KORZKIEW

Wieś położona w głębokiej dolinie Korzkiewki, zwanej też Podsłowiczem w gminie Zielonki. Dzięki odbudowie zamku będącego jeszcze do niedawna w ruinie oraz zagospodarowaniu parku podworskiego jako Korzkiewskiego Parku Kulturowego wieś stała się miejscem licznych imprez plenerowych, spotkań, konferencji itp.

We wsi początek bierze zielony szlak Smroków-Korzkiew i niebieski rowerowy do Parkingu przy Latarni Twardowskiego a przez Korzkiew przebiega niebieski szlak pieszy Przybysławice-Mników i okrężny czerwony rowerowy

Nazwę wsi w dokumentach historycznych pisano różnie, m.in.: Corzkiew, Korzkyew, Korzkwa, Corzkwia, co oznaczało kielnię, jednak początkowo to nazewnictwo dotyczyło wyłącznie wzgórza z zamkiem.

poł. XIV w. - pierwsze wzmianki o wsi, ale prawdopodobnie już wcześniej w czasach przedhistorycznych prawdopodobnie stał tu jakiś gród. Sama wieś dająca początek stałemu osadnictwu powstała prawdopodobnie w XIV w. 

1352 - Jan Zaklikowski herbu Syrokomla podsędek krakowski [Zaklika de Korzekwa był wymieniany przez Długosza jako rycerz spod Grunwaldu - przyp. autora] nabył wzgórze Korzkiew od właścicieli sąsiednich Przybysławic, Jaczka i Steynsa [wg Józefa Partyki w przewodniku "Ojcowski Park Narodowy" w tym roku błędnie miało miejsce zdarzenie odwrotne bowiem kupno wsi przez Jaczka i Steysa od Syrokomlitów - przyp. autora]

2 poł. XIV w. - prawdopodobnie Jan Zaklikowski herbu Syrokomla buduje murowano-drewniany zamek (wieżę mieszkalno-obronną) a we wsi funduje drewniany kościół i przenosi tu swoją siedzibę rodową z pobliskiego Białego Kościoła. Dolny odcinek doliny Prądnika wchodził w skład klucza korzkiewskiego składającego się z 9 wsi m.in. Prądnika Korzkiewskiego, Białego Kościoła, Grębynic i Korzkwi

1388 - w dokumentach wymieniany jest burgrabia korzkiewski Maciej, co stanowi pierwsze pośrednie potwierdzenie już o funkcjonowaniu w tym czasie zamku, będącego własnością Korzekwickich

koniec XIV w. - pierwszym znanym dziś starostą pobliskiego zamku w Ojcowie był Jaśko z Korzkwi [Jan z Korzkwi - przyp. autora] (z Koscow)

połowa XV w. - dawniej przypuszczano, że w tym wieku doszło do przebudowy drewnianego zamku w murowaną warownię, jednak po badaniach rozpoznawczych bardziej prawdopodobna wersja to dostawienie w tym okresie do muru obronnego czworobocznych baszt

1486 - Barbara córka Stanisława z Korzkwi herbu Syrokomla sprzedała zamek i majątek korzkiewski chorążemu przemyskiemu Stefanowi Świętopełkowi z Irządz, który z kolei odsprzedał zamek Piotrowi Krupce, mieszczaninowi i patrycjuszowi krakowskiemu, który rozbudowuje zamek. Po śmierci Piotra klucz korzkiewski został sprzedany przez jego synów Piotrowi Zborowskiemu [wg Józefa Partyki pod koniec XV w. po śmierci Krupki kluczem korzkiewskim podzielili się syn Piotr i córka Barbara, żona Mikołaja Jaskiera, uczonego krakowskiego - przyp. autora]

XVI w. - zamek służył jako schronienie przed grasującymi w okolicy rozbójnikami, a później jako zamek myśliwski

1572-1652 - zamek i klucz korzkiewski przeszły w ręce rodziny Ługowskich. Ksiądz Szymon Szaniawski-Ługowski, proboszcz miechowski, nabyte dobra przekazał swym braciom: Stanisławowi i Janowi Ługowskim h. Lubocz.

