KRAKÓW-NOWA HUTA - Teatr Ludowy

ADRES:

31-977 Kraków-Nowa Huta, os. Teatralne 23 (Scena Stolarnia)
tel. (012) 680 21 12
fax. (012) 680 21 55
e-mail: teatr@ludowy.pl
www: www.ludowy.pl

Teatr ten wystawia sztuki na scenach:

• Duża Scena - Osiedle Teatralne 34
• Scena Stolarnia - Osiedle Teatralne 23
• Scena Nurt
• Scena Pod Ratuszem - Rynek Główny 1

HISTORIA TEATRU LUDOWEGO

Teatr Ludowy jest jednym z najmłodszych teatrów Krakowa - otwarty został 3 grudnia 1955 roku, pierwszą premierą byli "Krakowiacy i Górale" Wojciecha Bogusławskiego. Pierwszym dyrektorem Teatru została reżyserka - Krystyna Skuszanka, która w ciągu kilku lat swej działalności, wraz z Jerzym Krassowskim - reżyserem i Józefem Szajną, podniosła Teatr Ludowy do rangi jednej z najwybitniejszych i najbardziej interesujących scen dramatycznych w Polsce o wyraźnym obliczu filozoficzno- ideowym. Zainteresowania kierownictwa orientujące się w kierunku teatru politycznego owocują ciekawymi inscenizacjami, m.in. "Burza" Shakespeare'a, "Sługa dwóch panów" Goldoniego, "Sen srebrny Salomei" Słowackiego, "Myszy i ludzie" Steinbecka, "Stan oblężenia" Camusa, "Imiona władzy" Broszkiewicza. Teatr występuje za granicą- we Włoszech i Francji. W roku 1963 dyrekcję Teatru Ludowego obejmuje wybitny scenograf - Józef Szajna, proponując widzowi formę teatru plastycznego, teatru narracji wizualnej. Powstają słynne spektakle: "Rewizor" Gogola, "Puste pole" Hołuja, "Zamek" Kafki. W 1966 roku wraz z odejściem Szajny zamyka się nader ważny rozdział w dziejach Teatru Ludowego i teatru polskiego w ogóle. Nowi dyrektorzy kształtują już nieco odmienny profil artystyczny tej sceny: mniej awangardowy, za to bardziej komunikatywny i przystępny dla robotniczego widza. Oprócz krótkiego okresu 1971- 74 kiedy ówczesny dyrektor, reżyser i scenograf Waldemar Krygier próbował realizować własny eksperymentalny program rozwoju sceny, kolejne kierownictwa artystyczne - Irena Babel (1966-71), Ryszard Filipski (1974-79) i Henryk Giżycki (1979-89) realizowały program swoistej edukacji teatralnej, tworząc teatr dla mniej wymagającej publiczności, prezentując repertuar świadomie różnorodny, zarówno pod względem formy, jak i treści: obok pozycji rozrywkowych- popularnych komedii, wodewilów, sztuk dla dzieci, pojawiała się również klasyka polska i obca, dramat współczesny, adaptacje prozy. Do najwybitniejszych inscenizacji tamtych lat należały: "Betlejem polskie" Rydla, "Szelmostwa Skapena" Moliera, "Parady" Potockiego, "Nie-Boska komedia" Krasińskiego, "Hiob" Wojtyły, "Zamiana" Claudela. "Milczenie" i "Dzień gniewu" Brandstaettera oraz "Pieszo" Mrożka. 
Jednak od początku istnienia miasta- dzielnicy sytuacja działających na terenia Nowej Huty placówek kulturalnych była niezmiernie trudna. Jedyny teatr, jakim był Teatr Ludowy, funkcjonował w specyficznym środowisku o nietypowej strukturze społecznej, nie posiadającym jakichkolwiek wspólnie wypracowanych tradycji i nawyków kulturowych. Aczkolwiek w początkowym okresie swej działalności zyskał ogólnopolską sławę i stał się symbolem teatralnej awangardy, to jednak w późniejszym czasie, poddawany różnego rodzaju naciskom ideologicznym, stracił wypracowaną wcześniej w środowisku artystycznym wysoką rangę.
