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych. Nie wolno też umieszczać tablic reklamowych.