KRAKÓW - RYS HISTORYCZNY (czasy od przeniesienia stolicy do Warszawy)

1611 - budowa klasztoru Karmelitów Bosych z wykorzystaniem murów "Malowanego Dworu" Tęczyńskich

1615-ok. 1812 - w domu Montelupich, twórców polskiej poczty mieścił się klasztor, kościół i szpital Bonifratrów

1621 - Anna Lubomirska zakupiła od Tarnowskich zameczek stojący przy bramie Rzeźniczej, gruntownie przerobiła go i przeznaczyła na klasztor Dominikanek

1621-34 - Anna Lubomirska obok zakupionego w 1621 zameczku-klasztoru wystawiła Dominikankom kościół Matki Boskiej Śnieżnej

1635 - zmarł Walerian, prowincjał zakonu Dominikanów i po dwakroć przeor klasztoru krakowskiego, słynny matematyk, autor napisanej w 1615 r. "Nekrografii"

1639-43 - budowa barokowego Collegium Nowodworskiego z zapisu Bolesława Nowodworskiego i przeznaczono na pomieszczenia najstarszej w Polsce szkole średniej, otwartej w 1588 r.

1646 - budowa kościoła św. Józefa i klasztoru Bernardynek z fundacji Teresy Zadzikówny w miejscu dworu Tarłów, Morsztynów i Pieniążków 

1655 - klasztor kamedułów na Srebrnej Górze został zniszczony przez Szwedów dzieląc w ten sposób losy miasta

1655-79 - kościół i klasztor Karmelitów na Piasku został odbudowany w stylu włoskiego baroku

1661 - Jan Aleksander Gorczyn rozpoczął wydawanie pierwszej polskiej gazety "Merkuriusz Polski"

1662-73 - budowa kościoła św. Kazimierza i klasztoru Reformatów

1664 - założenie kolegium Pijarów (zakonu św. Józefa Kalasantego, czyli zgromadzenia szkół pobożnych /Scholarum Piarum/ w Krakowie

1670-1680 - budowa kościoła Bernardynów w Krakowie (proj. K. Mieroszewski)

1674-1696 - po śmierci Michała Korybuta Wiśniowieckiego szlachta obrała na króla Polski Jana III Sobieskiego wsławionego w zwycięstwie nad Turkami pod Chocimiem. Król ten jadąc przez Kraków, gdy modlił się u Karmelitów na Piasku przed cudownym obrazem Najświętszej Marii Panny, ślubował fundację Kapucynów w Krakowie, a królowa fundację Sakramentek w Warszawie

1689-1704 - budowa kościoła św. Anny w Krakowie. Dzieło najwybitniejszego architekta przełomu XVII i XVIII w. Tylmana z Gameren

1694-1703 - przebudowa klasztornego kościoła św. Józefa 

po 1696 - po śmierci króla Jana III Sobieskiego nastąpiła fundacja Kapucynów w Krakowie z prywatnych ofiar, mająca być realizacją obietnic króla z czasów pobytu w Krakowie u Karmelitów na Piasku

XVIII-XIX w. - w Krakowie wyrabiano zdobione kafle do pieców

XVIII w. - kolejna przebudowa Collegium Minus

1706 (lub 1702) - klasztor kamedułów na Srebrnej Górze zostaje ponownie zniszczony przez Szwedów . Pożar zamku królewskiego na Wawelu.

1710 - zaraza dziesiątkuje ludność miasta

1718-59 - budowa kościoła Przemienienia Pańskiego i klasztoru Pijarów przez Kaspra Bażankę i Franciszka Palcidiego

ok. 1719 - silny pożar zniszczył znacznie Collegium Iuridicum

1750 - budowa kolegium Pijarów wg proj. Franciszka Placidiego

1752-58 - budowa kościoła Trynitarzy w Krakowie

1759-60 - budowa kościoła Pijarów w Krakowie

1765 - połączono trzy gotyckie kamienice w jedną kamienicę Lamellego

1772 - pierwszy rozbiór Polski spowodował całkowity upadek Krakowa, który znalazł się tuż przy granicy z Austrią przez co pozbawiony został naturalnego zaplecza. Rozbiór spowodował również znaczne uszczuplenie diecezji krakowskiej. U schyłku Rzeczypospolitej Kraków stał sie niemal wegetującym miastem o 10-tysięcznej ludności.

