Pałac w Koniecpolu

Poprawiono: poniedziałek, 17 lipiec 2017 Opublikowano: poniedziałek, 10 lipiec 2017

Zespół pałacowo-parkowy zbudowany przez Koniecpolskich w 1 poł. XVII w. na sztucznej wyspie utworzonej pomiędzy dwiema odnogami Pilicy, później przebudowywany do XIX w. 

Murowany pałac wybudowany został na miejscu dawnego zamku-dworu z  przełomu XV i XVI w. Budowę pałacu w stylu renesansowym rozpoczął wojewoda sieradzki Aleksander Koniecpolski w 1603 r. a dokończył w 1 poł. XVII w. jego syn hetman Stanisław Koniecpolski. Gruntownie przebudowany w stylu klasycystycznym pod koniec XVIII w. przez wojewodę malborskiego Michała Czapskiego a po jego śmierci przez jego zięcia, Aleksandra Potockiego, późniejszego ministra policji Księstwa Warszawskiego. Przebudowany po raz kolejny w 4 ćw. XIX w. W 1945 r. całkowicie strawiony przez pożar wraz z cennymi zbiorami. W trakcie prac rekonstrukcyjnych w l. 1958-61 przebudowano wnętrza zachowując charakter klasycystycznej budowli. W 1975 r. poddany remontowi. Obecnie stanowi obiekt użyteczności publicznej. 
Centralnym elementem zespołu pałacowego jest pałac na planie odwróconej litery „T”, z prostokątnym korpusem i prostopadłym skrzydłem od tyłu. Obiekt ten kryje w sobie zrąb murów obronnej budowli z I połowy XVII w. W kondygnacji piwnicznej korpusu, od tyłu, zachowały się, zamurowane od zewnątrz, rozglifione strzelnice. Trójkątny szczyt pałacu ozdobiony jest herbem ostatnich prywatnych właścicieli rezydencji - hrabiów Potockich (Pilawa). 

Wzdłuż drogi dojazdowej prostopadle do frontonu pałacu wznoszą się murowane klasycystyczne oficyny z przełomu XVIII i XIX w. później remontowane. Oficyna lewa - południowa (kuchenna)  i prawa - północna (stajenna).

Z pałacem od strony północno-zachodniego narożnika sąsiaduje ośmioboczna murowana baszta z 1 poł. XVII w., przebudowana na altanę-pawilon ogrodowy poprzez jej nadbudowę w 1 poł. XIX w. Połączona z pałacem przejściem-galeryjką wspartym na arkadach. Wzniesiona z kamienia i cegły baszta posiada na dwóch kondygnacjach zamurowane od zewnątrz strzelnice.

Zespół pałacowy otacza dawny park krajobrazowy z 1 poł. XVII w., przekomponowany w 2 poł. XVIII z inicjatywy Michała Czapskiego i w 2 poł. XIX w. Przetrzebiony po II wojnie światowej. Dawny park pałacowy jest obramiony od zachodukanałem, stanowiącym przypuszczalnie pozostałość fosy. 

Po prawej stronie drogi dojazdowej do pałacu wznosi się dawna murowana kaplica pałacowa, obecnie kościół parafialny p.w. św. Michała Archanioła wybudowany w 1767 r. kosztem Michała Czapskiego z murowaną dzwonnicą i ogrodzeniem z 2 poł. XVIII w.