DĄBROWA k. Wielunia

Relikt obronnego dworu na kopcu. Jak przypuszcza L. Kajzer, w XVI w. Russoccy zbudowali na terenie Dąbrowy dwór obronny na kopcu oblanym wodą. Swoją funkcję pełnił stosunkowo krótko, gdyż wg spisu z 1668 r. wynika, że był opuszczony, a właściciele przenieśli się do małego nowego dworku. Domniemuje się, że stało się tak za sprawą zniszczenia dworu w czasie "potopu" szwedzkiego. 

Oba dwory, stary i nowy, zostały w następujący sposób opisane w sporządzonym w 1668 r. inwentarzu wsi Dąbrowy:
Naprzód dwór stary, pusty na kopcu, most do niego zły, okien w nim nie masz, ani drzwi, pogniły wszystkie, nie mieszkano w nim i drzewa mało z niego się obierze do budu ( sic! ). Dworek drugi nowo zbudowany ze starego drzewa, mały, w którym tylko jedna izdebka z alkierzem i sionką. 
Być może do starego dworu na kopcu odnosi się również wcześniejszy opis z 1664 r.: wszedłszy na podwórze słupiną grodzone, widzieliśmy dwór spustoszony, w którym to dworze ani pieców, ani okien nie masz, przeciwko dworowi mielcuch pusty.

Wg obecnego stanu wiedzy na temat tego obiektu nie można wykluczyć  że siedziba Russockich powstała z wykorzystaniem lub na miejscu starszej budowli obronnej. Fakt, iż Dąbrowa stanowiła gniazdo rodowe Wadwiczów, każe jednak domniemywać, że już w średniowieczu istniał na terenie wsi jakiś obiekt o charakterze obronnej siedziby rycerskiej. Z tego rodu wywodził się zacny Jan Mężyk z Dąbrowy i wydaje się mało prawdopodobne aby nie posiadał godnej siebie siedziby obronnej na niespokojnym i niebezpiecznym obszarze pogranicznym, jakim była w jego czasach ziemia wieluńska.

Obecnie z założenia obronnego pozostał jedynie staw w formie nieregularnego rogala o szerokości 30-50 m - pozostałość dawnej fosy, otaczający z trzech stron nasyp uformowany na kształt półwyspu - pozostałości kopca dworskiego. Na szczycie 40 metrowej średnicy półwyspu stoi budynek mieszkalny z XX w. 

Ukształtowanie stawu szczególnie po stronie północnej to efekt poszerzenia go w późniejszych czasach. Po stronie zachodniej przedłużenie stawu stanowi ciek wodny.

wg opracowania Z. Bereszyńskiego

Zobacz także