W roku 1989 dyrekcję Teatru Ludowego objął młody, dynamiczny aktor Starego Teatru - Jerzy Fedorowicz. Od razu poczynił intensywne starania, aby teatr ten został zaakceptowany przez publiczność, a zwłaszcza młode pokolenie. Pierwszą premierą nowej dyrekcji był "Człowiek z marmuru - początek i koniec" na motywach słynnego filmu Andrzeja Wajdy. Człowiek z marmuru"- spektakl ten został osadzony w realiach Nowej Huty, był politycznym rozrachunkiem z poprzednią epoką. Następne spektakle starały się wychodzić naprzeciw oczekiwaniom widowni- teatr opowiadał o najpiękniejszych stronach życia, o miłości, o przyjaźni, propagował ideały humanitaryzmu i afirmacji istnienia. Działalność Teatru Ludowego za dyrekcji Jerzego Fedorowicza można rozpatrywać nie tylko w kategoriach artystycznych, ale i socjologicznych - wychowania i edukacji młodego pokolenia, dzięki zainicjowanych działań, które noszą miano "Terapia przez sztukę". Dziesięć sezonów wytężonej pracy całego zespołu przyniosło widoczne efekty- społeczność nowohucka zaczęła coraz tłumniej odwiedzać swoją scenę. Teatr Ludowy został uznany i zaakceptowany zarówno przez publiczność jak i krytykę. Udało się pozyskać do współpracy m. in. Jerzego Stuhra, Martę Stebnicką, Rudolfa Zioło, Jerzego Trelę, czy Annę Seniuk, przebudować zespół angażując młodych, nader uzdolnionych absolwentów krakowskiej PWST. Otwarto też Małą Scenę w centrum Krakowa najpierw przy ulicy Kanoniczej 1, potem przeniesioną na Scenę Pod Ratuszem na Rynku Głównym 1. "Iwona księżniczka Burgunda" Gombrowicza, "Port wielki jak świat - piosenki J. Brela", "Cyd" Corneille'a-Wyspiańskiego, "Kochankowie piekła" Calderona-Rymkiewicza, "Poskromienie złośnicy" Shakespeare'a, "Mieszczanin szlachcicem" Moliera, "Balladyna" Słowackiego, "Macbeth" Shakespeare'a, "Pan Jowialski" Fredry, "Wesołe kumoszki z Windsoru" Shakespeare'a, "Krawiec" Mrożka, "Dziady" Mickiewicza zagrane w Celi Konrada w Wilnie - te m.in. spektakle sprawiają, że Teatr Ludowy nie tylko zdobył, ale stale utrzymuje znaczące miejsce na mapie teatralnej naszego kraju. Kilka z nich zostało zarejestrowanych przez TVP w ramach Teatru Telewizji ( "Iwona...", "Poskromienie...", "Mieszczanin...")- wszystkie w reżyserii Jerzego Stuhra. W 1996 roku "Macbeth" Shakespeare'a w reżyserii Jerzego Stuhra został nagrodzony na Festiwalu w Edynburgu, rok później "Antygona" W. Nurkowskiego otrzymała The Herald Angel Awards'97).
W nurcie działań terapeutyczno-wychowawczych najgłośniejszy stał się podjęty przez dyrektora Jerzego Fedorowicza eksperyment zrealizowania "Romeo i Julii" Shakespeare'a 
z udziałem młodzieży z subkultur skinheadów i punków. Powstało kilka ważnych przedstawień m.in. "Cud w Alabamie" (historia niewidomej i głuchoniemej Hellen Keller) 
w inscenizacji Jerzego Fedorowicza, "Tragedia o polskim Scylurusie" w wykonaniu pacjentów MONARU, oraz urzekający w swej urodzie spektakl w wykonaniu domu dziecka "Mały Książę" wg. Antoine de Saint-Exupery'ego. Spektakl "Tragedia o Polskim Scylurusie" święcił tryumfy w Bańskiej Bystrzycy i w Bratysławie. W lipcu 1997 roku dyrektor został zaproszony do prowadzenia warsztatów teatralnych z upośledzonymi pacjentami z Luksemburga, Szwajcarii, Austrii i Niemiec podczas trwającego w Meinz nad Renem Festiwalu Kultury Osób Upośledzonych Umysłowo. 
W ramach tych warsztatów Jerzy Fedorowicz przygotował poemat "O stworzeniu świata" Leszka Aleksandra Moczulskiego, którego pokaz końcowy był ogromnym sukcesem. Doświadczenie to Jerzy Fedorowicz powtórzył z polską młodzieżą w czasie w wakacji - Mazury'98. Obecnie w ramach "Terapii przez sztukę" prowadzone są warsztaty na pograniczu teatru i psychologii przeznaczone zarówno dla młodzieży ( Studio improwizacji) jak i dla pedagogów (Studium Terapii Przez Sztukę), grane są także spektakle "Bici biją" "Odlot" w reżyserii Inki Dowlasz, która po przedstawieniu prowadzi rozmowę z publicznością na temat poruszanych w spektaklach problemów oraz spektakle muzyczne: "Błysk rekina" (Sparkleshark) i "Obudź się. Minnesota blues" w reżyserii Jerzego Fedorowicza. Od 2000 roku w Teatr jest współorganizatorem międzynarodowego festiwalu sztuki dzieci i młodzieży niepełnosprawnej "Festiwal Radości i Uśmiechu Lajkonik". Od 1998 roku na Scenie Pod Ratuszem odbywają się cykliczne spotkania "Czytamy współczesny dramat" oraz wydawana jest seria książek "Dramat współczesny"