2 połowa XVI w. - przebudowa lub wzniesienie nowego zamku w stylu renesansowym. Niestety do dziś dokładniej nie wiadomo z czyjej fundacji była przeprowadzona ta przebudowa jednak obecnie sądzi się, że inicjatorem renesansowej przebudowy byli Szymon Ługowski oraz jego siostrzeniec Stanisław.

1587 - pod Korzkwią miało miejsce zwycięskie starcie wojsk hetmana Jana Zamoyskiego ze zwolennikami arcyksięcia austriackiego Maksymiliana, pretendenta do tronu polskiego

1 poł. XVII w.[1 poł. XVIII w. - przyp. autora] - w Korzkwi znaleziony został skarb składający się z ok. 800 monet rzymskich (o łącznej wadze 2783 g) pochodzących z okresu Nerona (54-68 r.) do Kommodusa (180-192 r.) (najmłodsza bita była w 188 r.), które w większości zostały przetopione później w kufel. 188 najlepiej zachowanych denarów wtopiono w naczynie. Dziś kufel znajduje się w Muzeum Narodowym w Poznaniu, a o jego pochodzeniu informuje napis - dystych łaciński umieszczony na pokrywie naczynia, który w przekładzie polskim brzmi:
"silny oracz orząc pole w Korzkwi, wyorał pługiem to bogactwo, z którego jest dzban. Dawna Fortuno będę cię już pił z pełnego dzbana, nie szukana długo, chociaż mi jako dawno wpływasz"

1623 - budowa murowanego kościoła parafialnego z fundacji ówczesnego właściciela miejscowości - Aleksandra Ługowskiego [Józef Partyka przypisuje tę fundację Szymonowi Ługowskiemu - przyp. autora] w miejsce wcześniejszej drewnianej świątyni

1651 - po bezpotomnej śmierci Aleksandra Ługowskiego klucz korzkiewski wraz z zamkiem przechodzi w posiadanie rodziny Jordanów

1655-57 - zamek w Korzkwi prawdopodobnie uległ zniszczeniu w wyniku najazdu szwedzkiego

koniec XVII w. - okoliczne wsie i zamek korzkiewski przeszły w ręce Jordanów h. Trąba zapewne w drodze koligacji rodzinnych, bowiem wnuczka Stanisława Ługowskiego wyszła za Mikołaja Jordana, podkomorzego krakowskiego

1720 - po blisko 70-letnim okresie zniszczenia Michał Stefan Jordan z Zakliczyna, jeden z największych magnatów Małopolski i wojewoda bracławski podjął się odbudowy zamku. Podobno w salach zamkowych gościł on króla Augusta III Sasa, który przybył tu na łowy celem pojednania się z Michałem Jordanem, który był przeciwnikiem dynastii saskiej.

1741 - klucz korzkiewski przechodzi w ręce syna Michała - Adama Jordana

1755 - Teodor Wessel, późniejszy podskarbi wielki koronny nabył Korzkiew od Adama Jordana. Niestety z powodu zaciągnięcia wielu długów posiadłość tą Wessel często zmuszony był wypuszczać w krótkoterminowe dzierżawy przez co klucz korzkiewski zaczął często zmieniać swoich właścicieli

1776 - Eliasz z Granowa Wodzicki, starosta krakowski i stopnicki nabył Korzkiew dla swego brata Jakuba, który na jakiś czas zamieszkał w zamku i osobiście zarządzał dobrami. Po śmierci Jakuba Wodzickiego wdowa, Eleonora z Dembowskich Wodzicka opuściła zamek przenosząc się do dworku wybudowanego u stop wzgórza zamkowego, co w sposób bezpośredni przyczyniło się do upadku zamku

XIX w. - zamek znajdował się już w ruinie zaś przy kościele parafialnym powstaje plebania i organistówka

ok. 1820 - u podnóża wzgórza zamkowego założony zostaje rozległy dworski park angielski

1847 - kolejnym właścicielem Korzkwi stał się dr Józef Seldmeyer, później Bogumił Stempiński

po 1858 - odbudowa kościoła parafialnego po pożarze dachów i wieży

1882 - Bogumił Stempiński sprzedał Korzkiew Julianowi Wieliczko

1883 - Korzkiew nabył Paweł Bystry Badeni, który częściowo odnowił zamek i zamienił go w spichlerz, którego funkcję pełnił do pocz. XX w.