1773 - nastąpiła kasata zakonu Jezuitów

1777-80 - ksiądz Hugo Kołłątaj dokonał zasadniczej reformy organizacyjnej i naukowej Akademii Krakowskiej i przywrócił jej dawną świetność; wówczas również została nazwana Szkołą Główną Koronną

1790 - budowa klasycystycznego Collegium Kołłątajowskiego wg proj. Feliksa Radwańskiego

1791 - formalne przyłączenie do miasta sąsiedni Kazimierz

1792 - przyłączono do Krakowa Kleparz

12 marzec 1794 - stacjonująca w Ostrołęce brygada A. J. Madalińskiego odmówiła przeprowadzenia redukcji wojska i skierowała się na Kraków

24 marzec 1794 - Tadeusz Kościuszko przewidywany na naczelnego wodza powstania ogłosił w Krakowie na rynku akt powstania. Główną kwaterą Kościuszki uczyniono Szarą Kamienicę stojącą przy Rynku Głównym. 
Chłopi ze Skały zebrali się w Przeplinie i pod wodzą Jana Śląskiego udali się do obozu Kościuszki, któremu towarzyszyli w bitwie pod Racławicami.

24 października 1795 - miasto w wyniku III rozbioru Polski znalazło się w granicach monarchii austriackiej

1796-1831 - w Krakowie ukazuje się pismo "Gazeta Krakowska" założone przez Jana Maja

1797 - po pożarze Austriacy przenieśli Karmelitów Bosych do klasztoru w Czernej, a opuszczony klasztor w Krakowie zamienili na więzienie

1799 - powstanie Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej poprzez przebudowę i połączenie dotychczas stojących kilku budynków

XIX w. - budowa dworku “Tetmajerówka” w Bronowicach
Mieszczącą się w Collegium Nowodworskiego szkołę przeniesiono na pl. Na Groblach, a  budynek włączono do uniwersytetu 
Kolejna przebudowa domu Wita Stwosza

pocz. XIX w. - w miejscu wyburzonego gotyckiego kościoła św. Szczepana i cmentarza położonego przy tym kościele założono plac Szczepański

1 poł. XIX w. - przebudowa Grand Hotelu

1801 - mimo tego, że już w 1791 Kazimierz został formalnie przyłączony do Krakowa, to faktyczne jego połączenie nastąpiło dopiero w tym roku

1809-20 - średniowieczne mury miejskie zostały nieomal w całości rozebrane

październik 1809 - pokój w Schönbrunn zawarty pomiędzy Napoleonem I i Austrią oddawał Austrii posiadłości galicyjskie na prawym brzegu Wisły. Kraj na lewym brzegu tej rzeki do rzeki Pilicy i na prawym brzegu górnej Wisły pomiędzy Wisłą a Bugiem przyłączył Napoleon do Księstwa Warszawskiego. Kraków na mocy tego pokoju został ogłoszony wolnym miastem handlowym. 
Po utworzeniu Królestwa Kongresowego i Wolnego Miasta Krakowa, diecezja krakowska podzielona została na dwa biskupstwa: sandomierskie i krakowskie. To ostatnie obejmowało województwo krakowskie w Kongresówce (czyli później gubernię kielecką) i Wolne Miasto Kraków z jego okręgiem.

1812 - klasztor na Srebrnej Górze restaurowany.

3 marca 1815 - na mocy postanowień kongresu wiedeńskiego z Krakowa i okręgu na lewym brzegu Wisły (obejmującym około 20 mil kwadratowych)  utworzono "wolną, niepodległą i ściśle neutralną" Rzeczpospolitą Krakowską, zaś Kraków został wolnym miastem pod protektoratem trzech mocarstw rozbiorowych. Mimo braku niezależności politycznej, Rzeczpospolita posiadała prawo wolnego handlu, eksploatowała również kopalnie węgla w okolicach Jaworzna i Chrzanowa. W skład Rzeczpospolitej Krakowskiej weszła również południowa część Jury po linię Szczakowa - Nowa Góra - Zabierzów

1817 - Szkoła Główna Koronna zmieniła nazwę na Uniwersytet Jagielloński

1820 - na Rynku Głównym wyburzono zrujnowane zabudowania gotyckiego ratusza, pozostawiając samą wieżę ratuszową

1822-30 - z inicjatywy arch. Feliksa Radwańskiego i Floriana Straszewskiego na linii zburzonych wcześniej miejskich murów obronnych założone zostały Planty

1838 - wyburzenie kościoła Wszystkich Świętych

lata 40-te XIX w. - Wiosna Ludów przyniosła bujny, choć przejściowy rozkwit prasy w Krakowie. W owym czasie ukazują się m.in. "Jutrzenka", "Dziennik Polityczny", "Czas"