Dyrektorzy Teatru Ludowego:
Krystyna Skuszanka - 1955 - 1963
Józef Szajna - 1963 - 1966
Irena Babel - 1966 - 1971
Waldemar Krygier - 1971 - 1974 
Ryszard Filipski - 1974 - 1979
Henryk Giżycki - 1979 - 1989
Jerzy Fedorowicz - od 1989 

Ważniejsze dokonania Teatru Ludowego od 1991

- 1991r spektakl "Romeo i Julia" w wykonaniu subkultur skinów i punków- spektakle w kraju i zagranicą szeroko omawiane w ogólnoświatowych mediach (Niemcy, Francja, Włochy, Rosja), które interesują się nim do dziś.
- 1993 - 1999 r organizacja cyklu obchodów "Święta ulicy Kanoniczej"
- 1995 r "Hamlet - wybrane sceny" W. Shakespeare na Zamku w Pieskowej Skale 
- 1995 r spektakl "Tragedia o Polskim Scylurusie" w Bańskiej Bystrzycy i w Bratysławie.
- Dokument "Dynastia MONAR", którego treścią jest praca Jerzego Fedorowicza z narkomanami nakręcony przez telewizję Słowacką 
- 1996 r "Macbeth" Shakespeare'a w reżyserii J. Stuhra -nagroda Fringe First na Festiwalu 
w Edynburgu 
- 1997 r. "Antygona" w reż. W. Nurkowskiego - nagroda The Herald Angel Awards'97 na Festiwalu w Edynburgu
- spektakle Jerzego Stuhra zarejestrowane przez TVP w ramach Teatru Telewizji: "Iwona Księżniczka Burgunda", "Poskromienie złośnicy", "Mieszczanin szlachcicem"
- 1997 r poemat "O stworzeniu świata" Leszka Aleksandra Moczulskiego zrealizowany 
z upośledzonymi pacjentami z Luksemburga, Szwajcarii, Austrii i Niemiec podczas trwającego 
w Meinz nad Renem Festiwalu Kultury Osób Upośledzonych Umysłowo
- 1997 r spektakle "Toksyczni rodzice" w reż. I. Dowlasz w Wilnie i Londynie; "Tango" w Wiedniu 
- 1998 r udział w ogólnopolskich i międzynarodowych festiwalach i nagrody: "Pan Jowialski" 
( Łódź, Opole) -nagroda za reżyserię, scenografię i muzykę oraz dla Mariana Cebulskiego, Sławomira Sośnierza, Anny Seniuk; "Lekarz mimo woli" (Rzeszów) "Wesołe kumoszki z Windsoru" ( Gdańsk)- II dla spektaklu i wyróżnienie dla Andrzeja Franczyka; "Macbeth" (Londyn); 
- 1998 r spektakl "Mały Książę" wg. Antoine de Saint-Exupery'ego w wykonaniu dzieci z Domu Dziecka nr 8 w Nowej Hucie
- cykl autorskich programów Jerzego Fedorowicza pt "Zadyma" realizowanych dla II programu TVP 
- Projekt Czytamy Współczesny Dramat. W latach 1998 - 2002 odbyły się 24 prezentacje i ukazało się 18 tomów w serii "Dramat współczesny", wydawanej przez krakowskie wydawnictwo "Księgarnia Akademicka".
- 1998 r "Dziady cz. III Cela Konrada" Adama Mickiewicza grane w Celi Konrada w Wilnie
- 1999 r. spektakle (po niemiecku i po polsku) w ramach "Międzynarodowego Sympozjum Naukowego Poświęconego Twórczości Bogusława Schaeffera" na Scenie Pod Ratuszem 
