KRAKÓW - Prądnik Biały

Północna dzielnica Krakowa położona u wylotu drogi nr 94 na Olkusz. W dzielnicy ulokowały się m.in.: Instytut Farmakologii, Instytut Fizyki Jądrowej, Wyższe seminarium Franciszkanów, centra handlowe MAKRO i IKEA, Krakowski Szpital Okulistyczny (os. Witkowice), Szpital Narutowicza (os. Krowodrza) i Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II (os. Krowodrza). Centrum Kultury "Dworek Białoprądnicki", Parki: Krowoderski, Wyspiańskiego, Park Leśny Witkowice.

1505-1550 - Kanclerz Wielki Koronny, biskup krakowski Samuel Maciejowski zbudował tu okazałą letnią rezydencję w stylu willi włoskiej. Renesansowa willa tętniła życiem, była miejscem spotkań wielu wybitnych ludzi epoki: dyplomatów, poetów, myślicieli. Znajdowali się wśród nich m.in.: Łukasz Górnicki, Mikołaj Rej z Nagłowic, Stanisław Orzechowski, Jan Kochanowski. To tu właśnie Łukasz Górnicki napisał “Dworzanina Polskiego”, którego akcję umieścił w pałacu i przyległym doń ogrodzie.

1549 - w willi biskupa Maciejowskiego z wizytą przebywał Augustinius Rotundas

1550-60 - Andrzej Zebrzydowski rozbudował willę biskupią i uzupełnił jej wnętrze. Był on prawdopodobnie twórcą niewielkiego systemu obronnego w postaci murów kurtynowych z półbasztami

pocz. XVII w. - willa biskupia uległa poważnemu zniszczeniu, w związku z czym biskup Piotr Gembicki podjął się jej odbudowy

1655 - "potop szwedzki" niszczy rezydencję w Prądniku

1665-1669 - biskup Andrzej Trzebnicki podjął się odbudowy, przebudowy i rozbudowy willi biskupiej.

po 1669 - biskup Kajetan Sołtyk dokonuje dalszej przebudowy pałacu w stylu barokowym wg proj. arch. Jakuba Fontana

okres Konfederacji Barskiej - pałac został mocno zniszczony

1789 - dobra biskupie przyłączono do skarbu koronnego, a w rok później oddano w dzierżawę

1793 - Kapituła Krakowska odzyskała Prądnik

1794 - w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej w tej okolicy gromadziło się wojsko powstańcze

1796 - władze austriackie skonfiskowały posiadłość białoprądnicką na rzecz rządu, a następnie ją wydzierżawiły. Od tego czasu obiekt ulegał ciągłym nie zawsze najszczęśliwszym przebudowom.

I poł. XIX w. - pałac, zabudowania i urządzenia w jego otoczeniu ulegały systematycznej redukcji. W okresie Księstwa Warszawskiego obszar podworski dzierżawili chłopi.

poł XIX w. - nastąpił podział całego terenu posiadłości białoprądnickiej. Dziedziniec wewnętrzny wraz z otoczeniem został podzielony na kilka części, natomiast zespół centralny i przyległy fragment parku pozostał w rękach jednego właściciela: w latach 1861-1900 pani Jasińskiej, później rodziny Jaroszyńskich, Halskich i w drodze dziedziczenia do końca lat pięćdziesiątych Mirockich.

l. 50-te XX w. - ówczesne władze postanowiły przejąć bardzo zaniedbany i zniszczony zespół podworski na cele kulturalne

1975 - w zabudowaniach podworskich powstaje Centrum Kultury „Dworek Białoprądnicki”

Warto zobaczyć

W centralnej części dzielnicy w zabudowaniach dawnego dworu biskupiego z XVI w. znajduje się prężnie działające Centrum Kultury "Dworek Białoprądnicki"

Skrajna zachodnia część dzielnicy ze strzelnicami WKS Wawel została objęta ochroną w obrębie Tenczyńskiego Parku Krajobrazowego.

Tuż za granicą miasta koło osiedla Bronowice Wielkie (nie mylić z Bronowicami Małymi znajdującymi się w dzielnicy Bronowice) przy trasie Olkusz-Kraków znajduje się ruina Starego Fortu Podchruście 

Nieopodal osiedla Witkowice przy drodze na Kielce, ok. 0,5 km za granicami Krakowa stoi Fort Węgrzec, a podobna fortyfikacja (Fort 44 Tonie) znajduje się w os. Tonie. Ten drugi z wymienionych fortów był jednym z największych w dawnej Twierdzy Kraków z lat 1874-1880.

Przez Park Kościuszki płynie Białucha, czyli Prądnik znany ze swojej malowniczej doliny która stanowi Ojcowski Park Narodowy. 

Zobacz także