1841 - pożar burs studenckich: filozofów i "Jerusalem" przy Plantach

1844 - klasycystyczna przebudowa fasady kamienicy Lamellego

19 luty - 4 marzec 1846 - Rzeczpospolita Krakowska od chwili jej utworzenia stała się ośrodkiem polskiego ruchu niepodległościowego. Doprowadziło to do wybuchu powstania krakowskiego, którego ideowym przywódcą był radykalny demokrata Edward Dembowski. Oddziały austriackie opuszczają Kraków, a powstańcy tworzą Rząd Narodowy, który wydał manifest o uwłaszczeniu chłopów i zniesieniu stanów. Siedziba rewolucyjego rządu Tyssowskiego znajdowała się wówczas w Szarej Kamienicy. Po kilku dniach wojska austriackie krwawo stłumiły powstanie (m.in. na przedpolach Krakowa zginął Dembowski), a Rzeczpospolita została wcielona do Austrii pod nazwą Wielkiego Księstwa Krakowskiego. Na fali rewolucji w Galicji wybuchło powstanie chłopskie. W ciągu kilku dni chłopi rozgromili kilkaset dworków szlacheckich.

1847 - do Krakowa doprowadzono linię kolejową ze Śląska. Rozwijają się manufaktury.

26 kwiecień 1848 - dowództwo austriackie zbombardowało Kraków w wyniku zamieszek jakie wybuchły w okresie Wiosny Ludów

od 1849 pocz. XX w. - władze zaborcze przystąpiły do tworzenia z Krakowa silnej, nadgranicznej twierdzy. W rezultacie tych działań wokół miasta powstały trzy pierścienie umocnień, złożonych z kilkudziesięciu fortów i dużej ilości szańców.

połowa XIX w. - podczas wielkiej akcji porządkowania miasta zburzono obwarowania miejskie, na miejscu których utworzono istniejące do dziś Planty.

2 poł. XIX w. - dla Uniwersytety Jagiellońskiego zbudowano Collegium Physicum i Collegium Novum
W domu Długosza Franciszek Wyspiański, ojciec Stanisława, miał swoją pracownię rzeźbiarską

1850 - pożar Krakowa niszczy m.in. starożytną i bogatą bibliotekę dominikańską, kościół Świętej Trójcy, kościół i klasztor Franciszkanów, pałac Wielopolskich oraz teren od tego pałacu wzdłuż ul. Grodzkiej do ul. Poselskiej.

1854 - powstaje Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych. W dawnym Pałacu Wielopolskich rozbłysła pierwsza lampa elektryczna w mieście. 

lata 60-te XIX w. - krakowscy konserwatyści założyli stronnictwo stańczyków. Ich przywódcami byli: Józef Szujski, wybitny historyk, jeden z filarów tzw. szkoły krakowskiej, hr Stanisław Tarnowski, historyk literatury: publicysta, ultramontanin Paweł Popiel, historyk Walerian Kalinka. Organami prasowymi stańczyków był krakowski dziennik "Czas" i miesięcznik "Przegląd Polski"

ok. 1860 - klasycystyczna przebudowa Pałacu "Pod Baranami". 

1863 - hotel "Ruski" zmienił nazwę na Hotel "Pod Różą". Podobnie jak podczas poprzednich powstań, również podczas powstania styczniowego mieszkańcy miasta wnieśli swój wkład w walkę z zaborcą. 

1864 - budowa siedziby Towarzystwa Przyjaciół Nauk przy ul. Sławkowskiej. Dawny Pałac rodziny Wielopolskich zakupił krakowski magistrat i po odremontowaniu przeznaczył go na siedzibę rady miasta.

1866-74 - okres sprawowania władzy przez pierwszego prezydenta Krakowa - Józefa Dietla

po 1866 - Galicja uzyskała pewną autonomię w ramach państwa austriackiego. Ożywił się i rozwinął Uniwersytet Jagielloński (głównie nauki humanistyczne). W Krakowie założono kilka muzeów i galerii, kwitła sztuka (malarze: Jan Matejko, Jacek Malczewski, Józef Mehoffer, Leon Wyczółkowski), literatura (?Jan Kasprowicz, Stanisław Przybyszewski, Lucjan Rydel, Stanisław Wyspiański), powstał kabaret satyryczno-literacki "Zielony Balonik", wydawano szereg czasopism. Kraków nazywano wówczas nawet Polskimi Atenami.

1869 - w Krakowie ukazuje się programowe wystąpienie grupy stańczyków tzw. "Teka Stańczyka", reakcyjna satyra polityczna na powstańczą ideologię. Stańczycy są założycielami krakowskiej szkoły klasycznej, która dowodziła, że przyczyn upadku szlacheckiej Rzeczypospolitej szukać należy wyłącznie w jej ustroju, w nadużyciu wolności przez szlachtę i w braku silnej władzy monarchicznej.