- 1999 r. organizacja "Święta Muz w Alei Róż" w ramach obchodów 50-lecia Nowej Huty. 
- 2000 r "Jarmark artystyczny" na otwarcie festiwalu "Kraków 2000"
- 2000 r premiera "Wesela" S. Wyspiańskiego w ramach Festiwalu Stanisława Wyspiańskiego organizowanego przez Kraków
- od 2000 r. coroczna organizacja międzynarodowego festiwalu sztuki dzieci i młodzieży niepełnosprawnej "Festiwal Radości i Uśmiechu Lajkonik"
- 2000 r prezentacja spektaklu pt. "Zaproszenie do Krakowa" w reżyserii J. Fedorowicza podczas 
"Dni Krakowa" w Pawilonie Polskim na Światowej Wystawie EXPO-2000 w Hanowerze.
- pod hasłem sztuki teatralnej "Bici biją" Teatru Ludowego odbyły się konferencje w 2000 r w Korczakowie i Warszawie w 2001r w Niepołomicach.
- uczestnictwo w seminariach, konferencjach, sympozjach i spotkaniach poświęcone problemom dramoterapii, metod zwalczania przemocy i patologii w Polsce (2001 rok: w Poznaniu, Oświęcimiu, Limanowej, Andrychowie, Krakowie, Słupsku, Zakopanem; 2002 rok: Kraków, Bóbrka, Krasiczyn, Gdańsk), za granicą: Berlinie, Norymberdze, Wiedniu, Weimarze, Bańskiej Bystrzycy.
- 2001 r Teatr reprezentował Kraków podczas Dni Krakowa w Kijowie ze spektaklem "Błysk rekina" 
- 2001 r w ramach współpracy z miastem partnerskim Teatr wystąpił w Theater im Kali w Norymberdze ze spektaklem "Opowieści Jedenastu Katów
- od 2002 r. organizacja ogólnopolskiego Festiwalu Niemieckojęzycznych Teatrów Szkolnych
- 2002 r krakowski Benefis profesora Józefa Szajny z okazji 80 urodzin i 55 rocznicy współpracy z teatrem Ludowym
- 2002 r. "Sparkleshark" i "Bici biją" na festiwalu Arteterapii Trójkąta Wyszehradzkiego w Bańskiej Bystrzycy
- 2003 r. udział Jerzego Fedorowicza w debacie na temat przemocy i agresji "Oswajamy agresję i przemoc" w Skawinie 
- 2003 r. referat Inki Dowlasz pt. "STUDIO IMPROWIZACJI TO JA" na Ogólnopolskiej Konferencji Dramy Stosowanej "Dialogi - Wyzwania - Inspiracje" w Warszawie 2003 r. 
- warsztaty Velis Passis na Ogólnopolskiej Konferencji NLP pt. "Nowa wyprawa po Złote Runo" w Szczawnicy prowadzone przez Inkę Dowlasz 2003 r 
- "Wieczór Trzech króli" Williama Shakespeare'a w reżyserii Katarzyny Deszcz. wyróżniony w konkursie VII Międzynarodowego Festiwalu Szekspirowskiego na najlepszą inscenizację dzieł dramatycznych Williama Szekspira w sezonie artystycznym 
- 2002/2003 2003 r. wielki sukces spektaklu "Siostry Parry" na gościnnych występach w Wiedniu w SZENE WIEN i RADIOKULTURHAUS. Fotoreportaż i opis występu na stronie www.austriapol.com (luty: Februar). 
