KARNIOWICE K. TRZEBINI

Wieś w gminie Trzebinia położona na tzw. Wyżynce Karniowickiej (fragment Pagórów Myślachowickich) na wschód od Trzebini i na północ od Dulowej. Komunikacja ZKKM Chrzanów (kursy z Chrzanowa do Psar), prywatne busy (kursy z Chrzanowa do Psar) i ewentualnie na południe od miejscowości stacja PKP Dulowa.

Przez wieś biegnie żółta piesza ścieżka dydaktyczna.

2 poł. XIX w. - miejscowość znana wśród geologów ze względu na skałę zwaną martwicą karniowicką

ok. 1870 - krakowski botanik Marian Raciborski zidentyfikował tą formację jako martwicę, czyli rodzaj wapienia powstającego na zimno w pobliżu wodospadów

19 lipca 2003 - ks. bp. Jan Szkodoń dokonał poświęcenia kaplicy i kurhanu

Warto zobaczyć:

Ulica Głogowa i dalej ścieżki wśród pól prowadzą w kierunku wschodnim od zabudowań wsi do odkrywek skały zwanej Martwicą Karniowicką, stanowiącej unikat w skali geologicznej. Drugie ciekawe stanowisko martwicy znajduje się w pobliskim lesie Wyrąb.
Znakomity krakowski botanik Marian Raciborski około 1870 r. zidentyfikował tą formację jako martwicę, czyli rodzaj wapienia powstającego na zimno w pobliżu wodospadów. Najnowsze badania wskazują jednak, ze jest to raczej trawentyn, którego sedymentacja nastąpiła na przełomie karbonu i permu, około 280 mln lat temu. Skały tej nie zobaczymy w żadnym innym miejscu na Ziemi. Martwica karniowicka jest słodkowodnym wapieniem, o tyle niezwykłym, że tylko niecałe 3% wapieni na świecie powstawało nie w jakimkolwiek morzu, lecz w wodach słodkich. Proces sedymentacji, czyli osadzenia się na powierzchni skorupy ziemskiej, pod wpływem siły ciężkości, materiałów niesionych przez wody płynące, lodowce, wiatr, albo rozpuszczonych lub zawieszonych w wodzie prowadzi do powstawania skał osadowych. Spekuluje się, że proces ten dla występującej w Karniowicach skały miał miejsce w strefie brzegowej, być może w pobliżu gorących źródełek towarzyszących wulkanom, otoczonych zaroślami podobnej do skrzypu Lilpopia raciborski. Za tą teorią przemawiają licznie tu występujące skamieniałe szczątki tej rośliny. Ponadto w skale znajdziemy szczątki sinic, glonów oraz ślimaków. 
Zasadniczo skała jest masywna, porowata o strukturze zrostkowej. Istnieje kilka teorii, tłumaczących powstanie wszystkich możliwych jej odmian, gdyż skała jest po części laminowana. Spotyka się ją od rejonu szybu wschodniego byłej kopalni Siersza po skraj Filipowic. Najciekawsze odsłonięcia martwicy znajdują się na wschód od Karniowic, na Wyżynce Karniowickiej, oraz w lesie Wyrąb, z którego wypływa potok Dulówka. Tu przy południowo - wschodniej, szczytowej części doliny znajduje się odkrywka wysoka na kilka metrów, gdzie można zaobserwować ciekawe przejścia od laminowanych do zrostkowych form martwicy.

W południowo-zachodniej części wsi znajduje się nowoczesny cmentarz w formie kurhanu - pierwsza tego typu budowla w Europie. Nowoczesny obiekt, powstający od 2003 r. z inicjatywy proboszcza, ks. Stanisława Fijałka, jest budowlą w formie kopuły liczącej 16 metrów wysokości i 26 metrów średnicy, o konstrukcji żelbetonowej, przykrytej ziemią, na której rośnie trawa. Na szczycie stoi metalowy krzyż (rurowy), który spełnia funkcję wentylacji kurhanu. Wewnątrz znajduje się kaplica o powierzchni 200 m², a na dwóch poziomach przygotowano miejsce spoczynku wiecznego dla około 2,5 tys. zmarłych. Szczyt kopuły zdobi okno w kształcie gwiazdy. Przedsięwzięcie łączy elementy starożytne z nowożytnymi i stanowi skrzyżowanie katakumb, krypt królewskich i średniowiecznego kurhanu z nowoczesną metodą balsamacji zwłok i systemem komputerowym obsługującym całość. W specjalnych wnękach na ścianie kaplicy pogrzebowej będą składane najpierw trumny z zabalsamowanymi ciałami, a później urny z prochami. Przez zastosowanie tzw. tanatopraksji (techniki mineralizacji ciał zmarłych) zapobiega się ich rozkładowi. Po okresie ok. 4 lat rozsypują się w proch, po czym są umieszczane w niewielkich urnach. Dzięki idei takiego pochówku prochy ciał całej rodziny mogą być zgromadzone w jednym grobowcu i mogą tam pozostać nawet przez ponad 500 lat.

W czasie budowy kurhanu dużo fizycznej pracy społecznie wykonali parafianie, podobnie społecznie wykonali swoje prace inżynierowie - projektanci i konstruktorzy. 19 lipca 2003 roku poświęcenia kaplicy i kurhanu dokonał ks. bp. Jan Szkodoń. Kurhan w założeniu stanowi Rodzinny Ośrodek Pamięci Zmarłych. [informacja za serwisem www.trzebinia.pl - przyp. autora]

Zobacz także