IT-JURA.PL
   Główna | Wstecz | Mapa | Startowa | Ulubione | Szukaj      
 
Blachownia - rys miejscowości

BLACHOWNIA

Miasto w pow. częstochowskim (10 200 mieszk. w 1998) położone na Progu Herbskim na zachód od Częstochowy nad Stradomką. Zakłady elektrometalurgiczne. Zalew "Blachownia" - Ośrodek Sportów Wodnych, OSiR. PKS, PKP. Na stacji PKP Blachownia bierze początek niebieski pieszy Szlak Rezerwatów Przyrody. Ze względu na położenie miasta otoczonego lasami - obecnie miejscowość wypoczynkowa. Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury, zespoły folklorystyczne: „Cisianki” i „Blachowianki”.

XV w. - istniała tu kuźnica żelaza na Stradomce

1531 - król Zygmunt Stary wydał przywilej dla Błażeja Łojka, zatwierdzający prawo do prowadzenia przez niego kuźnicy. Prawo prowadzenia kuźnicy było już wcześniej przyznane Łojkowi przez starostów krzepickich. Prawdopodobnie jeden z Łojków zbudował niewielką kuźnicę na terenie dzisiejszej Blachowni.

Ok. 1607 - starosta krzepicki i olsztyński oraz marszałek wieki koronny Mikołaj Wolski h. Półkozic wykupił od Łukasza Łojka kuźnicę na terenie obecnej Blachowni i założył przy niej dużą jak na ówczesne czasy wytwórnię drutu i blach od czego powstała nazwa miejscowości.

1619 - 2 poł. XVIII w. - funkcjonowanie wytwórni drutu i blach okrzykniętej najnowocześniejszym tego typu obiektem w całej Rzeczypospolitej. W skład kuźnicy, zajmującej się hutnictwem i produkcją wyrobów żelaznych, wchodziły blacharnia na terenie dzisiejszej Blachowni oraz druciarnia na terenie dzisiejszych Łojek

1630 - wg danych z tego roku miejscowa kuźnica wytwarzała około 800 wozów żelaza rocznie. Mikołaj Wolski wydzierżawił kuźnicę Łojkom, którzy z tego tytułu płacili mu czynsz w wysokości 1300 złotych rocznie

1633 - miejscową kuźnicę wizytował król Władysław IV Waza

1683 - przez Blachownię przejeżdżał król Jan III Sobieski w drodze na Wiedeń

1795 - w wyniku III rozbioru Polski Blachownia znalazła się w granicach zaboru pruskiego

1815 - dzięki ustaleniom Kongresu Wiedeńskiego Blachownia została włączona w obszar Królestwa Polskiego

1827 - ówczesna wieś Blachownia liczyła 16 domów mieszkalnych i 104 mieszkańców 

1834 - Bank Polski zawarł umowę z ówczesnym dziedzicem Blachowni, Lemańskim na budowę nowoczesnej huty. Bank miał prawo bezpłatnej eksploatacji zakładu przez okres 15 lat, a przez dalszych 5 lat – za częściową odpłatnością.

1835-37 - budowa zakładu hutniczego - Huta "Blachownia" - obejmującą dwa nowoczesne wielkie piece, odlewnię, kuźnię, sieć kopalń rudy żelaza oraz fabrykę blachy i naczyń blaszanych, gdzie zastosowano jedną z pierwszych w Polsce maszyn parowych wyprodukowanych w Żarkach. Przy hucie stale rozwijała się niewielka jeszcze osada a wraz z budową huty wzniesiono osiedle mieszkaniowe dla sprowadzonych z zewnątrz specjalistów

1838 - miejscowa huta zatrudniała 74 pracowników, nie licząc załóg okolicznych kopalń rudy. Wytwarzała ona 
wówczas 31 tys. cetnarów ( tj. około 150 ton ) żelaza rocznie

1850 - w wybudowanym wraz z hutą osiedlu mieszkały już 3 rodziny „oficjalistów” czyli urzędników oraz 17 rodzin „fabrykantów” czyli pracowników fizycznych huty

23 maja 1863 - przez pobliskie Trzepizury przemaszerował powstańczy oddział płk. T. Cieszkowskiego w drodze z Mrzygłodu w kierunku Działoszyna

po 1863-64 - po powstaniu styczniowym właścicielami Blachowni zostali rosyjscy następcy tronu

1897 - zakład hutniczy w Blachowni przeszedł pod zarząd berlińskiego koncernu Laura und Königshütte. Do czasu I wojny światowej ( 1914-1918 ) w zakładzie tym zatrudniano około 1.200 robotników.

1900 - spis z tego roku ujawnia 229 mieszkańców wsi i 463 mieszkańców osiedla fabrycznego

1901 - po zlikwidowaniu wielkich pieców w tym roku Huta "Blachownia" pracowała jako emaliernia i odlewnia

1905 - po wielu latach starań oddano do użytku linię kolejową prowadząca przez Blachownię a łączącą Częstochowę z Herbami w Prusach

1914-18 - w okresie I wojny światowej na okolicznych terenach działała Polska Organizacja Wojskowa, prowadząca podziemną walkę na rzecz odzyskania niepodległości

po 9 listopada 1918 - w Hucie "Blachownia" powstaje rada robotnicza jako wynik ruchów rewolucyjnych targających całym regionem i krajem

1924-27 - budowa kościoła parafialnego

1933 - Blachownia – wieś i osada fabryczna – liczyły razem 1.182 mieszkańców

październik 1939 - Blachownia na mocy dekretu Hitlera weszła w skład rejencji opolskiej w III Rzeszy natomiast pobliska Częstochowa stała się miastem nadgranicznym Generalnej Guberni

1939-45 - w czasie II wojny światowej w rejonie Blachowni działał oddział Armii Krajowej ,, Brzoza”

po 1945 - po II wojnie światowej odlewnia i emaliernia w Blachowni działała nadal jako Zakład Elektro-Metalurgiczny. Zakład ten został w tym czasie gruntownie przebudowany. W wyniku prywatyzacji zakładu powstała działająca aktualnie spółka „Ema-Blachownia” SA.

