KURÓW k. Wielunia

Być może, że właśnie to grodzisko stanowi pozostałość po najstarszym i najsilniejszym w regionie ośrodku plemiennym, który później mógł zostać przeniesiony do Rudy.

Grodzisko znajduje się w odległości około 2,5 km na północny zachód od Kurowa, po prawej stronie prowadzącej z Kurowa drogi gruntowej. W jego obrębie wznoszą się ruiny opuszczonego gospodarstwa rolnego. Mimo zniwelowania umocnień, miejsce to jest nadal znane w okolicy i oznaczane na mapach jako „Grodzisko”. 

Rozległe (28 ha) grodzisko typu nizinnego z wczesnego okresu epoki żelaza (okres halsztacki, VII-V w. p.n.e.), usytuowane wśród dawnych mokradeł nad rzeką Pyszną; pozostałość osady obronnej ludności kultury łużyckiej; obiekt wskutek orki obecnie niemal całkowicie zniwelowany, widoczne nikłe resztki wału otaczającego osadę.

Gród w Kurowie stanowił centrum wydzielonego zespołu osadniczego, o czym świadczy istniejące w rejonie wsi skupisko cmentarzysk ciałopalnych kultury łużyckiej, datowane na ten sam okres co grodzisko. Gród został zniszczony przypuszczalnie przez Scytów w V w. p.n.e.

Grodzisko w Kurowie stanowi przykład nizinnego założenia obronnego ze schyłkowego okresu kultury łużyckiej. Gród, o powierzchni 28 ha, był położony na niewielkim wzniesieniu wśród rozległych, moczarowatych ( obecnie zmeliorowanych ) łąk nad rzeką Pyszną. Intensywna eksploatacja rolnicza terenu spowodowała jednak niemal zupełne zatarcie śladów umocnień, choć jeszcze w 1919 r. „Goniec Częstochowski” tak opisywał wygląd grodziska: „Ma ono kształt czworobocznego wału o liniach zaokrąglonych [...] Z grodziska pozostał właściwie tylko czworoboczny wał wysokości 2-3 metrów. Wał jest pojedynczy, nie ma już śladów z otaczającej go ongi fosy. W wielu miejscach zrobiono w wale przejścia na pola, które znajdują się wewnątrz grodziska”. Obecnie można dostrzec już tylko krótki odcinek bardzo spłaszczonego wału z widocznym przekopem archeologicznym ( w południowej części grodziska, na skraju łąki sąsiadującej z drogą do Kurowa ). Na jego przedłużeniu można dopatrzyć się zarysu wału również na świeżo zaoranej powierzchni pola. 

W początkach lat 60-tych XX w. zarysy wału były jeszcze na tyle czytelne, że można było dokładnie określić kształt i rozmiary założenia: maksymalna długość wynosiła 700 m, a maksymalna szerokość - 400 m. 

Podczas prac melioracyjnych wydobywano podobno w niektórych miejscach bierwiona z konstrukcji wału. 

Opracował: Zbigniew Bereszyński

Zobacz także