1872 - powstaje Akademia Umiejętności, późniejsza Akademia Sztuk Pięknych (lub 1871-73)
Na miejscu zburzonego kościoła św. Michała postawiono budynek dla sądu karnego

1875 - nadbudowa i przebudowa Arsenału Miejskiego

1875-79 - arch. Tomasz Pryliński oczyścił Sukiennice z bezstylowych naleciałości i nadał im  pseudogotyckie elementy architektoniczne

1879 - po krótkim pobycie we Lwowie Ludwik Waryński przenosi się do Krakowa, gdzie tworzy pierwszą robotniczą organizację, zlikwidowaną już po kilku miesiącach. Odbyły się aresztowania, które doprowadziły po rocznym śledztwie do głośnego procesu krakowskiego. 
Ks. Stanisław Stojałowski, związany z początkami ruchu ludowego w Galicji, zwołuje pierwszy wielki wiec chłopski w Krakowie. Uchwałą wiecu powołane zostaje do życia pismo "Gospodarz Wiejski", które upada po dwóch latach istnienia.
Podczas uroczystości jubileuszowych ku czci Józefa Ignacego Kraszewskiego w Krakowie, Henryk Siemiradzki postanowił podarować powstającemu muzeum swój obraz "Pochodnie Nerona" . Za jego przykładem poszli inni ówcześni wybitni artyści i dar Siemiradzkiego stał się zaczątkiem kolekcji Muzeum Narodowego w Krakowie. Obraz zawieszono w Galerii w Sukiennicach, gdzie z wyjątkiem lat I i II wojny światowej, eksponowany jest nieprzerwanie do dnia dzisiejszego. 

l. 80-te XIX w. - rozbiórka zabudowań szpitala duchaków z XIII w.

1880 - w Krakowie odbywa się proces przeciwko Ludwikowi Waryńskiemu (tzw. proces krakowski). Na ławie oskarżonych zasiadło 35 osób. Proces krakowski mimo wysiłku austriackich władz sądowych i współdziałających z nimi żandarmów carskich stał się kuźnią oddziaływania socjalistów. Waryński na sądzie wyłożył zasady socjalizmu, co uważa się za pierwszy taki przypadek na terenie Krakowa. Miesięczny przewód sądowy zakończył się wyrokiem uniewinniającym, jeśli nie liczyć drobnych kar za przewinienia administracyjne. Mimo tego Waryński zostaje wydalony z granic Austro-Węgier i jako "obcokrajowiec" wyjeżdża do Szwajcarii.

1883-84 - przebudowa kolegium Pijarów

1883-87 - budowa Collegium Novum wg proj. Feliksa Księżarskiego w miejscu spalonych w 1841 burs studenckich

1885 - założenie Parku Krakowskiego

1888 - założenie Parku Jordana z przeznaczeniem dla dzieci i młodzieży

k. XIX w. - Jan Matejko zaprojektował fasadę własnego domu rodzinnego
Pałac Wielopolskich zakupiony po 1850 został przeznaczony na siedzibę władz miasta

ok. 1890 - przebudowano w stylu neogotyckim gmach Collegium Maius i umieszczono w nim Bibliotekę Jagiellońską, która znajdowała się tu do pierwszych lat po II wojnie światowej

1891-93 (lub 1892) - powstaje Teatr Słowackiego wg proj. Jana Zawiejskiego

1894 - budowa dworku “Rydlówka” w Bronowicach.

1895 - W Krakowie powstaje jeden z pierwszych zakładów przemysłowych - huta i walcownia żelaza.

1896 - strajki w Krakowie

1898 - na Rynku Głównym ustawiono pomnik Mickiewicza wg proj. w 1898 przez Teodora Rygiera
Gruntowna przebudowa arsenału położonego nieopodal Wawelu w obrębie Okołu

1900 - powstaje Akademia Sztuk Pięknych. Postawienie popiersia Fredry przed Teatrem Słowackiego

przełom XIX i XX w. - przeprowadzono regulacje Wisły i Rudawy. Zlikwidowano tzw. Starą Wisłę na Stradomiu. Budowa Pałacu Czartoryskich, z połączenia trzech starszych kamienic

początek XX w. - w Krakowie wewnątrz partii PPS zaczynają się krystalizować lewicowe elementy podobnie jak w Warszawie i Łodzi. W cukierni "Jama Michalika" twórcy z kręgu Młodej Polski założyli kabaret znany pod nazwą "Zielony Balonik"

29 listopad 1900 r. - w dworku “Rydlówka” w Bronowicach odbyło się wesele poety Lucjana Rydla z Jadwigą Mikołajczykówną opisane w “Weselu” Stanisława Wyspiańskiego.