1950 - rozpoczęto budowę nowoczesnego osiedla mieszkaniowego, przeznaczonego dla pracowników odlewni oraz dla górników rud żelaza z okolicznych kopalń

1959 - Blachownia uzyskuje status osiedla

1967 - szybko rozwijające się osiedle wraz z przyłączonymi okolicznymi wioskami ( Błaszczyki, Brzózka, Gać, Ostrowy, Ottonów, Trzepizury) uzyskało prawa miejskie

1993 - na terenie gminy Blachownia utworzony został Obszar Chronionego Krajobrazu „Rozlewisko Górnej Stradomki”

Warto zobaczyć:

Kościół parafialny p.w. MB Królowej Polski i św. Michała Archanioła z 1924-27 r.

Pałacyk myśliwski z 1870 r., zbudowany dla wielkiego księcia Mikołaja Romanowa, rosyjskiego następcy tronu

Budynek Urzędu Stanu Cywilnego - d. stacja kolejowa

Szpital z pocz. XX w. przy ul. Bema.

Drewniana leśniczówka z ok. 1920 r. przy ul. Żwirki i Wigury

Przy tej samej ulicy znajdują się zabudowania Huty "Blachownia" murowane z 1834 r., rozbudowane w 1878 i XX w.

Pomnik poświęcony mieszkańcom Blachowni poległym i pomordowanym w okresie II wojny światowej

Charakterystyczna stara zabudowa miasta jest lub do niedawna była reprezentowana przez:

  1. domy drewniane :
  • ul. Biegańskiego 2 - ok. 1910 r.
  • d. ul. Dzierżyńskiego 97 - z 1926 r.
  • ul. Kopernika 7 - z 1925 r.
  • ul. Kościuszki 4 - ok. 1910 r. 
  • ul. Kościuszki 9 - z przeł. XIX i XX w.
  • ul. Lubliniecka 2 - z 1912 r.
  • ul. Lubliniecka 7 - z pocz. XX w.
  • ul. Malicka 6 - z pocz. XX w.
  • ul. Pocztowa 12 - z ok. 1920 r.
  • ul. Zawadzkiego 25 - z przeł. XIX i XX w.
  • ul. Zawadzkiego 64 - z 1923 r.
  • ul. Żwirki i Wigury 9 - z ok. 1920 r.
  1. zagrodę przy ul. Malickiej 7 z 1914r. w skład której wchodzą:
  • dom drewniany
  • murowana obora i
  • drewniana stodoła
  1. domy murowane:
  • ul. M. Curie-Skłodowskiej 11 - z 1920 r.
  • ul. 1 Maja 10 - z pocz. XX w.

Pomniki przyrody. Są to m.in.: wiąz górski i dąb czerwony rosnące obok Urzędu Stanu Cywilnego przy ul. Sienkiewicza (nr 5/26 - 1994 i nr 5/27 - 1994). Pozostałe drzewa rosną w lasach leśnictwa Herby wokół miasta. Są to pojedyncze drzewa w tym: 3 dęby  szypułkowe (nr 5/25 - 1959, nr 5/241 - 1996 i nr 5/245 - 1996), 2 buki pospolite (nr 5/240-1996 i nr 5/242-1996) oraz po jednym okazie lipy drobnolistnej (nr 5/243-1996) i klonu jaworu (nr 5/244-1996).

Budynek straży granicznej i karczmy w Trzepizurach

W lesie na północ od Blachowni Str. pozostałości nieczynnej kopalni a na wschód od niej hałda

W północnej części miasta na Stradomce rozlewa się 56-hektarowy Zalew Blachownia z wypożyczalnia sprzętu pływającego i strzeżone kąpielisko, boisko do piłki plażowej oraz amfiteatr

Obszar Chronionego Krajobrazu „Rozlewisko Górnej Stradomki”, utworzony w 1993 r. na terenie 100 ha. Obejmuje lasy, torfowiska i łąki. 
Można tu spotkać m. in. jelenia, łosia, żmiję zygzakowatą, gniewosza plamistego, zaskrońca, padalca, rzekotkę, traszkę i pazia królowej Na obszarze tym gnieździ się około 70 gatunków ptaków, m. in. perkozy dwuczube i rdzawoszyje, bąki, łyski, trzciniaczki, świerszczaki, pliszki, łozówki, derkacze, rudziki, świstunki, sikory sosnówki, kruki, puszczyki, myszołowy, jastrzębie, zięby i gile. 
Do ciekawszych przedstawicieli świata roślin należą: orlik pospolity, grążel żółty, rosiczka okrągłolistna, naparstnica, mieczyk dachówkowaty, storczyk i widłaki.


Rys. Herb Blachowni

powiększ
Fot. Zbigniew Bereszyński - Blachownia. Kościół parafialny p.w. Matki Boskiej Królowej Polski i św. Michała Archanioła

powiększ
Fot. Zbigniew Bereszyński - Blachownia. Kościół parafialny

powiększ
Fot. Zbigniew Bereszyński - Blachownia. Budynek Urzędu Miasta

Zobacz także

kościół parafialny 

Szlak Rezerwatów Przyrody

Herby
Żarki
IT-JURA.PL - serwis jurajski
Początek strony Copyright © 2000-2011 Dariusz Orman | Autor | Kontakt Początek strony