Wiek X

Poprawiono: czwartek, 15 czerwiec 2017 Opublikowano: niedziela, 11 czerwiec 2017

po 966 - budowa rotundy Najświętszej Marii Panny na Wawelu w Krakowie oraz II a później III kościoła Salwatora w Krakowie

973-974 - nad częścią Małopolski po Kraków panuje państwo Czeskie o czym później pisał Kosmas i Al-Bekri. W okresie sprawowania władzy przez Mieszka I omawiane tereny (Jura) były jedną z najbardziej rozwiniętych dzielnic.

992-999 - Mieszko I a później Bolesław Chrobry przyłączyli uzależnione na jakiś czas od Czechów, Śląsk i Małopolskę z Krakowem do państwa Polan, kończąc tym samym proces scalania i budowy terytorialnej państwa polskiego.

X w. - Bolesław Chrobry ufundował dwa pierwsze w Polsce klasztory Benedyktynów w Tyńcu i na Św. Krzyżu. Klasztor tyniecki, którego opat nazywany był abbas centrum villarum (od stu wsi posiadanych przez klasztor) nosił tytuł arcy-opata i uważał się za przełożonego wszystkich klasztorów benedyktyńskich w prowincji gnieźnieńskiej. Każde z tych opactw starało się o zakładanie nowych klasztorów, tudzież kościołów filialnych, z których z kolei powstawały zwykłe parafie. Tak też opactwo tynieckie założyło zależne od siebie opactwo Orłowskie na Śląsku posiadające 12 własnych miast. Pracowitość benedyktyńska w przepisywaniu ksiąg stała się przysłowiowa dla ówczesnych czasów, co świadczyć może o popularności tego typu działalności i silnym wpływie na okoliczną ludność.

Budowa kamiennej rotundy z półkolistymi absydami: kościoła św. Feliksa i Adaukta na wzgórzu wawelskim w Krakowie.

koniec X w. - w Będzinie na wzgórzu zamkowym powstaje druga linia obronna założona 50 m na wschód od pierwotnej. Konstrukcja ta spłonęła, być może w trakcie najazdów mongolskich. Wał naprawiono nadsypując na te zgliszcza półtorametrową warstwę ziemi o kolorze czerwonobrunatnym pochodzącą z wnętrza grodu, stanowiącą być może efekt porządków po pożarze przed odbudową

1000 - podczas zjazdu gnieźnieńskiego odbył się akt konsekracji nowych biskupów: Poppona dla Krakowa, Jana dla Wrocławia i Reinberga dla Kołobrzega. Utworzenie biskupstwa w Krakowie, może świadczyć o dużym znaczeniu tego miasta. Biskupstwa te podlegały pod arcybiskupstwo gnieźnieńskie z arcybiskupem Gaudentym na czele. Diecezja krakowska objęła ziemię krakowską, wiślicką i sandomierską.

od X w. - gród krakowski nabrał charakteru znacznego miasta, przez który wiodły ważne szlaki handlowe

koniec X w. lub początek XI w. - budowa murowanego zespołu pałacowego (palatium z rotundą) na Wawelu w miejscu grodu Kraka.

przełom X i XI w. - ponowne zasiedlenie grodziska w Damicach koło Iwanowic