1901 - w Borku Fałęckim założona została fabryka sody "Libana"
Budowa secesyjnego pałacu Sztuki Towarzystwa Sztuk Pięknych wg proj. Franciszka Mączyńskiego

1902 - przebudowa dworku “Tetmajerówka” w Bronowicach

1903-06 - budowa Teatru Starego w Krakowie (proj. Franciszek Mączyński)

1905-07 - na omawianym terenie objawia się nasileniem ruchu robotniczego. Największe manifestacje i starcia z policją miały miejsce w Olkuszu, Zawierciu, Częstochowie, Krakowie
Gmach Starego Teatru im. H. Modrzejewskiej uzyskał secesyjną fasadę wg proj. Tadeusza Stryjeńskiego i Franciszka Mączyńskiego.

1906 - założenie fabryki maszyn w Grzegórzkach

1906-08 - budowa secesyjnej kamienicy Cynciela w Krakowie (proj. Ludwik Wojtyczko)

1908 - powstaje fabryka superfosforatów "Libana" w Bonarce.

1909-15 - dzięki wieloletnim staraniom prezydenta Juliusza Leo utworzono tzw. Wielki Kraków, w granicach którego znalazło się 11 podmiejskich gmin oraz odrębne dotąd miasto Podgórze. Kraków powiększył się siedmiokrotnie (z 7 do ponad 48 km²), a liczba ludności wzrosła z około 50 tys. do ponad 160 tys.

1910 - głośnym echem w całym Królestwie odbiły się krakowskie obchody 500-lecia bitwy pod Grunwaldem

1911 - budowa Collegium Physicum im. Augusta Witkowskiego w stylu pseudogotyckim

maj 1912 - sierpień 1914 - w Krakowie przebywał Włodzimierz Ilicz Lenin, który od schyłku rewolucji w Rosji przebywał na emigracji. Z Krakowa Lenin udał się do Poronina. Z Leninem ściśle współpracował Stalin, który na jesieni 1912 roku dwukrotnie przyjeżdżał do Krakowa, by omówić z Leninem węzłowe sprawy ruchu robotniczego i zadania partii bolszewickiej.

1914 - Kraków był miejscem wymarszu Legionów Polskich

16 sierpień 1914 - powstaje w Krakowie Naczelny Komitet Narodowy

początek grudnia 1914 - ciężkie walki o Kraków zakończone zostały odparciem wojsk rosyjskich

1918 - w Krakowie wcześniej niż w innych zaborach udało sie rozbroić wojska austriackie

28 październik 1918 - w Krakowie powstaje Polska Komisja Likwidacyjna

1918 - 39 - przez niemal cały okres międzywojenny dla Krakowa trwała korzystna koniunktura. Jego rola wzrosła do pozycji ponadregionalnej. Nastąpił burzliwy rozwój przemysłu, szczególnie w dzielnicach południowych i wschodnich (zakłady gumowe, wytwórnia sygnałów i urządzeń kolejowych, fabryka kabli, wytwórnia tytoniu przemysłowego, fabryka opakowań blaszanych i wiele mniejszych). powstają nowe uczelnie wyższe, a zamek na Wawelu został urządzony na nowo w duchu dawnej  świetności.

od 1919 - siedziba województwa

1919 - powstanie Akademii Górniczo-Hutniczej

1921-22 - Komisja Centralna Związków Zawodowych rozwiązała sześć oddziałów Związków Metalowców m.in. w Dąbrowie Górniczej, dwa oddziały Związku Górników, zawiesiła również oddział Związku Włókniarzy w Krakowie

5-7 listopada 1923 - wybucha strajk powszechny w Krakowie zwany powstaniem krakowskim powstały przeciwko wysokiej inflacji i drożyźnie. Garnizon krakowski został postawiony w stan gotowości bojowej, do miasta ściągnięto oddziały wojska i policji z innych województw. Drugiego dnia strajku robotnicy udali się na zgromadzenie do Domu Robotniczego, jednak gmach zastali otoczony kordonami policji i wojska. Padł rozkaz salwy do robotników. Żołnierze odmówili wykonania rozkazu, ale policja otworzyła ogień. W odwecie robotnicy zaatakowali i rozbroili oddziały policji i żołnierzy 16 pułku piechoty po czym zaczęli wznosić barykady na ulicach Krakowa. Dowódca Krakowskiego Okręgu Wojskowego gen. Czikiel, na polecenie ówczesnego ministra spraw wewnętrznych zmobilizował 8 pułk ułanów, którzy przypuścili na demonstrujące tłumy szarżę kawaleryjską. Załoga wysłanego samochodu pancernego musiała się poddać. W czasie walk kilkunastu robotników zostało zabitych, a kilkuset rannych. Ze strony wojska padło 3 oficerów i 11 żołnierzy. Było również wielu rannych. Robotnicy mimo to opanowali miasto, które znajdowało się w ich rękach przez szereg godzin. Nie opanowano jednak punktów węzłowych, jak dworzec kolejowy, poczta, czy też telegraf. W dniu 7 listopada kierownictwo PPS ogłosiło zakończenie strajku powszechnego, rozbroiło robotników z Krakowa i poradziło władzom państwowym, aby chwilowo wyprowadzić wojsko z Krakowa w celu uspokojenia robotników, co też się stało.

