CHRZANÓW - kościół św. Mikołaja

Już w l. 1325-28 w rejestrach świętopietrza wzmiankowany jest pleban chrzanowski Bartłomiej, który wpłacił ze swej parafii sześć grzywien, niemniej początki tej parafii sięgają zapewne XIII w., kiedy to należała do dekanatu oświęcimskiego. Od 1340 r. powstał nowy dekanat nowogórski, do którego parafia w Chrzanowie została przyłączona. W 1961 r. utworzony został odrębny dekanat chrzanowski.

Najstarsze zachowane do dziś elementy murowanego kościoła pochodzą z połowy XIV w. Później w XVI w. do gotyckiej budowli od południa nieznany fundator dobudował kaplicę, zaś w 1641 r. od północnej strony ówczesny dziedzic miasta i kasztelan biecki Andrzej Samuel Dębiński dobudował kaplicę św. Stanisława. W 1646 r. kościół uległ pożarowi podobnie jak później w 1726 i 1748 r.

Obecna bryła nawy pochodzi z przebudowy z l. 1912-14 r. dokonanej z inicjatywy proboszcza ks. Jakuba Kamieńskiego wg projektu arch. Stanisława Oszackiego.

Z pierwotnego kościoła z XIV w. pozostało obecnie jedynie gotyckie prezbiterium ze skarpami i ostrołukowymi oknami. 

Od północy do nawy kościoła przylega przepiękna barokowa kaplica św. Stanisława pochodząca z 1641 r. 

Koło kościoła stoi dzwonnica z XVIII  w. [wg niektórych źródeł z XIII w.]

W kościele najwartościowsze zabytki to: wczesnorenesansowy spiżowy świecznik z 1598 r., gotycka monstrancja z XV w. i wczesnobarokowa łódka na kadzidło 

Pod kościołem znajdują się cztery krypty (u wejścia buli chowani wybitni mieszczanie np. Jan Wartała Wartalski, Franciszek Wolny)

Protokół wizytacyjny z r. 1595 wymieniał cztery ołtarze św. Mikołaja, Matki Bożej, św. Anny, Bożego Ciała. W murze otaczającym kościół w XVI w. były cztery furtki a w zachodniej części dziedzińca kościelnego była kaplica św. Rocha, istniejąca jeszcze w roku 1783 oraz drewniana dzwonnica z trzema dzwonami.

Zobacz także