Węże

Poprawiono: niedziela, 18 czerwiec 2017 Opublikowano: niedziela, 18 czerwiec 2017

W obrębie Załęczańskiego PK - o pow. 20,74 ha utworzony 10 stycznia 1971 /Z. M.P.72.5.33/

Obejmuje Górę Zelce, zw. również Górą Zelcową na której dawniej znajdowała się drewniana wieża widokowa. W obrębie rezerwatu znajdują się również Krzemionki, Krzemionczki, Krzemiony, Buki i Draby (wymieniane w kolejności od pn. na pd.). 

Wzgórza miejscowa ludność nazywa również Diabelskimi, gdyż wg podań zostały one przeniesione przez diabły na rozkaz czarnoksiężnika Twardowskiego spod samego Krakowa. Faktem jest natomiast, że są to najdalej na północ wysunięte ostańce Wyżyny Krakowskiej. 

Góra Zelce o wys. 228 m n.p.m. i 53 m nad poziomem rzeki zajmuje powierzchnię o wymiarach ok. 700 m na 300 m. Ma ono charakter zrębu tektonicznego. Stok pd. jest łagodniejszy i przechodzi w siodło zwane Nadole, a dalej wznoszą się góry Bugajowe stanowiące lodowcową morenę czołową. Oddzielają one Górę Zelce od pozostałych pagórków jurajskich. 

Wierzchowina Zelc jest silnie zdewastowana łomami kamienia wapiennego. Ponadto jej wnętrze jest silnie skrasowiałe, dzięki czemu jest tu duże skupisko jaskiń, lejków i szczelin krasowych. 

W rezerwacie występują najdalej na pn. wysunięte w Polsce stanowiska murawy naskalnej o charakterze pierwotnym.  

Rosną tu m.in. paprocie - paprotnica krucha, zanokcica murawiwa i naskalna. 

Spośród 10 większych jaskiń należy wspomnieć przynajmniej o: J. Samsonowicza, J. Za Kratą, J. Stalagmitowej, J. Zanokcica i J. Niespodzianka. 

Po II wojnie światowej teren wzgórza należał do 18 prywatnych właścicieli, którzy zajmowali się intensywną eksploatacją wapienia i kalcytu, który dostarczali m.in. do hut szkła w Zawierciu i Piotrkowie Trybunalskim. Łączna objętość wyrobisk wynosiła ok. 75 tys. m2. Dzięki stopniowemu wykupywaniu poszczególnych działek w 1968 całe wzgórze przejęło państwo.