- 2003 r spektakl "Zima pod stołem" na festiwalu Mittelfest w Cividale del Friuli we Włoszech 
- 2003 r. plenerowe spektakle "Sióstr Parry" na krakowskim Kazimierzu w ramach Festiwalu Kultury Żydowskiej.
- 2003 r III nagroda dla Teatru Ludowego za spektakl "Odlot" Inki Dowlasz w reżyserii autorki - za konsekwentne realizowanie idei "Terapia przez teatr" na I Festiwal Sztuk Współczesnych dla Dzieci i Młodzieży KON-TEKSTY w Poznaniu 2003
- 2003 r nagroda australijsko-polskiej Fundacji Polcul dla Inki Dowlasz za pracę artystyczno-terapeutyczną w Teatrze Ludowym prowadzoną w ramach "Terapii przez sztukę"
- 2003/ 2004 cztery weekendowe warsztaty dla małopolskiej młodzieży z cyklu "Velis Passis" na zamówienie Pełnomocnika Zarządu Województwa Małopolskiego ds. Profilaktyki i Przeciwdziałania Uzależnieniom.
- 2004 Dyrektor Jerzy Fedorowicz udekorowany Austriackim Krzyżem Honorowym 
za zasługi w dziedzinie nauki i sztuki (Osterreichisches Ehrenkreuz fur Wissenschaft und Kunst) 
nadanym decyzją prezydenta federalnego Republiki Austrii dra Thomasa Klestila 
- 2004 międzynarodowy projekt realizacji spektaklu "Prezydentki" (Scarlet Theatre - Teatr Ludowy - Pan Pan Theatre)
- 2004 spotkanie młodzieży z Dariuszem Michalczewskim w Teatrze Ludowym
- 2004 niemieckojęzyczna premiera "Antigone in New York" w Künstlerhaus Theater w Wiedniu
- 2005 warsztaty Inki Dowlasz dla pracowników socjalnych z Norymbergii na temat stosowanych w teatrze metod pracy na Scenie NURT, oraz improwizacje teatralne z młodzieżą pochodzenia polskiego z Norymbergii w Nowej Studnicy
- 2005 premiera "Piątki gorszej szansy"- spektaklu zrealizowanego z krakowskimi blokersami m.in. z Ośrodka Socjoterapii "U Siemachy", spektakl otwiera międzynarodowy IX Międzynarodowy Festiwal Teatrów dla Dzieci i Młodzieży "Korczak 2005",
- 2005 nagroda im. Jana Świderskiego przy dla Patrycji Durskiej za rolę w przedstawieniu "SURWIWAL" Anny Burzyńskiej na XI Ogólnopolskim Konkursie na wystawienie polskiej sztuki współczesnej 
- 2005 spektakl "Siostry Parry" na Festiwalu Czterech Kultur w Łodzi
- 2005 "Mąż mojej żony" nagroda dla Tomasza Obary za reżyserię, dla Andrzeja Franczyka i Jacka Stramy za role męskie na Festiwalu Komedii Talia
- 2005 Patrycja Durska otrzymała nagrodę im. Jana Świderskiego przyznaną przez Komisję Artystyczną ZASP za rolę w przedstawieniu "SURWIWAL" Anny Burzyńskiej na XI Ogólnopolskim Konkursie na wystawienie polskiej sztuki współczesnej 
- nagroda prezydenta RP za twórczość dla dzieci i młodzieży "Sztuka Młodym" dla Jerzego Fedorowicza

Zobacz także