Będusz

Obecnie dzielnica Myszkowa położona na południe od centrum miasta na wyniosłym wzniesieniu Garbu Woźnickiego. 

Przez Będusz przebiega niebieski szlak rowerowy "Szlakiem Hutnictwa" z Poraja przez Koziegłowy przez Porębę do Myszkowa.

1443 - wzmianka o wsi Bandusch położonej na terytorium Księstwa Siewierskiego, która stanowi własność rodową Będuskich h. Ostoja. Granica tego Księstwa i Rzeczypospolitej Polskiej przebiegała w tej okolicy od Mijaczowa [ob. dzielnica Myszkowa], na wschód od Będusza i dalej na południu Leśniaków. Nazwa wsi wywodziła się od nazwy osobowej skróconej Będuch, Benduch itp.

1470-1480 - kolejne wzmianki o wsi

XVI w. - wzmianka o wsi uważana przez długie lata przez historyków za pierwszą wzmiankę o tej miejscowości

1537 - Stanisław Rębieski, dziedzic Będusza i Żelisławic, zapisał swojej żonie Halszce 200 florenów odprawy na swoich dobrach 

1596 i 1598 - w związku z kontrowersjami związanymi z przebiegiem granic między Księstwem Siewierskim a Koroną między Będuszem a Mrzygłodem trybunał wydał dekrety nakazujące powołać przez króla i biskupa specjalne komisje. Faktycznie w następnym roku komisja taka została powołana i usypała nowe kopce graniczne, co potwierdził król Zygmunt III.

1668 - Będusz znajdował się w rękach rodu Rogowskich (Jana - przed 1666, Andrzeja i Ignacego - w XVIII w.). Źródła podają również, że w 1668 r. Będusz trzymał niejaki Finzer [niestety publikacja "Siewierz, Czeladź, Koziegłowy. Studia i materiały z dziejów Siewierza i Księstwa Siewierskiego" pod red. F. Kiryka w dwóch miejscach podaje dwa różne nazwiska rodów trzymających w tym samym czasie Będusz, powołując się na te same źródła historyczne - przyp. autora]

l. 60. XVIII w. - z powodu przedwczesnej śmierci Ignacego Rogowskiego, Będusz i Mijaczew przeszły w ręce jego brata Andrzeja 

1762 - w tym roku miała miejsce śmierć Andrzeja Rogowskiego a jego dobra objęła jego matka Barbara Rogowska, która niedawno wyszła za Jana Gordona, porucznika księstwa siewierskiego. Po kilku latach od tego zdarzenia na Gordona najechał Józef Wilkoszewski drugi mąż Salomei Rogowskiej (córki Jana Rogowskiego z drugiego małżeństwa) wraz ze swoim bratem Felicjanem licząc na wrogie przejęcie majątku, który uważali że im się należał pomimo wyznaczenia posagu. Wkrótce jednak na napastników najechał bratanek J. Gordona - płk Fabian Gordon przebywający wówczas w Częstochowie, który szybko pojmał agresorów i w charakterze więźniów wywiózł na Jasna Górę. Stąd jednak zostali niebawem zwolnieni.

1770 - po śmierci Barbary Rogowskiej, pomimo ostrzeżeń biskupa K. Sołtyka, aby poczekać na wyrok trybunału siewierskiego w sprawie spadku Józef Wilkoszewski i Kazimierz Pieniążek (mąż Anny Rogowskiej - córki Jana Rogowskiego z drugiego małżeństwa) najechali Jana Gordona i zabili go. Pieniążek został pojmany i skazany na śmierć. Później wyrok został mu złagodzony do zapłaty kary 1 tys. grzywien i 12 tygodni więzienia w wieży zamkowej w Siewierzu. Tam przesiedział jednak pół roku i wreszcie zbiegł do ziemi krakowskiej, skąd odwoływał się bezskutecznie do biskupa. Pozostali uczestnicy zajazdu zostali zobowiązani do zapłaty 33 tys. złotych polskich jako rekompensata za zrabowane dobra.

1787 - w spisie występuje już nazwa wsi Będusz

prawdopodobnie 2 poł. XVIII w. lub XIX w. - w okolicy Będusza funkcjonowała niewielka kopalnia węgla brunatnego [niestety żadne napotkane przeze mnie źródła nie wskazują daty funkcjonowania tej kopalni - przyp. autora]

pocz. XX w. - budowa dworu

marzec 1945 - na skutek reformy rolnej parcelacji poddano folwark w Będuszu i grunty w Mijaczowie, z których do końca kwietnia tego roku utworzono ok. 1560 działek o pow. 46,8 ha i 645 ogródków przydomowych

1 styczeń 1956 - z pn. części powiatu zawierciańskiego utworzono powiat myszkowski istniejący do 31 maja 1975 r. Do tego powiatu weszła m.in. gromada Będusz

Warto zobaczyć:

W zachodniej części Będusza znajduje się zespół dworski.

Przy drodze do Siewierza na stromym stoku jaru, którymi biegnie droga znajduje się malownicza kapliczkaupamiętniająca walkę obronną szlachty siewierskiej ze szwedzkim najeźdźcą w 1655 r. 

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł