Bukowa Kępa

Poprawiono: piątek, 16 czerwiec 2017 Opublikowano: piątek, 16 czerwiec 2017

Utworzony 11.12.1995 /Z. M.P.96.2.24/ koło Gorzkowa Starego w gm. Janów, w pierwotnych założeniach ten teren - chroniony jako obszar Parku Krajobrazowego "Orle Gniazda" miał być częścią Jurajskiego Parku Narodowego.

Rezerwat położony jest na południe od drogi Gorzków Stary - Bystrzanowice, na terenie gmin Janów i Niegowa. Powierzchnia 52,84 ha. 

Celem jego jest "zachowanie naturalnych zespołów buczyn wraz ze stanowiskami rzadkich gatunków roślin, występujących w specyficznym lessowo-górnojurajskim krajobrazie Wyżyny Częstochowskiej. Rezerwat położony jest w górnej części stromego zbocza o ekspozycji północnej i północno-wschodniej, zbudowanego w części północno-zachodniej i południowo-zachodniej z wapieni skalistych górnej jury (malm - górny oksford) z licznymi ostańcami i ścianami skalnymi o wysokości ponad 10 m. (...) 

W południowo-wschodniej części rezerwatu dominuje swoisty, rzadki w regionie krajobraz lessowy ze stromymi, głębokimi (do 10 m) wąwozami, utrwalony i zabezpieczony przed erozją zwartą pokrywą roślinności leśnej. (...) 

   

Flora nie została jeszcze w pełni zbadana, można jednak już dziś wymienić 6 rzadkich roślin ściśle chronionych, a mianowicie: wawrzynek wilczełyko, widlak-wroniec widlasty, storczyki: buławnik czerwony i wielokwiatowy oraz gnieźnik leśny, ostatnio przy wschodniej granicy rezerwatu natrafiono również na reglowe parzydło leśne. (...) 

Drzewostan rezerwatu tworzy w połowie buk zwyczajny w wieku 30-65 lat, w domieszce występuje dąb szypułkowy, brzoza i osika (25-30 lat), sporadycznie spotykany jest jawor, grab i lipa szerokolistna. 

Zbiorowiska roślinne w rezerwacie to przede wszystkim dwa zespoły buczyn, którym towarzyszą niewielkie płaty subkontynentalnego grądu lipowo-grabowego w odmianie wyżynnej, występujące m.in. w części północnej rezerwatu, w dolnych partiach wzgórza. W rejonie wychodni wapiennych, w części północnej i zachodniej rezerwatu, najczęściej na zacienionych zboczach północnych, występuje buczyna sudecka. Wyróżnia się ona wczesnowiosennym runem (...) z charakterystycznym dla tego zespołu - żywcem dziewięciolistnym. (...) W części wschodniej rezerwatu, na stromych stokach pokrytych grubą warstwą nierozłożonej ściółki bukowej występuje kwaśna buczyna niżowa (...) rozwinęły się dość duże i zwarte skupienia mchów. (...) 

Świat zwierzęcy jest jeszcze mało poznany, wstępne obserwacje wskazują na występowanie tu górskich gatunków ślimaków - świdrzyków i prawnie chronionego ślimaka winniczka. Z owadów objętych ochroną gatunkową żyją tu chrząszcze-biegacze, a z motyli: paź królowej, mieniak tęczowiec i strużnik. 

Na północ od rezerwatu jest przysiółek Bystrzanowic - Dwór z pięknym dworkiem z poł. XIX w. Wspaniały jest także pejzaż na południowy zachód od rezerwatu. Odsłonięte, niezalesione wzgórza Trzebniowskie - łagodne wzniesienia urozmaicone białymi skałami, kępami drzew i krzaków, małymi zagajnikami.