8 listopada 1923 - po jednym dniu od wyprowadzenia z Krakowa, wojsko został ściągnięte do miasta z powrotem

1925 - budowa klasycystycznego gmachu PKO w Krakowie (proj. A. Szyszko-Bohusz)

4 grudnia 1927 - 1 września 1939 - w Krakowie nadaje stacja radiowa o mocy 1,8 kW i długości fali 295,5 m

1928 - budowa gmachu Akademii Górniczo-Hutniczej

1931 - strajk 20 tysięcy górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim przeciw prośbie narzucenia im 15% obniżki płac. Podczas strajku doszło do licznych starć z policją, w czasie których 6 robotników zostało zabitych, a kilkudziesięciu ciężko rannych. W wyniku strajku rząd cofnął zapowiedzianą obniżkę i przedłużył obowiązującą umowę.

1932 - po raz kolejny wybucha strajk górników w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskim. Był to strajk powszechny, w którym wzięło udział prawie 40 tysięcy górników. 
Józef Mehoffer - wybitny młodopolski malarz nabył od Józefa Szujskiego dom przy ul. Krupniczej 26, który niebawem odremontował a obok założył piękny ogród

marzec 1936 - w fabryce "Semperit" w Krakowie, zatrudniającej przeważnie kobiety wybuchł strajk okupacyjny. Czołowym żądaniem robotnic była 15% podwyżka płac. Z rozkazu wojewody Świtalskiego wiec został rozpędzony. Policja dokonała najścia na teren okupowanej fabryki, które zakończyło się krwawą masakrą. Na wieść o tym robotnicy z Krakowa odpowiedzieli walkami ulicznymi. Padło wówczas 10 robotników a 20 było rannych. Wśród policjantów nikt nie zginął, zaś rannych było 26 osób.

25 marca 1936 - w Krakowie ogłoszony został strajk powszechny. W demonstracyjnym pogrzebie zabitych przez policję brało udział około 30 tysięcy osób.

1 grudnia 1937 - 4 września 1939 - w Krakowie działa druga stacja radiowa o mocy 10 kW

przed 1939 - budowa gmachu Biblioteki Jagiellońskiej i Muzeum Narodowego

1939-45 - Kraków stanowił "stolicę" okupacyjnych władz Generalnej Gubernii (GG), z gubernatorem generalnym Hansem Frankiem. W czasie okupacji urzędował on na Wawelu, a po wojnie został skazany za zbrodnie wojenne przez Międzynarodowy Trybunał w Norymberdze. Generalne Gubernatorstwo podzielono na 4 dystrykty: warszawski, lubelski, radomski i krakowski, z czego dwa ostatnie obejmowały obszar Jury wcielony do GG. Niemcy zniszczyli również pomnik A. Mickiewicza stojący w Rynku Głównym
Przy ul. Pomorskiej znajdowała się siedziba gestapo

6 listopad 1939 - w sali nr 56 Collegium Novum hitlerowcy podstępnie aresztowali 183 profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego i Akademii Górniczej, spośród których 30 zginęło w obozie koncentracyjnym w Sachsenhausen.

1941 - poszerzenie granic miasta poprzez przyłączenie 28 gmin podmiejskich. Obszar miasta wzrósł trzykrotnie (do 165 km²)

lipiec 1942 - oddział Gwardii Ludowej (GL) pod dowództwem chłopskiego rewolucyjnego pisarza Emila Dziedzica wykoleiła na stacji Płaszów pod Krakowem niemiecki pociąg jadący z materiałem wojennym na wschodni front

24 grudnia 1942 - w Krakowie oddziały GL dokonały zamachy na hitlerowskie kawiarnie

18 styczeń 1945 - wyzwolenie miasta

15 luty 1945 - w Krakowie po wojennej przerwie uruchomiona zostaje stacja radiowa o mocy 10 kW

1947-52 - na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej studiował Zdzisław Beksiński jeden z najwybitniejszych współczesnych artystów polskich. Po ukończeniu studiów do 1955 mieszkał jeszcze w Krakowie i Rzeszowie po czym przeniósł się do rodzinnego Sanoka

1949-64 - przywrócono Collegium Maius pierwotną architekturę i wystrój gotycki

po 1950 - dynamiczny rozwój miasta, dzięki rozpoczęciu budowy Nowej Huty i kombinatu metalurgicznego im. Włodzimierza Lenina (obecna Huta im. Tadeusza Sendzimira).