1897 - w wyniku parcelacji klucza korzkiewskiego przeszedł on w ręce dwóch rodzin: Giustinianich i Guzińskich. Guzińscy utrzymali majątek korzkiewski do lat 50-tych XX w.

koniec XIX w. - odnowiony został park dworski wg dawnego układu kompozycyjnego

pocz. XX w. - zamek posiadał zadaszenie oraz wiele elementów wyposażenia i detali architektonicznych (m.in. profilowane i polichromowane stropy kasetonowe, kominek i portale)

ok. 1915 - prawdopodobnie w tym roku Rosjanie założyli tu szkołę

l. 20-te XX w. - z zamku usunięto dach przez co zaczął popadać w coraz większą ruiną

30 czerwca 1944 - grupa egzekucyjna oddziału partyzanckiego BCH pod dowództwem Jana Pieńkowskiego "Mohorta" wykonała wyrok śmierci na agentach gestapo we wsiach: Brzozówka, Korzkiew oraz Biały Kościół

1967 - z inicjatywy prof. dr hab. Jerzego Małeckiego powstał Komitet dla Badań i Zabezpieczenia Zamku w Korzkwi, który przyłączył sie do Krakowskiego Oddziału PTTK. Komitet postawił sobie za główny cel całkowitą odbudowę zamku na podstawie zgromadzonych materiałów ikonograficznych. 

1967-74 - Komitet dla Badań i Zabezpieczeina Zamku w Korzkwi dokonał odgruzowania ruiny, przykrył założenie prowizorycznym dachem i odrestaurował część piwniczną oraz parter. Komitet wykupił i zabezpieczył park zamkowy, odtworzył dawne ścieżki spacerowe i mostki na potoku Korzkiewka

1968-70 - na zamku przeprowadzone zostało rozpoznanie archeologiczne prowadzone przez archeologów  Magdalemę Mączyńską i Romualdę Lelek oraz przez historyka architektury Waldemara Niewaldę

1997 - Jerzy Donimirski, nowy właściciel zamku podjął się odbudowy twierdzy i zagospodarowania okolicy. Odbudowany został w znacznej mierze zamek i zagospodarowany został park, które wspólnie stanowią Korzkiewski Park Kulturowy. 

Warto zobaczyć:

Nad wsią góruje kościół parafialny św. Jana Chrzciciela. Obok kościoła znajduje się XIX-wieczna plebania i organistówka. Przed tymi budynkami założono ogród kwiatowy, dalej sad. Za świątynią usytuowany jest cmentarz parafialny.

Na wzgórzu we wsi znajduje się zamek obecnie pięknie odrestaurowany i zamieniony na ekskluzywny hotel.

U podnóża wzgórza zamkowego rozciąga się Korzkiewski Park Kulturowy o pow. ok. 6 ha obejmujący m.in. liczne pomniki przyrody , starodrzew i piękne okazy dereni. Tu również znajdują się fundamenty dworskich zabudowań, które zostaną odsłonięte i wyeksponowane. 

Górna część dol. Korzkiewki pod Smardzowicami stanowi enklawę Ojcowskiego Parku Narodowego.

We wsi znajduje się też budynek szkoły, którą założyli tu prawdopodobnie Rosjanie w 1915 r. Obecny jej budynek wykorzystuje częściowo fundamenty pierwotnego i sam nawiązuje stylistyką do czasów założenia placówki. Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że w szkole tej znajduje się "Kronika szkolna - ciąg dalszy", w której pierwszy zapis datowany jest na 30 IX 1935 r.

Zobacz także