JASKINIA ZEGAR

Jaskinia znajduje się koło Smolenia i Strzegowej w Skałach Zegarowych, kilka metrów powyżej dna Doliny Wodącej. Jedna z najbardziej znanych jaskiń w Paśmie Smoleńsko-Niegowonickim. Nad J. Zegar przy wierzchołku skały wejście do Jaskini Jasnej koło Smolenia.

Jest to jaskinia pozioma w głównej części obszerna. Korytarzyk prowadzący z sali do drugiego otworu miejscami niski. Środkowy korytarzyk bardzo ciasny. Obecnie wejścia jaskini zostały zabezpieczone kratami.

Do wnętrza jaskini prowadzą trzy otwory rozrzucone w skałach na długości 25 metrów. Główny zachodni korytarz doprowadza do komory o długości ponad 20 metrów. W jej wstępnej części widać wyraźny lej  powstały z powodu eksploatacji namuliska. W tym miejscu jaskinia rozgałęzia się i na wschód biegnie niski korytarz przechodzący w małe salki doprowadzający ostatecznie do drugiego (wschodniego) otworu. W środkowej części wspomnianego korytarza łączy się z nim poprzez zaciski korytarz środkowy prowadzący z trzeciego (środkowego) otworu. Korytarz ten jest bardzo ciasny i kręty a połączony z jaskinią został dopiero w 1990 r. zwiększając tym samym jej długość łączną z 95 metrów do obecnych 155 metrów. Ze względu na łatwą dostępność jaskinia została niemal doszczętnie pozbawiona nacieków, niemniej ciekawostką jest występująca tu duża kaskada z mleka wapiennego na północnej ścianie komory przypominająca kształtem [przynajmniej autorowi serwisu] głowę słonia z zawiniętą trąbą. Namulisko w korytarzu zachodnim i komorze gliniaste a w korytarzu wschodnim zalega gruz.

Jaskinia jest znana od dawna a dzięki swojej tajemniczości i znaleziskom wokół niej w regionie krąży związane z nią podanie ludowe z XIX w. jakoby w wigilię nocy świętojańskiej i Bożego Narodzenia jakiś zegar wydzwaniał w niej godziny. Dzięki temu podaniu jaskinia i skały w których się znajduje zyskały swą nazwę. 
Około 1846 r. z jaskini wywieziono duże ilości namuliska w celu użyźnienia okolicznych pól. W wydobytych pokładach znaleziono dużo kości, krzemieni i fragmentów ceramiki glinianej. Pierwszą wzmiankę o J. Zegar zamieścił W. Jastrzębowski w 1853 r. natomiast pierwszy dość ogólny plan jaskini sporządził P. Przesmycki już w 1908 r. Inwentaryzacji (bez środkowego korytarzyka) dokonał K. Kowalski w 1949 r. Środkowy korytarzyk eksplorowany był dopiero w latach 70- tych XX w. przez M. Czepiela i później (1983) przez D. i W. Domagałów, aby ostatecznie połączenia korytarzyka z jaskinią Zegar dokonali A. Kurek i O. Paul w dniu 2 lipca 1990 r. 

W 1997 r. rozpoczęto tu prowadzenie badań paleozoologiczno-archeologicznych. Zebrany materiał mimo częściowej dewastacji jaskini w XIX i częściowo w XX w. okazał się bardzo interesujący. W świetle tych badań udało się ustalić, iż jaskinia i jej przedpole były zamieszkiwane przez człowieka kilkakrotnie. Najstarsze ślady człowieka pochodzą co najmniej z paleolitu sprzed ok. 50-60 tys. lat (wyroby krzemienne kości i kły niedźwiedzia jaskiniowego, lwa jaskiniowego, hieny, jelenia, renifera itd. ) Później przed jaskinią pojawił się człowiek neolityczny (fragmenty naczyń glinianych i wyrobów krzemiennych), ludność kultury przeworskiej (III-IV w.) oraz ludy średniowieczne (XIV w.). Docelowo w jaskini zostanie zlokalizowana stacja badawcza Uniwersytetu Śląskiego.

Długość: 155 m

Zobacz także