1951 - do Krakowa przyłączone zostają kolejne gminy w ilości 12, dzięki czemu powierzchnia miasta wzrosła do 230 km², a liczba mieszkańców osiągnęła poziom około 340 tys.

1952 - otworzenie Muzeum Historycznego Miasta Krakowa 

1953 - przeniesienie pomnika Kopernika z dziedzińca Collegoium Maius przed budynek Collegium Physicum

1954 - założenie Politechniki Krakowskiej

1955 - przeprowadzono częściową rekonstrukcję pomnika Mickiewicza zniszczonego w czasie wojny i postawiono go ponownie na Rynku Głównym

1956 - zespół "więzienia św. Michała" przekazano Muzeum Archeologicznemu. 
W tym samym roku rozpoczyna działalność "Piwnica pod Baranami". Ten krakowski kabaret powstał jako studencki klub artystyczny. Jego 
animatorem był Piotr Skrzynecki. 12 listopada 1956 r. rozpoczęły się pierwsze próby, zaś premierowy spektakl, zatytułowany "Polska Stajnia Narodowa" odbył się w połowie grudnia.

1957 - utworzenie rezerwatu “Bielańskie Skałki” w Lesie Wolskim

1959-64 - powstały nowe budynki Uniwersytetu Jagiellońskiego w pobliżu al. Trzech Wieszczów

1962 - powstaje Ośrodek Programowy Telewizji w Krakowie. Rekonstrukcja kamienicy Bonerowskiej 

1964 - w związku z jubileuszem Uniwersytetu Jagiellońskiego przy al. Mickiewicza powstało wiele nowych kolegiów uniwersyteckich: Paderevianum, Chemicum, Physicum oraz Akademia Rolnicza.

1964-78 - w Pałacu Biskupim rezydował arcybiskup metropolita krakowski, kardynał Karol Wojtyła, od 16 października 1978 papież Jan Paweł II

1965-75 - przywrócenie pierwotnego wyglądu Arsenału Miejskiego

1965 - otwarcie Hotelu "Orbis-Cracovia"

1966 - gotyckie piwnice w Wieży Ratuszowej przeznaczono na kawiarnię

1969 - otworzenie w dworku “Rydlówka” w Bronowicach Muzeum Regionalnego Młodej Polski.

1969-71 - podczas badań archeologicznych odkryto dolną część Barbakanu aż do dawnego poziomu lustra wody w fosie

od 1970 - kompleksowa odnowa zabudowy ul. Kanoniczej

l. 70-te XX w. - rozbudowa gmachu Muzeum Narodowego

1972 - powołana zostaje Krakowska Rada Nauki i Techniki mająca za zadanie programowanie, koordynowanie i analizowanie efektywności prac naukowo-badawczych.

1973 - przyłączenie do miasta dalszych 18 wsi.

1977-79 - odkrycie zabytkowych wnętrz w domu Wierzynka i urządzenie w nich wykwintnej restauracji

1978 - Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO) wpisała Stare Miasto w Krakowie wraz z Kazimierzem i Stradomiem na listę obiektów światowego dziedzictwa kultury

1979 - sensacyjne odkrycia w kamienicy Lamellego     

2-10 czerwiec 1979 - podczas wizyty w Polsce pierwszego Polaka - papieża Jan Paweł II odwiedził również Częstochowę i Kraków 

pocz. l. 80-tych XX w. - na ul. Kanoniczej natrafiono na pozostałości wczesnośredniowiecznego grodziska z X w.

8 grudnia 1981 - papież Jan Paweł II wydał Motu proprio "Beata Hedvigis", na mocy którego ustanowiona została Papieska Akademia Teologiczna, składająca się z trzech wydziałów: teologii, filozofii i historii Kościoła. PAT powstała jako kontynuacja zlikwidowanego w Uniwersytecie Jagiellońskim wydziału teologii.

