Janotowie-Bzowscy

Rys. Herb Ostoja

Prastary ród związany z terenami Jury. 

Pierwsze wzmianki o rodzie Janotów, którego początki giną w zamierzchłej przeszłości pochodzi z 1388 roku. Janotowie prawdopodobnie w XIV w. osiedlili się w Bzowie od którego przyjęli drugi człon nazwy - Bzowscy. Stąd swój rodowód wywodzą wszyscy Janotowie Bzowscy. W końcu XIV i w XV wieku licznie reprezentowany już w Polsce ród Janotów Bzowskich dla odróżnienia między sobą przyjmował różne przydomki i herby I tak używali Bzowscy herbów : Kucza, Pilawa, Turzyna, Ostoja i Nowina, przy czym te dwa ostatnie były najczęściej używane.

Od wczesnego średniowiecza do końca XVII wieku wskutek licznych wojen, najazdów i rebelii na wschodzie Rzeczypospolitej wyginęła lub wymarła większość rodziny. W 1757 r. Herbarz Dunczewskiego wymienia Józefa Felicjana Janotę Bzowskiego jako jedynego potomka rodu płci męskiej. Gałęzie rodziny inne niż Janotowie wygasły przed końcem XVIII wieku.

Najsłynniejsze osobowości rodu: 

Józef Felicjan Janota Bzowski (1704 - 1769) - po piastowaniu kilku urzędów na dworze królewskim został mianowany burgrabią zamku wawelskiego w Krakowie oraz uzyskał tytuł "Pana Krakowa" sprawując nadzór z ramienia Króla nad Radą miejską tego miasta. 

Hiacynt (Jacek) Janota Bzowski - w latach 1775-1785 zostaje kolejnym burgrabią Wawelu. Był również marszałkiem koła szlacheckiego stanu rycerskiego oraz kawalerem Orderu Św. Stanisława. 

Jan Janota Bzowski - trzeci z kolei burgrabia Wawelu, pełniący tą funkcję już do czasów Wolnego Miasta Krakowa. 

Stefan Janota Bzowski - brał udział w powstaniu styczniowym 1863 roku na czele stworzonego przez siebie oddziału jazdy, uzbrojonego własnym kosztem w nowoczesną (na owe czasy) broń. Jego oddział wchodził w skład zgrupowania dowodzonego przez włoskiego pułkownika Francesco Nullo.

Stanisław Bzowski h. Ostoja (1567-1637) - zakonnik (imię zakonne - o. Abraham), założyciel zakonu Dominikanów w Polsce i fundator kościoła św. Jacka w Warszawie na Nowym Mieście. Po studiach na UJ studia w Mediolanie i Bolonii. Wikariusz generalny zakonu Dominikanów w Polsce. Obecnie w przedsionku kościoła pod wezwaniem św. Jacka w Warszawie przy ul. Freta znajduje się Jego portret i historia założenia tego kościoła. Na skutek konfliktu z ewangelikami we Wrocławiu został odwołany do Watykanu gdzie mieszkał do końca życia. Zasłynął tam jako historyk-kronikarz, szczególnie dziejów ówczesnego papieża Pawła V

Wanda córka Stefana Janoty Bzowskiego i Emilii z hr. Hemplów (1887-1937) - zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (Szarytek). Jako siostra zakonna pod imieniem siostry Emilii doszła do najwyższej godności zostając Wizytatorką Zakonu, funkcji równorzędnej z przewodnictwem nad wszystkimi Zgromadzeniami tego zakonu w Polsce.

Józef Janota Bzowski (1874-1945) - ziemianin, właściciel majątku Bobrowniki w ówczesnym woj. kieleckim. W jego posiadaniu znajdowało się prawdziwe archiwum wszelkiego rodzaju dokumentów Rodziny zarówno z czasów najstarszych jak i późniejszych. Z inicjatywy Stanisława Janoty Bzowskiego zainicjowano w roku 1923 założenie Związku Rodowego Janotów Bzowskich herbu Nowina. Józef został jednym z członków jego Zarządu. Z jego inicjatywy rozpoczęto od roku 1937 wydawanie bezprecedensowego dotychczas wydawnictwa, a mianowicie "Łącznika Rodzinnego Janotów Bzowskich herbu Nowina". Pierwszy numer ukazał się w styczniu 1937 roku, dwa następne w roku 1938 i 1939. Wybuch wojny spowodował, iż te egzemplarze "Łącznika", które nie były jeszcze rozprowadzone i pozostawały w redakcji spalono natychmiast z obawy przed przedostaniem się ich w ręce okupanta, gdyż zawierały wszystkie aktualne adresy członków Rodziny.
Po wojnie nie było celu ani możności wznowienia wydawnictwa. Dopiero w roku 1978 został wydany w Londynie czwarty kolejny numer "Łącznika".

Po kataklizmach wojennych i reformie rolnej z 1945 r. w posiadaniu rodziny pozostało bardzo mało pamiątek. Nieznanymi drogami trafił do Galerii Portretu przy pałacu w Wilanowie portret trumienny Stanisława Woyszy ze Bzowa, z XVII wieku. Gałąź Woyszów Janotów Bzowskich wygasła z końcem XVII wieku, tak więc jest to jeden z ostatnich jej przedstawicieli.

Do dni dzisiejszych zachował się również zabytek wpisany na listę światowych zabytków kultury - kościół pod wezwaniem św. Andrzeja Boboli, zbudowany w XIV wielu we wsi Lipnica Murowana w powiecie bocheńskim w Małopolsce. Wieś ta od 1828 roku należała do Kazimierza Janoty Bzowskiego, syna Hiacynta. Po kilkunastu latach posiadania została odstąpiona rodzinie Ledóchowskich. 

Specjalne podziękowania Kazimierzowi Bzowskiemu, bez którego nie powstałaby zapewne ta strona a my żylibyśmy w zakłamaniu historycznym. 

Fot. - Portret trumienny Stanisława Woyszy z Bzowa z XVII w. (obecnie na stanie galerii w Wilanowie)


Fot. arch. - o. Abraham (Stanisław Bzowski) założyciel zakonu Dominikanów w Polsce


Fot. arch. - Józef Janota Bzowski - twórca "Łącznika"

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł