WĄSOSZ

Wieś na Wyżynie Wieluńskiej leżąca nad Wartą

1250 - pierwsza wzmianka o wsi w dokumencie papieża Innocentego IV stwierdzającego opłacenie dziesięciny klasztorowi Kanoników Regularnych na Pisaku we Wrocławiu. Niektórzy historycy powątpiewają jednakże, czy wymieniona w tym dokumencie nazwa "Wenruse" faktycznie odnosi się do opisywanej wsi. 

XIV w. - we wsi istniał kościół

XVI w. - wieś nosiła nazwę "Vansosche" i należała do starostwa brzeźnickiego

1658 - król nadał Wąsosz klasztorowi Paulinów na Jasnej Górze w nagrodę za dzielną obronę przed Szwedami. 

1795 - wieś przeszła w ręce prywatne rodziny Walewskich

1817-26 - budowa kościoła na miejscu poprzednich dwóch przez ówczesnego właściciela dóbr wąsoskich Antoniego Walewskiego

2 poł. XIX w. - do kościoła dobudowano wieżę

23 IV 1863 - podczas powstania styczniowego w lesie między Wąsoszem Dolnym a Popowcem, w okolicy zwanej Warową lub też Warowną Górą, przebywał oddział powstańczy dowodzony przez naczelnika sił zbrojnych powiatu wieluńskiego mjra Aleksandra Lütticha. Równocześnie od strony Działoszyna w kierunku Popowa maszerowały dwie roty piechoty rosyjskiej i kilkudziesięciu kozaków. Major obawiając się otoczenia przez wroga około godziny 15:30 przyjął walkę. Widząc znaczną przewagę przeciwnika po dwóch godzinach walki wycofał się. W wyniku potyczki zginęło 24 powstańców, którzy zostali pochowani we wspólnej mogile na cmentarzu w Wąsoszu Górnym.

1918-39 - proboszcz ks. Spira na grobie powstańców wybudował mauzoleum z obeliskiem o wysokości około 11 metrów. Wówczas założona została również w pobliskim jarze "Kalwaria wąsoska" składająca się z 14 kapliczek.

1937 - budowa nowego kościoła z wykorzystaniem znacznej części murów kościoła z 1817-26.

1939-45 - w czasie okupacji obelisk i mauzoleum na mogile powstańców zostały zniszczone przez Niemców

1963 - na mogile powstańców wybudowano nowe mauzoleum z dużą rzeźbą przedstawiającą mężczyznę podnoszącego się z ziemi

Warto zobaczyć:

Kościół

Na wsch. od wsi znajduje się zespół kapliczek wchodzących w skład "Kalwarii wąsoskiej". Dwie z malowniczych kapliczek zbudowano przy obecnej drodze głównej w Wąsoszu, jedną na pobliskim cmentarzu, a pozostałe jedenaście w malowniczym wąwozie-parowie uchodzącym naprzeciwko kapliczek przy drodze. Bogato rozczłonkowany wąwóz długości około 1,5 km oprócz naturalnych tarasów uzyskał w okresie międzywojennym usypane sztuczne tarasy, na których umieszczono kapliczki kalwarii. 

Nieopodal Wąsosza we wsi Kule na obszarze międzyrzecza Warty i Liswarty wypływa interesujące źródło przykorytowe tworzące misę o głębokości około 1,5 m i średnicy 8 m. Z niej woda przepływa do drugiej misy również zasilanej źródłami podziemnymi.

Z mostu nad Wartą można obserwować starorzecze tej rzeki (warcisko) gęsto pokryte szerokimi liśćmi i kwiatami grzybienia białego i grążela żółtego. Wody te zasilane są przez źródła wysiękowe, które nigdy nie zamarzają dzięki czemu stanowią miejsce zimowania dzikich kaczek.

Zobacz także

rzeka Warta
kościół w Wąsoszu

klasztor na Jasnej Górze

Brzeźnica
Działoszyn
Popów