Biały Kościół - zamek rycerski

Poprawiono: niedziela, 09 lipiec 2017 Opublikowano: środa, 05 lipiec 2017


Rys historyczny
 | PlanOpis | Zagospodarowanie | Zdjęcia 

Rys historyczny

Ta średniowieczna fortalicja z XIV w. położona jest w środkowej części Doliny Kluczwody na skale zwanej Zamczysko lub Zamkowej Skale (342 m n.p.m.).

Na początku XIV w. wg obecnej wiedzy przypuszcza się, że powstał zamek należący do rycerskiego rodu Syrokomlów. Być może budowniczym zamku był rycerz z rodu Zaklików z Janowca herbu Syrokomla będący dziedzicem wsi Biały Kościół w 1389 r. 

Zamek krótko pełnił swoją funkcję gdyż w 2 połowie XIV w. albo z powodu przeniesienia siedziby rodowej do nowowybudowanej warowni w pobliskiej Korzkwi albo z powodu znacznego uszkodzenie fortalicji za sprawą obsunięcia się północno-zachodniego narożnika murów zamek w Białym Kościele został ostatecznie opuszczony i popadł w ruinę.

W latach 1993-94 przeprowadzone zostały prace archeologiczne pozwalające lepiej poznać ten obiekt. W latach 60-tych i 70-tych często twierdzono, że to były pozostałości grodziska, zaś przed podjęciem badań wobec stosunkowo niewielu informacji historycznych o tej warowni  przypuszczano, że była to co najwyżej strażnica z obronną wieżą mieszkalną i majdanem gospodarczym. Najnowsze badania S. Kołodziejskiego pozwoliły odsłonić spore partie nieznanych dotychczas murów oraz częściowo zrekonstruować zarys budowli. Na podstawie tych badań wykluczono możliwość istnienia w tym miejscu jedynie strażnicy, gdyż było to zbyt rozwinięte dzieło fortyfikacyjne.

Plan zamku

Opis

Główną funkcja tego obiektu była funkcja obronna. W celu umocnienia fortalicji wykorzystane zostały naturalne warunki obronne terenu. Na szczycie wysokiej wapiennej skały wybudowano kamienny mur obronny o grubości 1,2-1,3 metra zamykający murowane założenie na nieregularnym planie zbliżonym do prostokąta o wymiarach 20x15 metrów. W północno-wschodniej części tak powstałego zamku górnego wznosiła się prostokątna wieża o szacowanej wysokości sięgającej 3 kondygnacji. Kamienna zabudowa mieszkalna stykała się z murem biegnącym wschodnią krawędzią skały. Ze względu na niewielką ilość miejsca otoczonego murem skrzydło mieszkalne było stosunkowo wąskie. Pozostałe zabudowania istniejące tu prawdopodobnie były wykonane z drewna w związku z czym nie pozostał po nich żaden ślad. Wierzchołek skały na której wzniesiono zamek był nierówny w wyniku czego dziedziniec znajdujący się na zachód od skrzydła mieszkalnego był naturalnie podzielony na część wyższą - północną i niższą - południową, pomiędzy którymi przemieszczano się po wykutych w skale schodach. Wjazd do zamku górnego znajdował się po stronie wschodniej przy skrzydle mieszkalnym i wprowadzał wprost na południowy dziedziniec. 

Ze względu na duże walory obronne miejsca lokalizacji zamku górnego jedynie na wschód od skały z zamkiem wykonano dodatkowe umocnienia w postaci ziemnego wału i suchej fosy, które otaczały obszar majdanu gospodarczego zwanego również zamkiem dolnym. Do zamku dolnego wjazd był poprowadzony najprawdopodobniej przy północnym urwisku skały. 

Zagospodarowanie

Obecnie w wyniku prowadzonych prac archeologicznych z lat 1993-94 można obejrzeć pozostałości murów przyziemia pokazujące całe założenie. Ze względu na brak bardziej imponujących elementów architektury - ruiny raczej dla pasjonatów. Oglądanie bez ograniczeń choć należy zachować szczególna ostrożność chodząc na szczycie skały!

Zdjęcia