1983 - odsłonięcie tablicy pamiątkowej na domu Wita Stwosza

od 1983 - w kawiarni mieszczącej się w Wieży Ratuszowej powstał Teatr Satyry "Maszkaron"

16-23 czerwiec 1983 - papież Jan Paweł II podczas swojej drugiej pielgrzymki do ojczyzny ponownie odwiedził Częstochowę i Kraków

1985 - odsłonięcie pomnika Stanisława Wyspiańskiego wg proj. Mariana Koniecznego przed gmachem Muzeum Narodowego

8-14 czerwiec 1987 - podczas wizyty papieża Jana Pawła II na Krajowym Kongresie Eucharystycznym kolejny raz odwiedza Częstochowę i Kraków

13-15 sierpień 1991 - podczas piątej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski papież odwiedził Kraków i Częstochowę

1996 - Dom Józefa Mehoffera został odremontowany i udostępniony do zwiedzania jako muzeum - oddział Muzeum Narodowego w Krakowie

kwiecień 1997 - umiera Piotr Skrzynecki - założyciel i animator Piwnicy pod Baranami, a piwniczni artyści zawieszają swoją działalność

31 maj - 10 czerwiec 1997 - na trasie siódmej już pielgrzymki papieża Jana Pawła II znalazły się po raz kolejny Częstochowa i Kraków oraz leżący już poza Jurą Sosnowiec

1998 - w dzielnicach Pychowice /podstrefa Park Technologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego/, Czyżyny /podstrefa Park Technologiczny Politechniki Krakowskiej/ i Branice /Park Przemysłowy Huty im. T. Sendzimira/ rozpoczyna działalność Specjalna Strefa Ekonomiczna w Krakowie.

W tym samym roku wznowiono zawieszoną rok wcześniej działalność Piwnicy pod Baranami i powołano Fundację "Piwnica pod Baranami", której zadaniem jest zachowanie archiwum, ocalenie piwnicznej spuścizny 
Piotra Skrzyneckiego oraz promocja artystów a także kontynuacja działalności artystycznej kabaretu

2000 - w Parku Decjusza odsłonięty został pomnik Piwnicy pod Baranami

16-19 sierpień 2002 - w trakcie ósmej (wg niektórych dziewiątej) pielgrzymki do Ojczyzny papież Jan Paweł II główną część programu prowadził w Krakowie. Tradycyjnie już nocował w pałacu biskupim, poświęcił bazylikę w Krakowie Łagiewnikach, budynek biblioteki PAT na terenie kampusu UJ, odprawił mszę na krakowskich Błoniach (2,5-3 mln wiernych), odwiedził również dom przy ul. Tynieckiej  w którym mieszkał, Rynek Główny, katedrę na Wawelu, kościół św. Floriana gdzie był wikariuszem, grób rodziców na cmentarzu Rakowieckim. 

20 maja 2004 - uroczyste otwarcie zabytkowego Ogrodu Mehoffera, zrekonstruowanego wg projektu dr Zofii Malinowskiej po niemal sześćdziesięciu latach. Otwarcia dokonał Ryszard Mikliński, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury, Generalny Konserwator Zabytków. 

6 października 2009 - Muzeum Narodowe w Krakowie podpisało umowę z Przedsiębiorstwem Rewaloryzacji Zabytków w Krakowie SA – wykonawcą prac budowlanych Projektu „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej w Muzeum Narodowym w Krakowie”. „Europejskie Centrum Numizmatyki Polskiej” to realizowany przez Muzeum Narodowe w Krakowie projekt obejmujący remont XIX-wiecznego Pałacyku Czapskich i stworzenie w nim stałej ekspozycji oraz zaplecza badawczego i edukacyjnego poświęconego numizmatyce. Jego głównym celem jest ponowne, po wielu latach, udostępnienie szerokiej publiczności najlepszej na świecie kolekcji polskich monet, medali i banknotów. Zakończenie projektu jest przewidziane na 2013 r.

3 września 2010 - otwarcie Galerii Sztuki Polskiej XIX w. w Sukiennicach po 3-letnim remoncie i modernizacji (l.2007-2010).

16 września 2010 - uroczystość włożenia dokumentów i osadzenie kuli na budynku Sukiennic, jako zakończenie konserwacji elewacji. W uroczystości uczestniczyli m.in. Wojewoda Małopolski Stanisław Kracik oraz Prezydent Miasta  Krakowa Jacek Majchrowski 

1 października 2010 - zamknięcie „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej" w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka

1 luty 2011 - po czteromiesięcznej przerwie spowodowanej koniecznością przeprowadzenia remontu w wyniku powodzi w 2010 r. ponownie otwarta została Galeria „Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej” w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka przy ul. Kanoniczej 17

Zobacz także